دانشچی پورتال جامع تحقیق و مقاله، مطالب علمی و هنری ، وبگردی و…
از برگ شکارچی چه میدانید!
گیاهان در برابر آفات و دشمنان خود، هیچ دفاعی ندارند، همیشه ثابت یک جا می‌مانند و از هیچ آسیبی در امان نیستند. اما برخی گیاهان نسبت به بقیه متفاوت‌ترند، این گیاهان حشرات کوچک را شکار کرده و علاوه بر نقش حفاظتی، از آنها تغذیه نیز می‌کنند. در ادامه مقاله به این سؤالات، پاسخ داده خواهد شد: برگ شکارچی چیست؟ انواع برگ شکارچی، برگ شکارچی چگونه غذای خود را تأمین می‌کند؟
گیاه شکارچی چیست؟
به گیاهانی که از موجودات ریز و حشرات تغذیه می‌کنند، گیاه گوشتخوار یا شکارچی می‌گویند. این گیاهان مانند انواع دیگر، قادر به فتوسنتز هستند اما پستانداران کوچک و حشرات نیز جزء غذای آنان محسوب می‌شوند. معمولاً در مناطقی که خاک ضعیف است و نمی‌تواند همه نیازهای گیاه را برطرف کند، چنین گیاهانی رشد می‌کنند تا با تغذیه از جانوران، تمام منابع مورد نیاز خود را تأمین کنند.
برگ شکارچی چیست؟
گیاهان گوشتخوار یا برگ‌های شکارچی، برگ‌هایی هستند که علاوه بر وظیفه جذب نور و فتوسنتز، زمانی که فتوسنتز برای تأمین غذای مورد نیاز گیاه کافی نباشد می‌توانند نقش یک شکارچی را بازی کنند تا با شکار جانوران کوچک مواد مغذی مورد نیاز گیاه را فراهم نمایند. این برگ‌ها اشکال گوناگونی دارند و از ترفندهای متفاوتی برای جذب حشرات استفاده می‌کنند.
برگ شکارچی چگونه غذای خود را تأمین می‌کند؟
برگ‌های این گیاهان به صورت تخصصی برای شکار کردن رشد می‌کنند. این برگ‌ها شکار را با ترفندهایی از جمله رنگ درخشان، گل‌های زیبا، موهای راهنما و اضافات برگ‌ها به دام می‌اندازند و سپس برگ‌ها به وسیله چسبندگی، مکیدن و بسته شدن دو طرف برگ، شکار را درون گیاه گرفتار می‌کنند، به این ترتیب شکار موفقی خواهند داشت. برگ شکارچی دارای رگبرگ‌هایی است که با کوچکترین محرکی به سرعت واکنش نشان داده و شکار را به دام می‌اندازد.
غذای این گیاهان معمولاً عنکبوت‌ها، بی‌مهرگان کوچک آبزی و خاکی، سخت‌پوستان، تک سلولی‌ها، موش‌ها، موش‌های صحرایی، مارمولک و مهره‌داران کوچک است. به طور خلاصه می‌توان گفت:
منظور از برگ شکارچی چیست، چرا بعضی از گیاهان دارای برگ شکارچی هستند؟
برخی از گیاهان به دلیل فقر مواد غذایی موجود در خاک مجبور می‌شوند علاوه بر فتوسنتز به شکار حیوانات کوچک نیز برای تأمین غذای مورد نیاز خود، رو بیاورند. برگ این گیاهان با ترفندهایی خاص، حشرات و جانداران را جذب خود کرده و به تله می‌اندازد. به این برگ‌های تخصص یافته، برگ شکارچی می‌گویند.
انواع برگ شکارچی
گیاهان شکارچی از تله‌های متنوعی برای به دام انداختن شکار استفاده می‌کنند که همه این تله‌ها به وسیله شکل برگ‌های متنوع این گیاهان به وجود آمده است. انواع تله‌ها عبارتند از:
تله ضربه‌ای
داخل این گیاه موهای ریزی وجود دارد، به محض اینکه شکار با این موها برخورد کند، به سرعت تیغه‌های برگ‌ها بسته شده و در هم چفت می‌شوند. سپس گیاه با ترشح آنزیم گوارشی، شکار را هضم و جذب می‌کند. گیاهان چرخاب و مگس‌خوار از این تله استفاده می‌کنند.
تله گودالی
برگ این گیاهان شبیه پارچ یا کوزه است. زمانی که شکار روی آن قرار می‌گیرد، ماده لغزنده‌ای که سطح برگ را پوشانده، شکار را به داخل گودال هدایت می‌کند.
