دانشچی پورتال جامع تحقیق و مقاله، مطالب علمی و هنری ، وبگردی و…
حدیث کساء و فواید خواندن آن
حدیث کِساء یکی از احادیثی است که از ائمه اطهار علیهم‌السلام به ما رسیده است و موضوع آن، بیان فضیلت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله و اهل بیت ایشان است. در این تحقیق به معنای لغوی و اصطلاحی حدیث کسا، داستان حدیث کسا، موارد احتجاج ائمه علیهم‌السلام به این حدیث و بیان فواید خواندن حدیث کسا می‌پردازیم.
حدیث کسا در مقام معرفی اهل بیت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله و بیان برتری رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله، علی بن ابی‌طالب، فاطمه، حسن بن علی و حسین بن علی علیهم‌السلام و پاک بودن ایشان از هرگونه گناه و پلیدی می‌باشد.
حدیث کسا هم در منابع حدیثی شیعه و هم در منابع حدیثی اهل سنت بیان شده و حدیث‌شناسان آن را از احادیث متواتر می‌دانند.
معنای لغوی و اصطلاحی کساء
«حدیث» در لغت به معنی «سخن» و «کلام» است و در اصطلاح، هر سخنی که کلام یا فعل یا تقریر معصومین علیهم‌السلام را بیان کند را حدیث می‌گویند.
«کسا» در لغت به معنی «عبا»، «لباس»، «جامه»، «زیرانداز» و «روانداز» می‌باشد.
«حدیث کسا» به واقعه‌ای که در جریان آن پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله به همراه اهل بیت خویش یعنی علی بن ابی‌طالب، فاطمه، حسن بن علی و حسین بن علی علیهم‌السلام زیر عبای ایشان گرد آمدند و آیه تطهیر نازل شد، گفته می‌شود.
داستان حدیث کساء
روایت‌های مختلفی در مورد حدیث کسا و نزول آیه تطهیر وجود دارد که خلاصه آن چنین است:
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله در خانه همسرش ام سلمه بود و چون منتظر دریافت پیام الهی بود به همسرش فرمود که کسی را به حضور نپذیرد.
فاطمه سلام‌الله‌علیها در همان روز مقداری غذا برای پدر تهیه کرده و به نزد ایشان آورد. ام سلمه به خود اجازه نمی‌داد با درخواست فاطمه سلام‌الله‌علیها برای دیدار پدر مخالفت کند و به ایشان اجازه ورود داد. حضرت رسول صلی‌الله‌علیه‌وآله از دخترش خواست که برگردد و همسر و دو فرزند خردسالش را با خود بیاورد.
فاطمه درخواست پدر را اجابت کرد و همگی با اجازه رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله زیر عبای ایشان جمع شدند. سپس پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمود: «بارالها اینان اهل بیت من هستند، هرگونه پلیدی را از آنان دور فرما و آنها را [از هر گناه و عیب] پاک گردان». جبرئیل علیه‌السلام فرود آمد و آیه تطهیر را بر ایشان خواند:
«إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا» (سوره احزاب، آیه ۳۳)
«همواره خدا می‌خواهد هرگونه پلیدی را از شما اهل بیت برطرف نماید، و شما را چنان که شایسته است [از همه گناهان و معاصی] پاک و پاکیزه گرداند».
ام سلمه با دیدن این صحنه معنوی گفت: «من از اهل بیت نیستم؟» پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمود: «تو مقام خودت را داری و در راه خیر و نیکی هستی، تو از همسران پیامبر خدایی، اما اهل بیت من اینانند».
بعد از این واقعه پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله هر روز صبح، قبل از نماز صبح به در خانه علی علیه‌السلام می‌آمدند و دستگیره در را می‌گرفتند و می‌فرمودند: «یرحمکم الله، الصلاة، إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا» و این کار را تا آخر عمر ادامه دادند.
موارد احتجاج ائمه علیهم‌السلام به حدیث کسا
ائمه اطهار علیهم‌السلام در بسیاری موارد برای اثبات برتری و بر حق بودن خویش برای خلافت این حدیث را مورد استناد قرار داده‌اند.
همچنین از آنجا که در جریان این حدیث، آیه تطهیر بر پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله نازل شد، برای اثبات عصمت ائمه معصومین صلوات‌الله‌علیهم نیز از این حدیث استفاده می‌شود.
برخی از موارد احتجاج ائمه علیهم‌السلام به این حدیث شریف عبارت است از:
– امام علی علیه‌السلام در شورایی که خلیفه دوم برای تعیین خلیفه بعد از خود تشکیل داده بود، برای اثبات برتری خود نسبت به دیگران برای حکومت و جانشینی پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله به این حدیث استناد فرمود.
– امام حسن علیه‌السلام بعد از صلح با معاویه و بعد از سخنرانی معاویه، در سخنرانی خود برای بیان فضیلت خود و اهل بیت علیهم‌السلام به این حدیث استناد فرمود.
– امام حسین علیه‌السلام نیز در برخورد با مروان حکم به این حدیث استناد فرمود.
– امام سجاد علیه‌السلام در شام، بعد از واقعه کربلا، به این حدیث استناد و خودش را مصداق اهل بیت معرفی فرمود.
– صحابه رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله نیز در بسیاری موارد به این حدیث استناد کرده‌اند.
فواید خواندن حدیث کسا
فواید زیادی برای خواندن حدیث کسا ذکر کرده‌اند که به برخی از آنها اشاره می‌شود:
– هدایت به راه سعادت و رستگاری از طریق توسل به ائمه معصومین علیهم‌السلام و اعتراف به برحق بودن ایشان و پاک و منزه بودنشان از هرگونه پلیدی و پیروی از راه و روش ایشان در زندگی
– تقرب به درگاه الهی
– دریافت رحمت و آمرزش خداوند
– مورد توجه امام زمان عجل‌الله‌تعالی‌فرجه قرار گرفتن
– برطرف شدن غم و اندوه
– برآورده شدن حاجات
– استجابت دعا
– رفع بلا و گرفتاری‌ها
– شفای بیماری‌ها و…
سخن پایانی
حدیث کسا از احادیث متواتر بین شیعیان و اهل سنت است.
با توجه به متن حدیث کسا و رفتار پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله بعد از واقعه حدیث کسا که هر روز صبح به در خانه علی علیه‌السلام می‌رفتند و اهالی خانه را «اهل بیت» خطاب می‌کردند و آیه تطهیر را قرائت می‌فرمودند، می‌توان گفت:
حدیث کسا یکی از مهم‌ترین وقایع زندگی پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله برای معرفی پیشوایان بعد از خودشان و رهبران بر حق جامعه اسلامی بوده است و پیامبر تلاش بسیاری برای اعلام این مطلب به همگان و هدایت امت به سمت رستگاری و سعادت انجام دادند.
متن حدیثی که امروزه در مفاتیح‌الجنان وجود دارد از نظر عبارات و تفصیل با حدیث کسا که در کتاب‌های قدیمی وجود دارد متفاوت است لذا آیت‌الله مکارم شیرازی ـ که یکی از مراجع تقلید شیعیان هستند ـ گفته‌اند که می‌توان آن را به قصد رجا و برای برآوردن حاجات خواند.
حروف مقطعه قرآن
