تحقیق درباره گیاهان + انواع، طبقه بندی و خصوصیاتشان

در مورد گیاهان بیشتر بدانید!

گیاهان یکی از بزرگترین گونه‌های زنده کره زمین محسوب می‌شوند که شامل انواع مختلفی از درختان، علف‌ها، کاکتوس‌ها و … هستند. همچنین کاربرد گسترده‌ای در زندگی انسان از نظر تغذیه، تولید دارو گیاهی و تولید مواد مختلف در صنعت دارند. در ادامه با آنها بیشتر آشنا می‌شوید با دانشچی همراه باشید.

درباره گیاهان و مشخصات آن

به دلیل تنوع زیاد گیاهان، آن‌ها توسط گیاه‌شناسان رده‌بندی شده‌اند که هر رده ویژگی‌های مخصوص به خود را دارد. طبق این تفاسیر یک تعریف واحد برای گیاهان کاری دشوار است. یکی از تعاریفی که برای گیاهان در نظر گرفته می‌شود به این صورت است: گیاه یک موجود زنده یوکاریوتی با تعداد زیادی سلول و بدون اندام‌های حسی و حرکت ارادی است. در این تعریف گیاه هنگام رشد کامل دارای ریشه، ساقه و برگ است که فقط گیاهان آوندی این مشخصات را دارند.

تعریف دیگری که گسترده‌تر بوده عبارت است از: هرچیزی که غذای خود را از مواد خام غیر آلی و نور خوشید بسازد یا به اصطلاح فتواتوتروف باشد گیاه نام دارد. در این تعریف یک مشکل وجود دارد زیرا پروکاریوت‌ها(پیش هسته) به خصوص باکتری‌های فتواتوتروف و سیانوفیت‌ها (جلبک های سبز – آبی) در میان فتواتوتروف‌ها قرار دارند. براساس تعریف جدید ارائه شده جلبک‌های قهوه‌ای، جلبک‌های قرمز، قارچ‌ها،  جلبک‌های قهوه‌ای و پروکاریوت‌ها مانند آرکی‌ها و باکتری‌ها گیاه نیستند. اما باید توجه داشت که همه گیاهان سبز نیستند و فتوسنتز انجام نمی‌دهند بلکه در سایر گیاهان به صورت انگلی زندگی می‌کنند.

گیاهان در طبقه‌بندی علمی در دامنه یوکاریوتا و سلسله گیاهان قرار دارند. بیشترین انرژی مورد نیاز گیاهان سبز توسط انجام فتوسنتز در کلروپلاست حاصل می‌شود که از کلروفیل A و B برخوردارند. گیاهان سبز قسمت مهمی از اکسیژن مولوکولی اتمسفر را تولید می‌نمایند. این گیاهان دارای تولید مثل جنسی و غیر جنسی هستند. تا به امروز تعداد گونه‌های گیاهی تقریبا ۳۵۰۰۰۰ گونه تخمین زده شده که بیشتر آن‌ها از پیدازادان بوده و در طول چرخه حیات خود دانه تولید می‌کنند.

بخش های مختلف گیاه

ریشه ها: ریشه‌ها آب و مواد معدنی را از خاک جذب و به قسمت‌های مختلف گیاه می‌رسانند. آن قسمت از ریشه که شبیه به موهای ریز هستند به جذب کمک می‌کنند. همچنین ریشه‌ها وظیفه ذخیره غذای اضافی و ثابت نگه داشتن گیاه را برعهده دارند.

ساقه ها: ساقه‌‌ها مانند سیستم لوله کشی آب و مواد مغذی را از ریشه‌ها به قسمت‌های دیگر گیاه هدایت می‌کنند و غذا را به شکل گلوکز از برگ به بخش‌های دیگر می‌رسانند. ساقه‌ها می‌توانند نرم و شکننده و یا چوبی باشند.

برگ ها: برگ وظیفه‌ی ساخت مواد غذایی مورد نیاز بخش‌های مختلف گیاه را برعهده دارد. آن‌ها نور خورشید را به دان انداخته و طی فرایندی به نام فتوسنتز غذا را می‌سازند.

گل ها: در بیشتر گیاهان گل‌ها نقش تولید مثل را برعهده دارند که شامل گرده و تخمک هستند. پس از گرده افشانی گل، تخمک بارور شده و میوه داخل آن تشکیل می‌شود.