تله مکنده
طعمه این برگ‌ها را به صورت غذا یا پناهگاه می‌بیند. به همین دلیل وقتی شکار به آن نزدیک می‌شود، باز شده و به سرعت آن را جذب کرده و می‌بلعد، سپس درب آن بسته شده تا راه فرار را بر طعمه ببندد.
تله گلدانی یا خرچنگی
این گیاهان دارای شکاف‌هایی هستند که با مو و کرک پوشیده شده، شکار که معمولاً موجودات تک سلولی مانند مژک‌داران و پروتوزوآها هستند، روی شکاف‌ها می‌روند و به تله می‌افتند. گیاهان چوب پنبه‌ای اغلب تله گلدانی یا خرچنگی دارند.
تله چسبی یا کاغذ مگس
این گیاهان دارای قطرات شیرین و لزج هستند به همین دلیل حشرات به سمت آنها جذب می‌شوند. حشرات بزرگ‌تر زمانی که به دام می‌افتند تلاش بیشتری برای رهایی می‌کنند که همین عامل سبب می‌شود شاخک‌های گیاه بیشتر دور آنها بپیچد و خفه شوند. اما حشرات کوچکتر به مواد لزج چسبیده و به راحتی به دام می‌افتند. گیاهان آفتاب‌گیر و کره‌ای دارای این تله می‌باشند.
انواع گیاهان شکارچی
برگ گیاهان شکارچی برای شکار تخصصی شده‌اند. هر گیاه با توجه به شرایط محیط زندگی و شکارهای موجود در محیط دارای شکل برگ و نحوه جذب متفاوتی است. برخی از گیاهان شکارچی عبارتند از:
ساراسنیا
این گیاه شبیه کوزه است و بوی خوبی برای جذب حشرات از خود ترشح می‌کند. حیواناتی مانند موش‌ها جذب گیاه شده و با لمس برگ آن به داخل کوزه سُر خورده و به دام می‌افتند.
ونوس مگس‌خوار
این گیاه خواب زمستانی دارد. شبیه صدف است و برگ‌های آن به هنگام نشستن شکار روی آن به سرعت بسته شده و طعمه را می‌بلعد.
شبنم خورشید یا دروزرا
برگ‌های پهن و قرمز رنگی دارد که هرکدام جداگانه به ساقه وصل می‌شوند. روی برگ‌ها را کرک‌هایی می‌پوشاند که در نوک آنها ماده لزجی وجود دارد. این ماده شکار را به دام می‌اندازد.
آسیاب آبی
این گیاه آبزی بوده و ریشه‌ای ندارد. ساقه‌های آن روی آب شناور بوده و مهره‌داران کوچک آبزی را شکار می‌کند. برگ‌های آن کرک‌هایی دارد که بسیار حساس بوده و با لمس شکار، آنها را به دام می‌اندازد.
گیاه کره‌ای یا باترورت
این گیاه روی شکاف صخره‌ها و سنگ‌ها رشد می‌کند. به دلیل اینکه برگ‌های آن ظاهر چربی دارند به آن کره‌ای می‌گویند. دو غده ترشحی روی برگ‌ها قرار گرفته و ماده لزج و کره‌ای مانندی روی آن ترشح می‌کند. بوی این گیاه، حشراتی چون مگس و شته را به خود جذب کرده و به دام می‌اندازد.
گیاه رنگین کمان
تابش خورشید سبب شده برگ‌های این گیاه به صورت رنگارنگ و جذاب برای حشرات دربیاید. این گیاه موهای غده‌داری روی برگ‌هایش دارد که نوعی ماده لزج ترشح می‌کنند. همین ماده شکار را در تله گرفتار می‌کند.
گل جسد یا گل بدبو
بوی بد این گیاه، حشراتی مانند سوسک‌هایی که به دنبال جسد هستند را به خود جذب می‌کند. پس از تماس با گیاه، گرده گل‌ها روی حشرات را پوشانده و به تله می‌اندازد.
برگ شکارچی در ایران
برخی از گیاهان شکارچی مانند علف انبانی استرالیایی (Utricularia neglecta) شرایط زندگی در منطقه آب و هوایی ایران را دارند. این گیاه آبزی بوده و در تالاب‌های گیلان رشد می‌کند. گونه‌های دیگر مانند ونوس مگس‌خوار، ساراسنیا، دروزرا و سفالتوس را می‌توان در محیط گلخانه پرورش داد و حتی آنها را در خانه نگهداری کرد.
آشنایی با گیاهان سمی
سلام ممنون مطالب بسیار مفید است و اگر به صورت پی دی اف هم باشد عالی میشه.