برنامه های مدارس برای طرح جابر، درس پژوهی و اقدام پژوهی

درباره طرح جابر، درس پژوهی و اقدام پژوهی

پژوهش های دانش آموزی سهم بسزایی در تعلیم و تربیت دارد شما عزیزان در صورت امکان برنامه ای ترتیب دهید که در آن از توضیحات یکی از متخصصین موزه در مورد اقلام نمایشی استفاده کنید.

در طرح جابر استفاده از یک سخنران جدید و یا یک فرد متخصص و ماهر در یک حوزه، در قیاس با معلم که از نظر ظاهر برای دانش آموزان تکراری است، می تواند تأثیر بیشتری را روی دانش آموزان برجای بگذارند. در صورت امکان شرایطی را فراهم کنید که دانش آموزان بتوانند بعضی از اقلام نمایشی طرح جابر را که ارزش کمتری دارند، مورد بررسی قرار دهند و آنها را با دست لمس کنند. این کار باعث می شود که دانش آموزان نسبت به بازدید کنندگان عادی، با حس تخصصی تر به موزه نگاه کنند. آنها می توانند از موارد موجود شکل و طرح تهیه کنند و یادداشت های مفصل تری از اقلام نمایشگاه تهیه کنند. هنگامی که کار طرح جابر در مدرسه انجام گردید، از دانش آموزان بخواهید آنچه را که انجام داده اند، برای دانش آموزان دیگر به نمایش بگذارند. البته برای انجام این کار باید فنون برگزاری نمایشگاه و چگونگی ارائه اقلام نمایشی را که در طی بازدید خود از نمایشگاه فرا گرفته اند مورد استفاده قرار دهند و آنها را مد نظر داشته باشند.

فایل های طرح جابر

با افزودن یک معیار و شاخص کاربردی به جای معیار ها و شاخص های آرمانی و غیرقابل سنجش می توان به طرح جابر خوبی رسید. در فرم ارزشیابی معلمان می توان به آرزوی تشکیل بانک تصویری رسید. و از تجربه های تدریس و کلاس داری معلمان دست یافت. اما متأسفانه بی توجهی به این پیشنهاد کاملاً کاربردی موجب ضعف شده است.همچنان دست یابی به طرح جابر در کلاس داری معلمان موفق در حد یک آرزوی دست نیافتنی باشد.خود معلمان نتوانند از تجربه های یکدیگر در چگونگی انتقال مفاهیم طرح جابر در کلاس داری استفاده کنند. آن چه خود دارند را از بیگانه تمنا کنند. در جستجوی مستندات های آموزشی کشورهای اروپایی و آمریکایی و… باشند.

 

بديهي است كه جهان آينده به انسان‌هايي نياز دارد كه خلاق و توانمند باشند، ويژگي‌هاي عصر اطلاعات را به خوبي درك كنند و نيز بتوانند فعالانه به دانش‌هاي مورد نياز بپردازند و فعالیت های گروهی و طرح جابر يكي از مهمترين عواملي است كه مي‌تواند اوقات فراغت دانش‌آموزان را پر كنند و بر رشد فرهنگي يك نظام مؤثر واقع شود و بدون آن حيات معنوی يك جامعه به خطر مي‌افتد. پس مي‌توان دانش‌آموزان را به كلاس‌هاي فوق‌برنامه دعوت كرد و اين كار باعث رشد و شكوفايي و خلاقيت آن شد.

تدریس در درس پژوهی

درس پژوهی به مجموعه تدابیری گفته می شود که معلم برای چگونگی ارائه درس و با هدف دستیابی به اهداف آموزش مورد نظر اتخاذ می کند. از این رو انتخاب روش تدریس مناسب یکی از مهم ترین مشخصه های طرح درس نویسی است زیرا روش تدریس هم فعالیت های معلم و هم فعالیت های دانش آموز را هنگام ارائه درس در فرآیند یاددهی- یادگیری مشخص می کند. بنابر این هر قدر معلم با انواع روش های تدریس در درس پژوهی آشنایی بیش تری داشته باشد در انتخاب مناسب ترین درس پژوهی با توجه به موضوع،محتوا،هدف آموزشی، امکانات و موقعیت های متفاوت موفق تر بوده و فرآیند یاددهی مؤثر تر و فرآیند یادگیری نیز عمیق تر خواهد بود.

