تحقیق در مورد زندگی امام سجاد (ع)

درباره زندگینامه امام سجاد (ع) از تولد تا شهادت

چهارمین امام شیعیان، امام سجاد(ع) در پنجم (یا نهم بنا بر روایتی) شعبان سال ۳۸ (یا ۳۹ بنا بر روایتی) هجری قمری، هنگام امامت امام علی(ع) به دنیا آمد. دوران کودکی خود را در مدینه گذراند. سه ساله بود که با شهادت امام علی(ع)، عمویش امام حسن(ع) عهده‌دار مقام امامت شد.

۱۰ سال بعد با شهادت امام حسن(ع)، پدرش امام حسین(ع) امامت شیعیان را به عهده گرفت و بعد از واقعه کربلا، به مدت ۳۴ سال امامت شیعیان را عهده‌دار شد و سرانجام به دستور ولید بن عبدالملک به شهادت رسید.

خانواده امام سجاد(ع)

علی بن الحسین فرزند امام حسین(ع) و شهربانو (بنا بر روایات بسیاری) می‌باشد.

علی‌اکبر، برادر بزرگ‌تر و علی‌اصغر، برادر کوچک‌تر ایشان است.

ایشان دارای همسران متعددی بودند که حضرت فاطمه دختر امام حسن(ع) یکی از آنهاست و امام محمد باقر(ع) ثمره این ازدواج است. بقیه همسرانش ام ولد بودند. (به کنیزی که به ازدواج مردی درآمده و از او صاحب فرزند شده و نمی‌شود او را فروخت، ام ولد می‌گویند)

تعداد فرزندان ایشان را ۱۵ فرزند (۱۱ پسر و ۴ دختر) ذکر کرده‌اند.

القاب و کنیه‌های امام

القاب امام سجاد(ع) عبارتند از: زین‌العابدین، سجاد، سیدالساجدین، علوی، هاشمی، ذوالثفنات، مدنی، قرشی و علی‌اکبر.

کنیه‌های ایشان عبارتند از: ابومحمّد، ابوالحسن، ابوالحسین، ابوعبدالله و ابولقاسم.

حضور امام سجاد(ع) در کربلا

در سال ۶۱ هجری قمری امام حسین(ع) حاضر به بیعت با یزید نشد و به همراه خانواده‌اش در برابر سپاه یزید ایستاد. در این زمان امام(ع) ۲۳ سال داشت و مصلحت خداوند بر این قرار گرفته بود که به شدت بیمار باشد و یزیدیان از به شهادت‌رساندنش منصرف شوند.

با شهادت پدرش، امامت شیعیان را بر عهده گرفت و به افشاگری درباره ظلم و ستم حکومت وقت پرداخت. دوره امامت ایشان مقارن با حکومت یزید بن معاویه، معاویه بن یزید، مروان بن حکم، عبدالملک بن مروان و ولید بن عبدالملک بود.

امامت امام سجاد(ع)

بعد از واقعه کربلا، ابن زیاد به دستور یزید، امام(ع) را به همراه خانواده و سرهای شهدا، روانه شام کرد.

امام(ع) در مسجد شام با ایراد خطبه‌ای به معرفی خود و خاندانش و افشاگری در زمینه هدف امام حسین(ع) برای قیام علیه یزید پرداخت. این افشاگری بر یزید گران آمد و دستور حرکت امام(ع) از شام به مدینه را صادر کرد.

امام(ع) در کنار دروازه شهر مدینه نیز با ایراد خطبه‌ای به آگاه‌ساختن مردم از آنچه بر خاندان رسالت گذشت پرداخت و چهره واقعی یزیدیان را نمایان ساخت و از آن به بعد، در تمام عمر با بیان ظلم‌ و ستم امویان و مظلومیت خاندانش یاد شهدای کربلا را زنده نگه داشت.

امام(ع) در مدت امامتش، از فعالیت‌های سیاسی دوری کرد و همت خویش را در جهت تألیف کتاب و آموزش شاگردان به کار گرفت.

دو کتاب «صحیفه سجادیه» و «رساله حقوق» از آثار ایشان است.

صحیفه سجادیه مجموعه دعاهای آن حضرت است که در سایه آن به بیان وضعیت جامعه آن روز، روشن‌نمودن صراط مستقیم در پرتو تربیت قرآن و دین، تهذیب نفس و… پرداخته است. دعای عرفه از مشهورترین دعاهای این کتاب است.

