دانشچی پورتال جامع تحقیق و مقاله، مطالب علمی و هنری ، وبگردی و…
جواب به سوالات و فعالیت درس چهارم دین و زندگی دوازدهم ( پاسخ ها به صورت گام به گام )
پاسخگویی به سوالات درس چهارم کتاب دین و زندگی دوازدهم فقط برای تو صفحات ۴۳، ۴۴، ۴۵، ۴۸ با دانشچی همراه باشید.
جواب سوالات دین و زندگی دوازدهم درس چهارم فقط برای تو ( پاسخ گام به گام )
تدبّر در قرآن درس چهارم صفحه ۴۳
خدای بی‌نیاز که جز کمال و سعادت بندگانش را نمی‌خواهد، در کلامی به پیامبر می‌فرماید:
قُلْ إِنَّمَا أَعِظُكُمْ بِوَاحِدَةٍ أَنْ تَقُومُوا لِلَّهِ مَثْنَى وَفُرَادَى
(به بندگانم) بگو: «شما را فقط یک موعظه می‌کنم، [و آن] اینکه به‌صورت گروهی و فردی برای خدا قیام کنید…»
در آیاتی دیگر می‌فرماید:
أَلَمْ أَعْهَدْ إِلَيكُمْ يا بَنِي آدَمَ أَنْ لَا تَعْبُدُوا الشَّيطَانَ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبِينٌ وَأَنِ اعْبُدُونِي هَذَا صِرَاطٌ مُسْتَقِيمٌ
ای فرزندان آدم، آیا از شما پیمان نگرفته بودم که شیطان را نپرستید که او دشمن آشکار شماست؟ و اینکه مرا بپرستید [که] این راه مستقیم است؟
با تفکر در این آیات توضیح دهید که:
۱- مقصود از قیام گروهی و قیام فردی چیست؟ برای هر کدام نمونه‌هایی ذکر کنید.
📗 پاسخ: مقصود از قیام گروهی انجام کارهای خداپسندانه به صورت گروهی است که شامل کارهایی می‌شود که به صورت گروهی در اجتماع و در جهت عمل به دستورات خداوند و جلب خشنودی او انجام می‌شود.
مقصود از قیام فردی انجام دستوراتی است که خداوند به فردفرد انسان‌ها در جهت پیمودن راه صحیح زندگی و قرارگرفتن در مسیر سعادت داده است. دستوراتی که مربوط به رابطه انسان با خداوند، با مخلوقات، با اجتماع و… می‌شود.
نمونه قیام گروهی، برپایی حکومت اسلامی، انجام کارهای جهادی در جهت حمایت از قشر ضعیف اجتماع، جهاد فی سبیل الله و…
نمونه قیام فردی، خودسازی، تفکر در آفرینش، پرهیز از گناه، اقامه نماز، روزه و…
۲- آیا میان عبارت «اَنِ اعبُدونی» و «اَن تَقوموا لِلَّهِ» رابطه‌ای می‌بینید؟ توضیح دهید.
📗 پاسخ: بله، «اَنِ اعبُدونی» یعنی «فقط مرا بپرستید» و «اَن تَقوموا لِلَّهِ» یعنی «فقط برای خدا قیام کنید»، و این دو عبارت بیان می‌کند که پرستش خداوند فقط مربوط به کارهای عبادی نیست بلکه قیام برای خدا نیز یکی از راه‌های پرستش خداست.
تفکر در حدیث صفحه ۴۴
امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام می‌فرماید:
فاعِلُ الخَیرِ خَیرٌ مِنهُ؛ وَ فاعِلُ الشَّرِّ شَرٌّ مِنهُ.
انجام‌دهنده کار نیک، از آن کار بهتر است و انجام‌دهنده کار شر، از آن شر بدتر است.
در این سخن حکیمانه تفکر کنید و رابطه آن را با اخلاص توضیح دهید.
📗 پاسخ: رابطه این سخن حکیمانه با اخلاص این است که انجام‌دهنده کار نیک، چون با اخلاص این کار را انجام می‌دهد به کارش ارزش می‌بخشد، اگر نیت خالص انجام‌دهنده نبود، کار نیک هم نبود، پس انجام‌دهنده کار نیک بهتر از خود کار نیک است.
همین مطلب در مورد انجام‌دهنده کار شر هم وجود دارد؛ یعنی انجام‌دهنده کار شر، با نیت شر و ناپاک این کار را انجام می‌دهد و اگر این نیت ناپاک نبود، کار شر هم انجام نمی‌شد، پس انجام‌دهنده کار شر، بدتر از خود کار شر است.