میوه:  میوه پوششی گوشتالو یا سخت برای حفاظت از دانه یا تخم است. مانند سیب و فندق که گل بعد از گرده افشانی به آن تبدیل می‌شود.

دانه ها یا تخم ها: گیاه جدید داخل تخم قرار دارد و تخم‌ها در میوه ایجاد می‌شوند.

سبزی‌ها قسمت‌های دیگر گیاه هستند. به عنوان مثال مارچوبه ساقه، هویج ریشه و کاهو برگ است.

طبقه‌بندی گیاهان

چهار سیستم طبقه‌بندی برای گیاهان وجود دارد:

•  براساس بذر
•  براساس ساختار بافت
•  براساس اندازه گیاه
• براساس زیستگاهی که گیاه در آن زندگی می‌کند.

انواع گیاهان بر اساس بذر

دانه ها پایه و اساس یک گیاه را تشکیل می دهند زیرا رشد آنها عمدتاً به نوع دانه بستگی دارد. برخی از دانه ها را می توان به عنوان غذا برای سایر موجودات زنده استفاده کرد در حالی که وظیفه اصلی برخی دیگر رشد به گیاه جدید است. بر اساس دانه های یک گیاه می توان آنها را به دو نوع تقسیم کرد.

تک لپه ای

تک لپه ای با داشتن دانه های یک تکه دارای یک لپه منفرد مطابق با نام خود است. نمونه هایی از این نوع گیاهان عبارتند از: برنج، ارکیده، بامبو و غیره.

دو لپه ای

این نوع گیاهان در بذر خود دو لپه دارند که می توان آنها را به دو قسمت مساوی تقسیم کرد. نمونه هایی از دیکتیلدون بادام هندی، بلوط و غیره هستند.

گیا‌هان بدون بذر

گیاهانی که بذر تولید نمی‌کنند به عنوان گیاهان بدون دانه نیز شناخته می‌شوند که از طریق اسپور تولید مثل انجام می‌دهند. مانند لیکوپودیوپسیدا، سرخس و دم اسب

طبقه بندی گیاهان با توجه به ساختار بافت

گیاهان براساس ساختار بافت به دو دسته آوندی و غیر آوندی طبقه‌بندی می‌شوند:

گیاهان آوندی

گیاهان آوندی به گیاهانی گفته می شود که به رنگ سبز بوده و دارای بافت هایی هستند که به منظور انتقال غذا، آب و مواد معدنی به تمام قسمت های گیاه تخصصی می باشند. این بافت های خاص به نام های آوند چوبی و آوندی شناخته می شوند. این گیاهان می توانند طول بیشتری داشته باشند.  گیاهان آوندی در بیابان ها، زمین ها و جاهای دیگر رشد می کنند. برگ های گیاهان آوندی دارای اشکال مشخصی هستند و نقش مهمی در فرآیند فتوسنتز دارند. روزنه به تبادل گازها کمک می کند. ساقه گیاهان آوندی چند لایه است و نقش مهمی در حمل و نقل غذا و آب دارد.

گیاهان غیر آوندی

گیاهان غیر آوندی گیاهانی هستند که ارتفاع بلندی ندارند. قد آنها کوتاه است و سیستم حمل و نقل مورد نیاز برای انتقال غذا، آب و مواد معدنی به سایر قسمت های گیاه را ندارند. این گونه از گیاهان میوه، چوب و گل تولید نمی کنند.
گیاهان غیر آوندی در مکان های باتلاقی، سایه دار و مرطوب رشد می کنند. آوند در گیاهان غیر آوندی وجود ندارند. برگها در گیاهان غیر آوندی وجود ندارند. بنابراین کارکرد خاصی ندارند. گیاهان غیر آوندی ساقه واقعی ندارند.

انواع گیاهان بر اساس چرخه زندگی

ممکن است گیاهان براساس الگوهای رشد فصلی طبقه‌بندی شوند که عبارتند از:

– سالانه (یک ساله): گیاهی است که چرخه زندگی آن در طول یکسال کامل شده و سپس از بین می‌رود. مانند نخود

– گیاه دوساله: چرخه زندگی این نوع از گیاهان دو سال طول می‌کشد. در سال اول ریشه، ساقه و برگ‌ها رشد کرده و پس از ورود به ماه‌های سرد به خواب می‌روند. در طی بهار و تابستان ساقه دوساله آن‌ها تشکیل شده و سپس گل می‌دهند. این گیاهان مانند بوته بود و ساقه کوتاهی دارند مانند جعفری.