در رساله حقوق امام(ع) به بیان حقوق مختلف از جمله حق خدا، حق نفس، حق زبان، حق مادر، حق پدر، حق فرزند، حق نماز و… پرداخته و به رعایت آنها توصیه و تأکید نموده است. تألیف این رساله در روزگار ظلم‌ و ستم و خفقان، درجه اعلای علم، و تقوای این امام بزرگوار را نشان می‌دهد.

امام سجاد(ع) در مدت امامت خویش، شاگردان زیادی تربیت کردند، جابر بن عبدالله انصاری، ابوحمزه ثمالی، سعید بن جبیر، ابوخالد کابلی، سلیم بن قیس هلالی، ابان بن تغلب، ابراهیم و حسن فرزند محمد بن حنفیه، یحیی بن اُمّ طویل، سعید بن مسیب بن حزن قرشی مخزومی، محمد بن جبیر بن مطعم و… از شاگردان ایشان هستند.

ویژگی‌های امام سجاد(ع)

عبادت خالصانه برای خداوند، کمک پنهانی به نیازمندان و آزادکردن بردگان در راه خدا از صفات بارز شخصیت ایشان بود. امام(ع) نزد اهل سنت نیز از نظر علم و تقوا و عبادت جایگاه والایی دارند.

در تاریخ آمده است، هنگامی که امام(ع) برای نماز آماده می‌شد، وجودش را لرزه عجیبی فرا می‌گرفت و در پاسخ کسانی که در این مورد از ایشان پرسیدند، فرمود: «آیا می‌دانید که من در برابر چه کسی می‌خواهم بایستم و مناجات کنم!»

امام سجاد(ع) شب‌ها کیسه‌ای از غذا بر دوش خود می‌گذاشت و مخفیانه به فقرا کمک می‌کرد، هر نیازمندی که به ایشان مراجعه می‌کرد، حاجتش برآورده می‌شد. ایشان دو مرتبه اموال خود را با نیازمندان تقسیم کرد.

قشر محروم و در فشار اجتماع یعنی بردگان همواره مورد محبت و حمایت امام(ع) بودند. ایشان در عمر بابرکت خود، تعداد زیادی از بردگان را خریداری و در راه خدا آزاد فرمود.

قیام‌های دوران امام سجاد(ع)

در مدت امامت امام سجاد(ع) قیام‌های مختلفی صورت گرفت که به چند قیام مهم اشاره می‌شود:

واقعه حره

در سال ۶۳ هجری قمری، مردم مدینه بر علیه بنی‌امیه قیام کردند. امام سجاد(ع) در این قیام با مردم همراهی نکرد. دلایل مختلفی برای عدم حمایت امام ذکر شده است مثل انحراف قیام‌کنندگان از مسیر ارزش‌های دینی و در خطر قرار گرفتن موجودیت شیعه.

قیام توابین

یکی دیگر از قیام‌های پس از واقعه کربلا، قیام توابین به رهبری سرشناسان شیعه در کوفه از جمله سلیمان بن صرد خزاعی بود. هدف آنان سپردن امامت جامعه به خاندان پیامبر(ص) بود اما رابطه سیاسی قابل توجهی بین امام(ع) و توابین در تاریخ ذکر نشده است.

قیام مختار

پس از واقعه کربلا، مختار ثقفی نیز به همراه عده‌ای از شیعیان بر علیه امویان و با هدف خونخواهی شهدای کربلا قیام کرد و از امام سجاد(ع) خواست که قیام را با نام ایشان آغاز کند، امام(ع) نپذیرفت و مختار از عموی امام، محمد حنفیه استمداد جست. به هر حال بعد از موفقیت مختار، امام سجاد(ع) از او ابراز خشنودی کرد.

شهادت و محل دفن امام سجاد(ع)

درباره روز و سال شهادت امام سجاد(ع) اختلاف نظر وجود دارد. در روایات، ۱۲، ۲۵ محرم و همچنین ۱۸، ۱۹ و ۲۲  محرم و سال ۹۴ و ۹۵ هجری قمری ذکر شده است. امام سجاد(ع) در سن ۵۷ سالگی به دستور ولید بن عبدالملک مسموم و به شهادت رسید.

محل دفن ایشان، قبرستان بقیع در مدینه و در کنار قبر امام حسن مجتبی(ع)، امام محمد باقر(ع) و امام جعفر صادق(ع) می‌باشد.

پیشنهادی: زندگینامه امام زمان عج