معنی شعر نی نامه (مولوی)

معنی و مفهوم شعر نی نامه فارسی پایه دوازدهم از مولوی

در این پست، معنی و مفهوم شعر نی نامه از مولوی را از کتاب فارسی دوازدهم برای شما دوستان عزیز آماده کرده ایم. با دانشچی همراه باشید.

معنی شعر نی نامه

۱- بشنو این نی چون شکایت می‌کند
از جدایی‌ها حکایت می‌کند

معنی: به صدای نی گوش بده زمانی به صدا در می آید و از دوری و فراق، ناله و شکایت می کند.

نکته: نی، نماد مولانا یا هر انسان آگاه و زنده دل است.

 

۲- کز نیستان تا مرا ببریده‌اند
از نفیرم مرد و زن نالیده‌اند

معنی: هنگامی که مرا از جایگاه اصلی ام در عالَم بالا دور دور کردند، از ناله های من تمام مرد و زن ناله سر داده اند.

نفیر: ناله و زاری

نیستان: عالم بالا، جایگاه اولیه انسان

 

۳- سینه خواهم شرحه شرحه از فراق
تا بگویم شرح درد اشتیاق

معنی: هم صحبتی را می خواهم که او نیز سینه اش همچون من از درد دوری تکه تکه شده باشد تا بتوانم این درد اشتیاقم را به او بگویم.

 

۴- هر کسی کو دور ماند از اصل خویش
باز جوید روزگار وصل خویش

معنی: هرکسی که از اصل و جایگاه اولیه خودش دور شود، دوباره میخواهد که به آن برگردد و پیوسته در آرزوی وصال است.

◊ اشاره به آیه إِنَّا لِلَّٰهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ؛ ما از خداییم و به سوی خدا باز می گردیم.

 

۵- من به هر جمعیتی نالان شدم
جفت بدحالان و خوش‌حالان شدم

معنی: من در هر جمعیتی که رفتم از این درد دوری، برای همه ناله ها سر دادم . چه در نزد بی خبران از حقیقت و چه در نزد عالمان و عارفان واقعی.

بدحالان: بی‌بهرگان از حقیقت؛ کسانی که سیر و سلوک آنها به سوی حق کند است.
خوش حالان: رمز عارفان، رهروان راه حق که از سیر به سوی حق شادمان‌اند.

 

۶- هرکسی از ظن خود شد یار من
از درون من نجست اسرار من

معنی: هرکسی که با گمان خود یار و همنشین من شد، باز هم نتوانست به حقیقت وجود من و اسرار درونی من پی ببرد.

 

۷- سر من از نالهٔ من دور نیست
لیک چشم و گوش را آن نور نیست

معنی: رازهای من را می توان از ناله هایم فهمید. اما کو آن چشم و گوش بیداری که بتواند این ها را درک کند؟ (باید کسی زنده دل و آگاه به حقایق عالم باشد تا سِرّ مرا بفهمد و علت ناله هایم را بداند.)

 

۸- تن ز جان و جان ز تن مستور نیست
لیک کس را دید جان دستور نیست

معنی: جسم از روح و روح از جسم پوشیده و مخفی نیست اماهر چشمی اجازه ندارد جان و روح را ببیند.

 

۹- آتش است این بانگ نای و نیست باد
هر که این آتش ندارد، نیست باد

معنی: این فریادها و ناله های نی، آتش عشق است نه بادی که در نی دمیده شود. هرکس که آتش عشق حقیقی را در وجودش ندارد، نیست و نابود گردد.

 

۱۰- آتش عشق است کاندر نی فتاد
جوشش عشق است کاندر می فتاد

معنی: آتش عشق است که نی را به صدا در می آورد و جوشش شعله های عشق است که در باده اثر می گذارد.

 

۱۱- نی، حریف هرکه از یاری برید
پرده‌هایش پرده‌های ما درید

معنی: نی، یار و همدم کسی است که از یار خویش دور افتاده و با ناله ها و آوازهای نی، پرده ها و حجاب ها کنار می رود و عارف را به معرفت راستین می رساند.

 

۱۲- همچو نی زهری و تریاقی که دید؟
همچو نی دمساز و مشتاقی که دید؟

معنی: نی هم زهر و دردساز است و هم پادزهر است و درمان کننده دردها. نی همدم و عاشق است و هم مشتاق وصال.

 

۱۳- نی حدیث راه پر خون می‌کند
قصه‌های عشق مجنون می‌کند

معنی: نی سخن از راه پر از سختی عشق می گوید و قصه عشق مجنونان و عاشقان حقیقی را شرح می دهد.

 

۱۴- محرم این هوش جز بیهوش نیست
مر زبان را مشتری جز گوش نیست

معنی: محرم اسرار عاشقان جز فرد عاشق و دلدار، کس دیگه ای نیست. همان طور که گوش برای شنیدن سخنان زبان و درک آن، مناسب است.

 

۱۵- در غم ما روزها بیگاه شد
روزها با سوزها همراه شد

معنی: تمام روزهای عمرها در سوز و گداز عشق گذشت و همه روزها با ناله های عاشقانه مان سپری شدند.

 

۱۶- روزها گر رفت، گو رو، باک نیست
تو بمان، ای آن که چون تو پاک نیست

معنی: اگر همه ی این روزها با سوز و گداز و ناله گذشت، اشکالی ندارد. بگو بگذرد. ای عشق حقیقی! تو برایم بمان که هدفی جز تو برتر و بهتر نیست.

 

۱۷- هر که جز ماهی، ز آبش سیر شد
هرکه بی روزی است، روزش دیر شد

معنی: فقط عاشقان حقیقی همچون ماهی در دریای عشق و معرفت الهی غوطه ورند و از این دریا سیر و خسته نمی شوند. هرکه از عشق حقیقی بی بهره باشد، در سیر و سلوک خسته و دلزده می شود.

 

۱۸- در نیابد حال پخته هیچ خام
پس سخن کوتاه باید، والسلام

معنی: حال یک عاشق دلسوخته را هیچ بی خبر ا ز عشقی نمی تواند بفهمد. پس دیگر سخن را کوتاه می کنیم و کلام را به پایان می رسانیم.

پیشنهادی: معنی شعر طوطی و بقال

اختصاصی-دانشچی