تطبیق صفحه ۴۵
با توجه به تعریف بالا از حُسن فاعلی و حُسن فعلی، موارد زیر را بررسی کنید:
۱- آیا ممکن است عملی دارای حُسن فعلی باشد اما حُسن فاعلی نداشته باشد؟ و یا برعکس، حُسن فعلی نداشته باشد ولی دارای حُسن فاعلی باشد؟ مثال بزنید.
📗 پاسخ:
بله موارد این‌چنینی وجود دارد.
نمازخواندن در صف اول جماعت برای خودنمایی، کمک به نیازمندان برای شهرت یا جلب افکار عمومی و… نمونه‌هایی است که دارای حسن فعلی هستند ولی حسن فاعلی ندارند.
حمایت بی‌حد از افراد با نیت خداپسندانه که باعث سستی و عدم تلاش آنها می‌شود، قضاوت بدون آگاهی با نیت برقرارکردن صلح که باعث ستم می‌شود و… نمونه‌هایی است که دارای حسن فاعلی هستند ولی حسن فعلی ندارند.
۲- اگر فردی تنها برای لاغرشدن و یا سلامت جسم روزه بگیرد روزه‌اش درست است؟
📗 پاسخ:
خیر چون حسن فاعلی ندارد.
در انجام اعمال عبادی حسن فاعلی و حسن فعلی هر دو باید وجود داشته باشد تا عمل صحیح باشد و در پیشگاه خداوند پذیرفته شود. یعنی روزه اگرچه انسان را لاغر می‌کند و به سلامت جسم کمک می‌کند ولی فقط با نیت انجام دستور الهی و قرب به خداوند صحیح است و در درگاه الهی قبول می‌شود.
۳- اگر کسی به نیّت شرکت در نماز جماعت مسجد از منزل بیرون بیاید و به دلیل مانعی نتواند به مسجد برسد، آیا نزد خدا پاداش دارد؟ به چه دلیل؟ در این کار کدام‌یک از اقسام حُسن وجود دارد؟
📗 پاسخ: بله، چون نیت خداپسندانه وجود داشته است، اگرچه نتوانسته آن را انجام دهد. در این کار حسن فاعلی وجود داشته است.
بررسی صفحه ۴۵
با توجه به اینکه ریا در مقابل اخلاص قرار می‌گیرد، بررسی کنید که هر یک از موارد زیر مصداق ریا قرار می‌گیرد یا مصداق اخلاص؟
۱- حضور در نماز جماعت
📗 پاسخ: بستگی به نیت شخص دارد. اگر به قصد انجام دستور الهی و جلب رضایت خداوند باشد، مصداق اخلاص است و اگر به قصد خودنمایی، جلب توجه دیگران و هر نیت غیرالهی دیگر باشد، مصداق ریا است.
۲- کمک به افراد نیازمند در حضور دیگران
📗 پاسخ: در این مورد نیز به نیت شخص بستگی دارد. اگر با نیت عمل به دستورات الهی و جلب خشنودی خداوند باشد فرقی نمی‌کند در حضور دیگران باشد یا مخفیانه باشد، مصداق اخلاص است و اگر با نیت شهرت، خودنمایی، جلب افکار عمومی و نیت‌های غیرالهی دیگر باشد، مصداق ریا است.
بررسی صفحه ۴۸
یکی از اوصافی که خداوند در قرآن برای حضرت یوسف علیه‌السلام ذکر کرده، داشتن اخلاص و رسیدن به مقام مخلَصین است.
با بررسی آیات ۳۲ تا ۳۴ سوره یوسف بگویید شیطان چه دامی برای حضرت یوسف علیه‌السلام گسترده بود و او چگونه توانست از این دام نجات یابد؟
📗 پاسخ: شیطان از طریق هواهای نفسانی زلیخا دامی بزرگ برای حضرت یوسف علیه‌السلام گسترده بود که او را به انجام گناه وادار کند اما حضرت یوسف که در همه اعمالش رضای خداوند را در نظر می‌گرفت و به مقام مخلَصین رسیده بود، به خداوند متعال پناه برد و از او یاری خواست و خداوند خواسته‌اش را اجابت کرد و نیرنگ زنان را از او دور کرد و از این دام نجات یافت.
جواب درس‌های بعدی دین و زندگی دوازدهم دانلود PDF کتاب دین و زندگی دوازدهم