گیاه چند ساله: این گیاهان بیشتر از دو سال عمر می‌کنند و به دو دسته گیاهان آوندی (غیر چوبی) و یا چوبی تقسیم می‌شوند. ممکن است گیاه چوبی درختی باشد با چند تنه و شاخه که بر روی زمین رشد کرده است یا درختچه‌های فاقد تنه با شاخه‌های که نزدیک سطح زمین هستند.

گیاهان براساس کاربردشان به سه دسته گیاهان غذایی، دارویی و ادویه‌ها طبقه‌بندی می‌شوند.

انواع گیاهان بر اساس اندازه

یکی از دسته بندی های مهم، گیاهان را می توان از نظر اندازه نیز متمایز کرد. از کوچک، متوسط تا بزرگ، رشد یک گیاه محدود به اندازه آن است. با توجه به دسته بندی اندازه، به انواع مختلف آنها نگاهی بیندازید.

بوته

بوته‌ها از نظر اندازه کوچکترین گیاه در نظر گرفته می‌شوند. ارتفاع آنها بیش از یک یا چند سانتی متر نیست و از ساقه های نرم تشکیل شده‌اند. به طور کلی، آنها شاخه‌های کمتری دارند یا بدون شاخه هستند. این گیاهان سرشار از ویتامین ها و مواد معدنی هستند و بخش ضروری یک رژیم غذایی مغذی را تشکیل می‌دهند. برخی از نمونه های اصلی این گیاهان عبارتند از گوجه فرنگی، زنجبیل، برنج و غیره.

درختچه

آنها از نظر اندازه خیلی بزرگ نیستند، اما بزرگتر از بوته‌ها هستند، تقریباً یک متر بوده و ساقه‌های سختی دارند.

درختان

همانطور که همه ما می‌دانیم درختان بزرگ‌ترین گیاهان هستند و ساقه‌های بسیار سختی دارند که به تنه معروف است. تنه درخت دارای شاخه‌هایی است که برگ و میوه می دهد. آنها می‌توانند ارتفاع زیادی داشته باشند، عمدتاً بیش از یک متر. نمونه‌هایی از درختان انبه، موز و غیره هستند.

گیاه خزنده

گیاهانی که روی زمین می‌خزند، ساقه های بسیار شکننده و نازک و بلندی دارند خزنده نامیده می‌شوند. این خزنده ها نمی‌توانند صاف بایستند یا وزن خود را تحمل کنند. برخی از خزنده های اصلی شامل توت فرنگی، سیب زمینی شیرین، هندوانه و … است.

گیاه بالا رونده

شبیه به خزنده‌ها به دلیل وجود ساقه‌های نازک، بلند و ضعیف نمی‌تواند به خوبی بایستد، اما از طریق تکیه‌گاه‌های خارجی به صورت عمودی رشد می‌کند و می‌تواند وزن خود را تحمل نمایند. مانند گیاه لوبیا.

طبقه‌بندی گیاهان براساس به زیستگاه

با توجه به زیستگاه گیاهان به سه دسته طبقه‌بندی می‌شوند:

گیا‌هان زمینی

این گیاهان در زمین رشد می‌کنند و بیشتر آن‌ها در قسمت انتهایی برگ روزنه دارند تا اکسیژن مورد نیاز گیاه از این طریق تامین شود. همچنین به دلیل نیاز به آب دارای ریشه طولانی هستند.

گیا‌هان هوایی

این نوع گیاهان بالاتر از سطح زمین رشد می‌کنند و از طریق ریشه‌های خود به دیگر گیاهان وصل می‌شوند. گیاهان هوایی بیشتر در جنگل‌های بارانی وجود دارند. این گیاهان برای رشد حداکثر تابش نور خورشید و برای زنده ماندن به یک دیگر وابسته هستند.

