تحقیق در مورد فلات قاره ( ایوان خشکی )

تحقیق در مورد فلات قاره و ویژگی های آن

فلات قاره چیست؟

فلات قاره یا ایوان خشکی، بخش حاشیه قاره با شیب بسیار کمی است که در بستر آب‌ های کم‌ عمق دریاها می باشد و از انباشت توده‌های شن ساحل ایجاد شده و با شیبی ملایم به سوی اعماق اقیانوس ادامه می‌یابد. فلات قاره معمول تا عمق دویست متری ادامه می‌یابد. در ادامه با این مبحث بیشتر آشنا می شوید. با دانشچی همراه باشید.

فلات قاره را بعضیها به عقب نشینی ساحل (فلات تخریب یافته) و بعضی دیگر به اشغال ممتد رسوباتی که ذرات بیش از بیش به طرف پهنه دریا ریزتر می‌شود، نسبت داده‌اند. در حقیقت فلات قاره قسمتی از خشکی است که به زیر آب رفته است. چون نه فقط شبکه رودخانه‌ای آن را تایید می‌کند، بلکه وجود کارستها با لاپیزها در اعماق آهکی این فلات نیز این حقیقت که فلات قاره بخشی از خشکی می‌باشد، را تائید می‌کند.

فلات قاره ها مکان هایی با تنوع زیستی زیادند چراکه نور خورشید به میزان نسبتاً زیادی به آب های کم عمق آنها می رسد. اگر به رسوبات ته نشین شده فلات قاره ها در مدتی طولانی اکسیژن وارد نشود، آنها در نهایت به یک منبع سوخت های فسیلی تبدیل می شوند.

تاریخچه فلات قاره

فلات قاره از نظر ذخایر نفتی غنی است و از دهه ۱۹۴۰ کشورها به فناوری استخراج این منابع دست یافتند. از زمان اعلامیه هری ترومن رئیس جمهور آمریکا در ۲۸ سپتامبر ۱۹۴۵ که منابع طبیعی فلات قاره واقع در آب‌های مجاور ایالات متحده را متعلق به این کشور اعلام کرد.

ادعاهای دولت‌های مختلف از جمله آرژانتین و السالوادور که حتی مدعی آب‌های فوقانی و فضای مافوق آن آب‌ها نیز شدند و شیلی و پرو که اصولاً به لحاظ جغرافیایی فاقد فلات قاره بودند، نسبت به آب‌های اطراف ساحل آغاز شد.

فلات قاره در «کنوانسیون مربوط به فلات قاره» ۱۹۵۸ ژنو اینچنین تعریف شده‌است:

الف) منطقه بستر و زیر بستر دریا در مجاور ساحل، اما در خارج از منطقه دریای سرزمینی تا عمق ۲۰۰ متر یا بیشتر تا جایی که عمق آب‌های فوقانی امکان بهره‌برداری از منابع طبیعی مذکور را میسر می‌سازد.

ب) بستر و زیر بستر مناطق مشابه در مجاور سواحل جزایر.

اما در ماده ۷۶ کنوانسیون حقوق دریاها ۱۹۸۲ اشاره‌ای به امکان بهره‌برداری نشد و فلات قاره هر کشور تا امتداد حداقل ۲۰۰ مایل دریایی و حداکثر ۳۵۰ مایل دریایی از خط مبدأ آب‌های سرزمینی ادامه می‌یابد.

ویژگی هایی در مورد فلات قاره

گاهی وسعت فلات قاره خیلی زیاد است. مثلا فلات قاره‌ای که در دریای شمال قرار دارد، ۱۰۰۰ کیلومتر وسعت دارد و بین نروژ واکس (در شمال انگلستان) کشیده شده است. کف فلات قاره نامنظم است و در آن برجستگیهایی دیده می‌شود که تغییرات عمق در آن ناچیز است (به عنوان مثال در دریای شمال سطح فلات قاره توپوگرافی یخچالی دارد).

در سطح فلات قاره غالبا شبکه آبرسانی واقعی قابل مشاهده است که دنباله جریانهای آب سطحی امروزی است و دارای مئاندر ، مصب ، پدیده تعرف و دره‌های تنگ اپی ژنتیک است. مانند رودخانه‌ای که در حوالی سن تردیه (جنوب فرانسه) یک سد گرانیتی را قطع می‌کند و مورفولوژی آن کاملا خشکی بوده، به هیچ وجه دریایی نیست.

⇐ عرض متوسط فلات قاره در سطح زمین در حدود ۶۸ کیلومتر است.

⇐ عمق متوسطی که در ان تغییر شیب صورت می‌گیرد (یعنی کناره شیب قاره‌ای) در حدود ۱۳۰ متر است. قبلا عدد ۲۰۰ متر را از روی تبدیل ۱۰۰ برای (واحد دریایی برای عمق) که ۱۸۶ متر است و بیش از مقدار عادی است، عنوان کرده بودند.

⇐ عمق متوسط پهن ترین منطقه فلات قاره ۶۴ متر است.

⇐ برجستگی نسبی در ۶۰ در صد از نیمرخ آن ۲۰ متر است.

⇐ فرورفتگی نسبی در ۳۵ درصد از نیمرخ آن ۲۰ متر است.

⇐ شیب متوسط فقط ۷ دقیقه است.

رسوبات فلات قاره

در فلات قاره قسمت عمده رسوبات تخریبی هستند (ماسه و گلها). همین رسوبات از فراوان ترین تشکیلات رسوبی در سریهای چینه شناسی می‌باشند. فلات قاره همان ذخیره معدنی را دارد که حوضه‌های خشکی دارند و بخصوص نفت در آن فراوان است. اکتشاف نفت در فلات قاره امروزه بخصوص در دریای شمال اهمیت دارد.

در فلات قاره برخی از رسوبات تخریبی توسط باد (مانند خاکسترهای آتشفشانی یا گرد و غبار و ماسه‌های مناطق خشک و بیابانی) ، بعضی دیگر توسط یخ ها (مورن های عمقی کوههای یخی) و یا بوسیله جریانهای برگشتی (ماسه‌های ریز و لجن‌های ساحلی که تقریبا همانند لجن های دهانه خلیج است) به دریا وارد شده‌اند. قسمت اساسی رسوبات تخریبی فلات قاره منشا هوایی دارد.

بزرگترین فلات قاره جهان

بزرگ ترین فلات قاره جهان، فلات قاره سیبری در اقیانوس منجمد شمالی است که ۱۵۰۰ کیلومتر پهنا دارد. فلات قاره بزرگ دیگر در دریای چین جنوبی واقع است و فلات قاره ساندرا نامیده می شود. دریای شمال و خلیج فارس هم فلات قاره دارند. فلات قاره خلیج فارس به دلیل منابع انرژی عظیم موجود در آن از جمله مهم ترین فلات قاره های جهان است.

بیشتر بخوانید: با پدیده جزر و مد آشنا شوید!

در مورد فلات قاره _ دانشچی