روش های تدریس درس پژوهی را به طور کلی می توان از دیدگاه های مختلف طبقه بندی کرد که مهم ترین دسته بندی ها عبارتست از: ۱- روش های تاریخی (سنتی – قدیمی ) مانند روش سقراطی و روش مکتب خانه ای و روش های نوین و جدید ۲- روش های معلم محور و شاگرد محور ۳- روش های فعال و غیر فعال ۴- روش های مبتنی انتقال مستقیم و غیر مستقیم ۵- روش های تعاملی و غیر تعاملی ۶ – روش های تدریس مسأله محور ۷- روش های آموزش انفرادی ۸- روش های تلفیقی و یا ترکیبی ۹-…

سخنرانی در درس پژوهی

این روش یکی از رایج ترین روش های تدریس درس پژوهی می باشد. در این روش معلم مطالب خود را به صورت شفاهی برای دانش آموزان خود توضیح می دهد. از این رو بیشتر جنبه کلامی دارد.شایان ذکر است که استفاده از روش سنتی برای درس پژوهی به دلیل قدمت تاریخی استفاده از این روش است. نه اینکه این روش امروز کارآیی خود را از دست داده باشد. زیرا هم اکنون نیز معلم در کنار استفاده از روش های دیگر می بایست حدافل بخشی از مطالب خود را به صورت کلامی و شفاهی ارائه دهد تا به تسهیل و تسریع در فرآیند یاددهی – یاد گیری در درس پژوهی کمک کند.

اقدام پژوهی معلمان

معلمان برای گسترش چنین قدرتی نیاز به کمک دارند. در این مورد می توان به دو کتاب توماس گوردون (۱۹۷۴) به نام های «آموزش اثربخش معلم» و «آموزش اثربخش رهبر» اشاره کرد که نقطه ای مناسب برای شروع چنین کاری است. الگوهای ارتباطی گوردون، ترکیبی از تئوری و عمل، همراه با ارائه مهارت های عینی برای معلمان است تا معلمان بتوانند اقدام پژوهی بنویسند و به دانش آموزان در حل مسائلشان کمک کنند.

دانش آموزان را با رفتار خود رو در رو کنند و از این رهگذر با جلب رضایت آن ها، به رفتارشان اعتدال ببخشند.

دربارۀ پیامدهای منطقی و طبیعی اقدام پژوهی که «دینگ می یر» (۱۹۷۶) به آن پرداخته است  بیشتر مطالعه کنید تا بهتر متوجه شوید که به این ترتیب دانش آموز در می یابد که پیامدها، همگی از رفتار خود او ناشی می شود و نه از روی خواست و میل و وسواس غیرمنطقی معلم، و نیز کاملا متوجه می شوند که وضع پیش آمده منصفانه است.

هنوز باید بر روی کتاب «واقیعت درمانی» گلاسر (۱۹۶۹) کار بیشتری صورت بگیرد. او در این کتاب برای ایجاد انضباطی موفق در اقدام پژوهی، ده مرحله را ذکر می کند. از نظر گلاسر، مدرسه باید به عنوان مکانی مناسب تلقی شود و انضباط از رهگذر مجموعۀ مراحل به دست بیاید. اصولا بحث بر سر این نیست که چرا خطا یا اشتباهی اتفاق می افتد. هر آنچه که در این باره بشنوید، بهانه ای بیش نیست. بحث بر سر این است که دانش آموز، خود دربارۀ رفتارش به قضاوت بنشیند. به نظر شما، آیا این اقدام پژوهی به دانش آموزان و دیگران کمکی می کند؛ تشویق دانش آموز به اینکه خودش برای تصحیح رفتارش، طرح بریزد و تنبیهی نیز از سوی مدیران در کار نباشد؟

قدرت تخصص اقدام پژوهی

اکنون به اصل پنجم نظریۀ فرنچ و ریون که همان قدرت تخصص است، می پردازیم. دانش آموزان می پذیرندکه معلمان دارای تخصص و دانش  ویژه ای هستند. آن ها معلم را به عنوان یک متخصص می بینند. این منبع قدرت و نفوذ، ناخودآگاه در اقدام پژوهی مورد استفاده قرار می گیرد؛ زیرا ما از دانش آموزان انتظار داریم که تخصص و تبحر ما را درک کنند؛ اما هنگامی که ما خود تخصص دیگران را نشناسیم، از آن ها چه انتظاری باید داشته باشیم؟

اگر شما از همکارانتان که آمادگی و تخصص معلمان همکار خود را در بحث اقدام پژوهی ارزیابی کنند، می بینید که تعداد کمی از آن ها توانایی انجام این کار را دارند. ایا این بدان معناست که آن ها نمی توانند میزان تخصص یکدیگر را بسنجند؟ من فکر می کنم که این طور باشد. آیا آن ها بدون این شناخت می توانند به قدرت و اعتماد مشترکی که باید میان اعضای یک گروه وجود داشته باشد، دست یابند؟ من تصور نمی کنم این گونه باشد.

برای اقدام پژوهی قدری بیشتر درنگ می کنیم. به عنوان یک امتحان می توانید مدیران مدرسه و انجمن اولیا و مربیان را مورد ارزیابی قرار دهید، با این سوال که آن ها تا چه اندازه از قدرت و آمادگی مدرسه در مورد اقدام پژوهی اطلاع دارند.