فتوسنتز چیست؟
فتوسنـتز تنها فرایند مهم بیولوژیکی است که میتواند از این انرژی استفاده کند. علاوه بر این بخش عمدهای از منابع انرژی در این سیاره ناشی از فعالیتهای فتوسنتزی انجام شده در این زمان یا در زمانهای گذشته میباشد. فعالترین بافت فتوسنتزی گیاهان عالی مزوفیل برگ است. سلولهای مزوفیل دارای تعداد زیادی کلروپلاست هستند که حاوی رنگدانههای سبز ویژهای به نام کلروفیل برای جذب نور میباشند.
تعریف دوم فوتوسنتز
فتوسنتز فرآیندی زیستشیمی است که در آن، انرژی نورانی خورشید توسط گیاهان و برخی از باکتریها به انرژی شیمیایی ذخیرهشده در مواد غذایی آنها تبدیل میشود. کمابیش همهٔ ارگانیسمهای روی زمین به آن وابستهاند. در این عمل ، اندامهایی مانند برگ که دارای سبزینه هستند، کربن دیاکسید، آب و نور را جذبکرده و به کلروپلاست میرسانند. طی واکنشهایی که درون کلروپلاست انجام میگیرد، این مواد به اکسیژن و کربوهیدراتها تبدیل میشوند. تمامی اکسیژن کنونی موجود بر روی زمین، فرآوردهٔ فتوسنتز است.
برخی از کربوهیدراتهای مهم تولیدشده مانند گلوکز، میتوانند به سایر مواد آلی، لیپیدها،نشاسته، سلولز و پروتئین تبدیلشوند که برای تبدیلشدن به پروتئین، نیاز به نیتروژن دارند. ژان باپتیست ون هلمونت، یکی از نخستین آزمایشهای مربوط به فتوسـنتز را انجامداد.
تمامی بخشهای سبزرنگ گیاه، قادر به انجام عمل فتوسنتز هستند. مادهٔ سبز موجود در گیاهان که سبزینه یا کلروفیل نامدارد، آغازکنندهٔ واکنشهای فتوسنتز است. فتوسنتز در اندامهایی که فاقد سبزینه هستند، انجام نمیگیرد. کلروپلاستها که در سلولهای سبزینهدار گیاهان وجود دارند، محل استقرار مولکولهای سبزینه میباشند. سلولهای برگ، بیشترین مقدار کلروپلاست را دارند و بههمین دلیل، اندام اصلی فتوسنتز در گیاهان بهشمار میآیند.
قدمت نخستین فتوسنتز به حدود ۳٫۵ میلیارد سال پیش باز میگردد که در آن واکنش، از هیدروژن و سولفید هیدروژن الکترونی بهجای آب استفاده شدهاست. حدود یک میلیارد سال پیش، آغازیان با سیانوباکتریها همزیستی کردند که حاصل آن، بهوجودآمدن کلروپلاست در گیاهان امروزی است.
نیاکان آبهایی که بهعنوان منبع الکترونها در فرآیند فتوسنتز استفاده میشوند، سیانوباکتریهای منقرضشده هستند. دادههای زمینشناسی نشان میدهد که تاریخ این رویداد به دورهٔ نخست زمینشناسی، میان ۲٫۴۵ تا ۲٫۳۲ میلیارد سال پیش و حتی بسیار بیشتر از آن باز میگردد.
واکنشهای نوری فتوسنتز
موجودات فتوسـنتز کننده از طریق اکسید کردن آب به مولکول اکسیژن و احیای نیکوتین آمید آدنین دی نوکلئوتید فسفات ، الکترون را به صورت غیر چرخهای منتقل میکنند. بخشی از انرژی فوتون از طریق اختلاف PH و اختلاف پتانسیل الکتریکی در دو طرف غشای فتوسنتزی به صورت انرژی پتانسیل شیمیایی (آدنوزین تری فسفات) ذخیره میشود. این ترکیبات پر انرژی انرژی لازم برای احیای کربن در واکنشهای تاریکی فتوسـنتز را تامین میکنند.
واکنشهای تاریکی فتوسـنتز
واکنشهایی که باعث احیای دیاکسید کربن به کربوهیدرات میشوند موجب مصرف نیکوتین آمید آدنین دی نوکلئوتید فسفات و آدنوزین تری فسفات میگردند. این واکنشها به واکنشهای تاریکی فتوسنـتز معروف هستند زیرا مستقیما به نور نیاز ندارند. مکانیزم انجام این واکنشها در گروههای مختلف گیاهی متفاوت است و میزان بازده حاصل هم متفاوت خواهد بود.
درباره گیاهان بیشتر بخوانیدفتوسنتز چیست؟
منبع / ویکیپدیا