خانه » ادبیات » معنی شعر نی نامه (مولوی)

معنی شعر نی نامه (مولوی)

معنی و مفهوم شعر نی نامه فارسی پایه دوازدهم از مولوی

معنی شعر نی نامه از مولوی

در این پست، معنی و مفهوم شعر نی نامه از مولوی را از کتاب فارسی دوازدهم برای شما دوستان عزیز آماده کرده ایم. با دانشچی همراه باشید.

معنی شعر نی نامه

۱- بشنو این نی چون شکایت می‌کند
از جدایی‌ها حکایت می‌کند

معنی: به صدای نی گوش بده زمانی به صدا در می آید و از دوری و فراق، ناله و شکایت می کند.

نکته: نی، نماد مولانا یا هر انسان آگاه و زنده دل است.

 

۲- کز نیستان تا مرا ببریده‌اند
از نفیرم مرد و زن نالیده‌اند

معنی: هنگامی که مرا از جایگاه اصلی ام در عالَم بالا دور کردند، از ناله های من تمام مرد و زن ناله سر داده اند.

نفیر: ناله و زاری

نیستان: عالم بالا، جایگاه اولیه انسان

 

۳- سینه خواهم شرحه شرحه از فراق
تا بگویم شرح درد اشتیاق

معنی: هم صحبتی را می خواهم که او نیز سینه اش همچون من از درد دوری تکه تکه شده باشد تا بتوانم این درد اشتیاقم را به او بگویم.

 

۴- هر کسی کو دور ماند از اصل خویش
باز جوید روزگار وصل خویش

معنی: هرکسی که از اصل و جایگاه اولیه خودش دور شود، دوباره میخواهد که به آن برگردد و پیوسته در آرزوی وصال است.

اشاره به آیه إِنَّا لِلَّٰهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ؛ ما از خداییم و به سوی خدا باز می گردیم.

 

۵- من به هر جمعیتی نالان شدم
جفت بدحالان و خوش‌حالان شدم

معنی: من در هر جمعیتی که رفتم از این درد دوری، برای همه ناله ها سر دادم . چه در نزد بی خبران از حقیقت و چه در نزد عالمان و عارفان واقعی.

بدحالان: بی‌بهرگان از حقیقت؛ کسانی که سیر و سلوک آنها به سوی حق کند است.
خوش حالان: رمز عارفان، رهروان راه حق که از سیر به سوی حق شادمان‌اند.

 

۶- هرکسی از ظن خود شد یار من
از درون من نجست اسرار من

معنی: هرکسی که با گمان خود یار و همنشین من شد، باز هم نتوانست به حقیقت وجود من و اسرار درونی من پی ببرد.

 

۷- سر من از نالهٔ من دور نیست
لیک چشم و گوش را آن نور نیست

معنی: رازهای من را می توان از ناله هایم فهمید. اما کو آن چشم و گوش بیداری که بتواند این ها را درک کند؟ (باید کسی زنده دل و آگاه به حقایق عالم باشد تا سِرّ مرا بفهمد و علت ناله هایم را بداند.)

 

۸- تن ز جان و جان ز تن مستور نیست
لیک کس را دید جان دستور نیست

معنی: جسم از روح و روح از جسم پوشیده و مخفی نیست اماهر چشمی اجازه ندارد جان و روح را ببیند.

 

۹- آتش است این بانگ نای و نیست باد
هر که این آتش ندارد، نیست باد

معنی: این فریادها و ناله های نی، آتش عشق است نه بادی که در نی دمیده شود. هرکس که آتش عشق حقیقی را در وجودش ندارد، نیست و نابود گردد.

 

۱۰- آتش عشق است کاندر نی فتاد
جوشش عشق است کاندر می فتاد

معنی: آتش عشق است که نی را به صدا در می آورد و جوشش شعله های عشق است که در باده اثر می گذارد.

 

۱۱- نی، حریف هرکه از یاری برید
پرده‌هایش پرده‌های ما درید

معنی: نی، یار و همدم کسی است که از یار خویش دور افتاده و با ناله ها و آوازهای نی، پرده ها و حجاب ها کنار می رود و عارف را به معرفت راستین می رساند.

 

۱۲- همچو نی زهری و تریاقی که دید؟
همچو نی دمساز و مشتاقی که دید؟

معنی: نی هم زهر و دردساز است و هم پادزهر است و درمان کننده دردها. نی همدم و عاشق است و هم مشتاق وصال.