گیا‌هان آبزی

از گیاهان آبزی می‌توان به سنبل و نیلوفر آبی اشاره نمود. این گیاهان در آب یا زیر آب زندگی می‌کنند. آن‌ها برای شناور ماندن در بلا یا زیر آب ریشه‌های منشعب کوتاهی دارند. دی اکسید کربن را از آب گرفته و اکسیزن تولید می‌کنند.

خصوصیات گیاهان

گیاهان موجودات چند سلولی هستند که با تعدادی ویژگی از سایر موجودات زنده قابل تشخیص هستند:

– آنها غذای خود را درست می‌کنند. گیاهان فتوسنتز انجام می‌دهند و حاوی رنگدانه سبز رنگی به نام کلروفیل هستند که گیاهان را قادر می سازد انرژی خورشید را به غذا تبدیل کنند. گیاهان غذای خود را به عنوان نشاسته ذخیره می کنند.

– بیشتر گیاهان در یک مکان ریشه دارند. همچنین برخی از گیاهان می توانند برگ ها را به سمت خورشید هدایت کنند و برخی به لمس پاسخ می دهند.

– گیاهان توانایی جابه جایی ندارند و فاقد اندام حرکتی هستند.

– دیواره های سلولی گیاهی سفت و سخت هستند زیرا از سلولز ساخته شده اند.

چرخه زندگی گیاهان شامل یک نسل اسپوروفیت و یک نسل گامتوفیت است. این دو نسل متناوب می شوند که هر کدام باعث پیدایش دیگری می‌شوند. به این می‌گویند «تغییر نسل ها».

فواید گیاهان

گیاهان سخاوتمندترین موجودات زنده محسوب می شوند و نمی توان منکر این واقعیت شد که زندگی روی زمین بدون گیاهان و درختان اطراف ما امکان پذیر است. به این دلیل است که آنها اکسیژن تولید می کنند و همچنین غذا را برای انسان و حیوانات پرورش می دهند. با این حال، اهمیت گیاهان فقط به اینجا ختم نمی شود. آنها همچنین مسئول جذب دی اکسید کربن موجود در هوا و آزاد کردن هوای تازه برای تنفس ما هستند. آنها از چرخه نیتروژن پشتیبانی می کنند و نقش مهمی در چرخه آب دارند و منبع اصلی غذا هستند و وجود آنها نقش اساسی در حفظ بقای سایر موجودات زنده دارد.

توضیحات تکمیلی

 گیاهان یکساله (علفی) Herbaceous: این گیاهان دارای ساقه هایی معمولاً نازک با قابلیت خم شدن هستند. این گیاهان فقط یکسال عمر می‌کنند و ساقه‌ی آن‌ها از بین می‌رود.

گیاهان چوبی: این گیاهان دارایساقه‌هایی سخت و چوبی مانند تنه درخت هستند که و به آسانی خم نمی‌شوند. ساقه‌های چوبی در صورتی که بریده یا شکسته نشوند عمر زیادی دارند.

فتوسنتز: در فرایند فتوسنتز گیاه توسط انرژی نور خورشید، دی اکسید کربن موجود در هوا، مواد مغذی و آبی که ریشه از خاک می‌گیرد غذای مورد نیاز خود را می‌سازد.

گرده افشانی: به حرکت گرده از یک گیاه به گیاه دیگر گرده افشانی می‌گویند که باعث ایجاد تخم در گیاهان گلدار می‌شود.

کلروفیل: رنگیزه‌ای سبزرنگ که در بیشتر گیاهان، خزه‌ها و سیانوباکتری‌ها یافت می‌شود سبزینه یا کلروفیل نام دارد. این ماده بخش زیادی از نور آبی و قرمز را جذب و نور سبز و زرد را از بین طیف‌های الکترومغناطیسی انعکاس می‌دهد. دلیل رنگ سبز گیاهان انعکاس نور سبز از کلروفیل‌ها است.

فتواتوتروف: به جاندارانی که مانند گیاهان خودشان غذا درست می‌کنند فتواتوتروف یا نورپرورد می‌گویند. آن‌ها برای این فرایند از نور استفاده می‌کنند. انرژی گرفته شده از نور خورشید برای تبدیل کربن دی‌اکسید و آب به مواد آلی که در بافتهای سلولی مورد نیاز است کاربرد دارد. گفتنی است سیانوباکترها که پروکاریوت هستند نیز در دسته فتواتوتروف‌ها می‌گیرند.