تحقیق در مورد زندگی حضرت اسماعیل (ع)

مختصر درباره زندگی نامه حضرت اسماعیل (ع)

حضرت اسماعیل (ع) یکی از انبیای الهی و فرزند حضرت ابراهیم (ع) و هاجر می‌باشد. زندگی ایشان همراه وقایع مهمی از قبیل مهاجرت به سرزمین بی‌آب و علف مکه به همراه مادر، جاری شدن چشمه زمزم از زیر پایش، تسلیم شدن برای ذبح به سبب خواب پدرش و بنای خانه کعبه بوده است.

پیامبر گرامی اسلام از برگزیدگان نسل حضرت اسماعیل (ع) است.

در قرآن کریم ۱۲ بار به حضرت اسماعیل (ع) اشاره شده که محتوای آنها ماجرای تولد، نزول وحی بر ایشان، بنای کعبه، بیان صفات نیکوی حضرت و ذکر نام ایشان در کنار نام پیامبران دیگر به عنوان صابران می‌باشد.

نام‌گذاری حضرت اسماعیل (ع)

گفته شده واژه «اسماعیل» واژه‌ای سریانی و در اصل «اشمائیل» بوده و اصل آن از دو واژه «یشمَع» به معنی «یسمَع یعنی بشنو و اجابت کن» و «ایل» به معنی «الله» است.

حضرت ابراهیم (ع) با دو واژه «اشمع» و «ایل» یعنی «پروردگارا دعایم را بشنو و اجابت کن» از خداوند درخواست فرزند کرد و وقتی خداوند به او فرزند پسری عنایت کرد، برای نام‌گذاری او از همان دو واژه استفاده کرد و او را «اسماعیل» نامید.

خلاصه داستان زندگی حضرت اسماعیل (ع)

ابراهیم (ع) و ساره ـ همسر اول ایشان ـ سال‌ها زندگی کردند ولی از داشتن فرزند محروم بودند، ساره که علاقه همسرش به داشتن فرزند را می‌دید، کنیز خود هاجر را به همسری او درآورد و هاجر و ابراهیم (ع) صاحب فرزندی به نام اسماعیل شدند.

بعد از مدتی ساره نیز در سن پیری صاحب فرزندی به نام اسحاق شد ولی نمی‌توانست محبت و علاقه حضرت ابراهیم (ع) نسبت به اسماعیل و هاجر را تحمل کند. لذا از ابراهیم خواست که هاجر و فرزندش را از محل زندگی‌اش یعنی شام دور کند.

خداوند به ابراهیم (ع) وحی کرد که درخواست ساره را اجابت کند، در نتیجه ابراهیم (ع)، هاجر و اسماعیل را به منطقه بی‌آبی و علفی به نام مکه منتقل کرد و برای آبادانی و رونق و سکونت مردمانی در آن سرزمین دعا کرد و آنها را به خداوند سپرد و خود به شام و نزد ساره برگشت.

وقتی آذوقه مادر و کودک تمام شد، اسماعیل (ع) تشنه شد و هاجر برای یافتن آب، ۷ بار مسیر کوه صفا تا مروه را دوید و آبی نیافت، ناگهان از اطراف اسماعیل صدایی شنید و برای دور کردن خطر از نوزادش به سمت او شتافت و دید از زیر پای کودک چشمه آبی روان شده است. این چشمه را بعدها «زمزم» نامیدند.

قبیله جُرْهُم که در اطراف مکه زندگی می‌کردند یا به روایتی در حال عبور از آن منطقه بودند، از پیدایش چشمه آب آگاه شدند و با اجازه هاجر به آن منطقه نقل مکان کردند و اینگونه سرزمین مکه آباد شد و دعای حضرت ابراهیم (ع) به اجابت رسید.

اسماعیل با قبیله جُرْهُم که عرب بودند، معاشرت کرد، زبان عربی را از آنها آموخت، با دختری به نام «جداء» از آن قبیله ازدواج نمود و بعد از مدتی به امر پدرش ایشان را طلاق داد و با دختر دیگری از همین قبیله که در نام او اختلاف نظر وجود دارد ـ سیده یا رعله، ام‌سلمی یا حتفاء ـ ازدواج کرد و خداوند به آنها فرزندانی عطا کرد.