 

۱۳- نی حدیث راه پر خون می‌کند
قصه‌های عشق مجنون می‌کند

معنی: نی سخن از راه پر از سختی عشق می گوید و قصه عشق مجنونان و عاشقان حقیقی را شرح می دهد.

 

۱۴- محرم این هوش جز بیهوش نیست
مر زبان را مشتری جز گوش نیست

معنی: محرم اسرار عاشقان جز فرد عاشق و دلدار، کس دیگه ای نیست. همان طور که گوش برای شنیدن سخنان زبان و درک آن، مناسب است.

 

۱۵- در غم ما روزها بیگاه شد
روزها با سوزها همراه شد

معنی: تمام روزهای عمرها در سوز و گداز عشق گذشت و همه روزها با ناله های عاشقانه مان سپری شدند.

 

۱۶- روزها گر رفت، گو رو، باک نیست
تو بمان، ای آن که چون تو پاک نیست

معنی: اگر همه ی این روزها با سوز و گداز و ناله گذشت، اشکالی ندارد. بگو بگذرد. ای عشق حقیقی! تو برایم بمان که هدفی جز تو برتر و بهتر نیست.

 

۱۷- هر که جز ماهی، ز آبش سیر شد
هرکه بی روزی است، روزش دیر شد

معنی: فقط عاشقان حقیقی همچون ماهی در دریای عشق و معرفت الهی غوطه ورند و از این دریا سیر و خسته نمی شوند. هرکه از عشق حقیقی بی بهره باشد، در سیر و سلوک خسته و دلزده می شود.

 

۱۸- در نیابد حال پخته هیچ خام
پس سخن کوتاه باید، والسلام

معنی: حال یک عاشق دلسوخته را هیچ بی خبر ا ز عشقی نمی تواند بفهمد. پس دیگر سخن را کوتاه می کنیم و کلام را به پایان می رسانیم.

پیشنهادی: معنی شعر طوطی و بقال

اختصاصی-دانشچی

ℹ️ اشتراک گذاری به دوستان خود:

7 دیدگاه

  1. آینده نگر بی اینده

    این شعر مولانا من را به خدا نزدیکتر کرد من متحول شدم خدایا تسلیم ❤💙💚❤👐👐

  2. ممنون از بابت ترجمه روانتون

  3. ولی این شعر خیلی زیباست:)))))))))))🥺

    • هر که واصل شد به اصل خود رسید رو رسد باقی خلقان را مزید (مولانا)
      مصراع دوم یعنی چه؟

      • این بیت شعر در دیوان مولانا بود؟

        به نظرم این طور معنا می شود:

        مصرع اول: هر کسی که به حقیقت وجودی خود و به خداوند رسیده است، به مقصود نهایی خود رسیده و به کمال و سعادت دست یافته است.

        مصرع دوم: برای بقیه مردم نیز افزایش و افزوده‌ای در راه است. یعنی دیگران نیز می‌توانند در مسیر کمال و سعادت پیش بروند و به حقیقت وجودی خود نزدیک‌تر شوند.

  4. محمد متین اکبری

    ۲- کز نیستان تا مرا ببریده‌اند
    از نفیرم مرد و زن نالیده‌اند

    معنی: هنگامی که مرا از جایگاه اصلی ام در عالَم بالا دور دور کردند، از ناله های من تمام مرد و زن ناله سر داده اند.

    نفیر: ناله و زاری

    نیستان: عالم بالا، جایگاه اولیه انسان
    این معنی که دربالا ذکر شده است درست نمی باشد، زمانیکه ما را از عالم بالا یا جایگاه اصلی به پایین آوردند آن وقت مرد وزن وجود نداشت معنی تصوف آن یعنی حقیقی آن باید بیان شود . با عرض حرمت

    • دوست بزرگوار
      منظور شاعر این است که وقتی مرا از عالم بالا جدا کرده‌اند، آنقدر سوز و ناله در عالم دنیا سر داده ام که تمام مردم (اعم از زن و مرد) در دنیا از صدای ناله‌های من ناله‌شان بلند شده است. بنابراین زن و مرد که مجاز از تمام مردم است، اشاره به عالم دنیا دارد نه عالم بالا. موفق باشید

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *