دانشچی پورتال جامع تحقیق و مقاله، مطالب علمی و هنری ، وبگردی و…
جواب به سوالات و فعالیت درس ششم فارسی دوازدهم نظری ( پاسخ ها به صورت گام به گام )
پاسخگویی به سوالات درس ششم کتاب فارسی دوازدهم نی‌نامه صفحات ۴۶، ۴۸، ۴۹، ۵۱ با دانشچی همراه باشید.
جواب سوالات فارسی دوازدهم درس ششم نی‌نامه ( پاسخ گام به گام )
شعر «نی‌نامه» ص ۴۶
دانش‌آموز عزیز برای خواندن معنی شعر «نی‌نامه» در سایت دانشچی بر روی لینک زیر ضربه بزنید.
کارگاه متن‌پژوهی درس ششم ص ۴۸
قلمرو زبانی ص ۴۸
۱- معنای واژه «دستور» را در بیت‌های زیر مشخّص کنید.
چه نیکو گفت با جمشید دستور که با نادان نه شیون باد و نه سور فخرالدّین اسعد گرگانی
📗 پاسخ: وزیر، مشاور
گر ایدونک دستور باشد کنون بگوید سخن پیش تو رهنمون فردوسی
📗 پاسخ: اجازه، فرمان
۲- با توجّه به دو بیت زیر از مولوی، آیا می‌توان «دیر شدن روز» و «بی‌گاه شدن» را معادل معنایی یکدیگر دانست؟ دلیل خود را بنویسید.
مکر او معکوس و او سرزیر شد / روزگارش برد و روزش دیر شد
بی‌گاه شد بی‌گاه شد، خورشید اندر چاه شد / خورشیدِ جان عاشقان در خلوت الله شد
📗 پاسخ: بله، چون هر دو به معنی «فوت شدن زمان، سپری شدن و از دست رفتن زمان» آمده است.
۳- نقش دستوری گروه‌های اسمیِ مشخّص شده در بیت زیر را بنویسید.
هرکسی از ظنّ خود شد یار من از درون من نجست اسرار من
📗 پاسخ: یار من ← مسند ـ اسرار من ← مفعول
قلمرو ادبی ص ۴۸
۱- بیت‌های زیر را از نظر کاربرد آرایه جناس همسان (تام) بررسی کنید.
الف) آتش است این بانگ نای و نیست باد / هر که این آتش ندارد نیست باد
📗 پاسخ:
«نیست باد» در مصراع اول به معنی «حرکت و جریان هوا نیست»
«نیست باد» در مصراع دوم به معنی «نابود شود، از بین برود»
ب) نی، حریف هر که از یاری بُرید / پرده‌هایش پرده‌های ما درید
📗 پاسخ:
«پرده» اول به معنی «آهنگ، صدا، نوا»
«پرده» دوم به معنی «پوشش، حجاب، راز»
۲- در کدام بیت درس، شاعر از «اسلوب معادله» بهره گرفته است؟ دلیل خود را بنویسید.
📗 پاسخ:
بیت ۱۴: محرم این هوش جز بی‌هوش نیست / مر زبان را مشتری جز گوش نیست
زیرا مصراع دوم مصداق و تأیید مصراع اول است و از طرفی هر مصراع معنای مستقل و جداگانه دارد و از طریق تشبیه ارتباط معنایی با هم دارند.
قلمرو فکری ص ۴۹
۱- مقصود مولوی، از «نی» و «نیستان» چیست؟
📗 پاسخ: مقصود از «نی»، خود شاعر است و مقصود از «نیستان»، جایگاه حقیقی انسان که از آنجا جدا شد و به دنیای مادیات سقوط کرد، عالم معنا
۲- کدام بیت، به این سخن مشهور: «کُلُّ شَیْءٍ یَرْجِعُ إِلَی أصْلِهِ» (هر چیزی سرانجام به اصل و ریشه خود بازمی‌گردد) اشاره دارد؟
📗 پاسخ: بیت چهارم: هر کسی کاو دور ماند از اصل خویش / باز جوید روزگارِ وصل خویش
۳- حافظ، در هریک از بیت‌های زیر، بر چه مفاهیمی تأکید دارد؟ بیت‌های معادل این مفاهیم را از متن درس بیابید.
الف) در ره عشق نشد کس به یقین محرم راز / هر کسی بر حسب فکر گمانی دارد
📗 پاسخ: ظرفیت وجودی افراد متفاوت است و هرکس به قدر ظرفیت خویش تصوراتی از اسرار هستی دارد، اما مسلماً هیچ‌کس توانایی درک حقایق هستی و محرم راز شدن را ندارد. این بیت با بیت ششم در ارتباط است:
هر کسی از ظنّ خود شد یار من / از درون من نجست اسرار من
ب) زمانه گر بزند آتشم به خرمن عمر / بگو بسوز که بر من به برگ کاهی نیست
📗 پاسخ: زمانه اگر قصد دارد خرمن عمر مرا آتش بزند، بگو بسوزان که به اندازه پر کاهی هم برایم ارزش ندارد. این بیت با بیت شانزدهم در ارتباط است:
روزها گر رفت، گو رو، باک نیست / تو بمان، ای آن که جز تو پاک نیست
۴- جدول زیر را با توجّه به مفاهیم ابیات درس کامل کنید.
| مفهوم | شماره بیت |
| دشوار و پرخطر بودن راه عشق | سیزدهم |
| رنگ رخساره خبر می‌دهد از سرّ درون | هفتم |
| اشتیاقِ پایان‌ناپذیر عاشق | هفدهم |
| نقش ظرفیت وجودی افراد در تأثیرپذیری از عشق | دوازدهم |
| همه هستی تحت تأثیر عشق است | دهم |
گنج حکمت «آفتابِ جمال حق» ص ۵۱
دانش‌آموز عزیز برای خواندن معنی متن «آفتابِ جمال حق» در سایت دانشچی بر روی لینک زیر ضربه بزنید.
» معنی گنج حکمت آفتابِ جمال حق
جواب درس‌های بعدی فارسی دوازدهم دانلود PDF کتاب فارسی دوازدهم