اینگونه بود که حضرت اسماعیل (ع) به عنوان «ابوالعرب» و یکی از اصلی‌ترین نیاکان اعراب شناخته می‌شود.

نام فرزندان حضرت اسماعیل (ع)

براساس منابع تاریخی حضرت اسماعیل (ع) صاحب چند دختر و ۱۲ پسر بود که مشهورترین آنها مدین، ادبیل و قیدار نام داشتند.

مدین بعدها در سرزمین مدین سکونت کرد و شعیب پیامبر (ع) از فرزندان او می‌باشد.

بنای خانه کعبه

در آیات ۱۲۵ تا ۱۲۷ سوره بقره به ماجرای بنای خانه کعبه اشاره شده است. خلاصه ماجرا به این صورت است که:

خداوند به حضرت ابراهیم (ع) فرمان ساختن کعبه در مکه را ابلاغ نمود و ابراهیم (ع) برای انجام مأموریت راهی مکه شد. اسماعیل (ع) به پدر برای انجام امر الهی کمک کرد و خانه کعبه، مکانی به دور از پلیدی‌های شرک و بت‌پرستی برای یکتاپرستان بنا گردید.

داستان قربانی شدن حضرت اسماعیل (ع)

به داستان ذبح اسماعیل (ع) در آیات ۱۰۰ تا ۱۰۷ سوره صافات اشاره شده است.

خلاصه داستان ذبح اسماعیل(ع)

بعد از ساخته شدن کعبه، حضرت ابراهیم (ع) در خواب دید که فرزندش اسماعیل (ع) را قربانی می‌کند. این خواب ابلاغ مأموریت بعدی حضرت ابراهیم (ع) از طرف خداوند بود که باید فرزندش اسماعیل را ذبح می‌کرد.

اسماعیل (ع) با شنیدن ماجرا، در برابر خواست خداوند تسلیم شد و با پدر به سمت کوه ثبیر برای اجرای فرمان الهی حرکت کردند. شیطان که مطیع بودن آنها را در برابر خداوند دید تلاش زیادی کرد که آنها را بفریبد تا نافرمانی کنند، اما موفق نشد.

آنها به محل مورد نظر رسیدند و آماده اجرای فرمان الهی شدند، اما ابراهیم (ع) نگران بود، حضرت اسماعیل (ع) با اعلام رضایت خود از انجام امر الهی، نگرانی را از دل پدر زدود و کارد بر گلوی اسماعیل (ع) قرار گرفت.

در این هنگام ندای غیبی او را از انجام این کار منع کرد و به عنوان پاداش صداقت و صبر ایشان، گوسفندی از طرف خداوند فرستاده شد تا ابراهیم (ع) آن را به جای پسرش ذبح کند.

بعد از این ماجرا به حضرت اسماعیل (ع) «ذبیح الله» می‌گویند.

حضرت اسماعیل (ع) پیامبر الهی

در قرآن به مقام نبوت حضرت اسماعیل (ع) اشاره شده است. او سال‌ها انسان‌ها را به توحید و ترک شرک و بت‌پرستی دعوت کرد، به صفات نیکو و نماز و زکات فرا ‌خواند و از رذایل برحذر داشت، اما جز عده کمی به او ایمان نیاوردند.

حضرت اسماعیل (ع) قبل از مرگ وصیت کرد که دخترش همسر فرزند اسحاق شود و مقام نبوت و هدایت مردم بعد از خود را نیز به اسحاق سپرد. او که سال‌ها به امور خانه کعبه رسیدگی می‌کرد، انجام این کار را بعد از خود به یکی از پسرانش به اسم نابت سپرد.

وفات هاجر و اسماعیل (ع)

هاجر وقتی که اسماعیل (ع) بیست ساله شد درگذشت و در حجر اسماعیل دفن شد.

حضرت اسماعیل (ع) نیز بعد از ۱۳۰ سال یا بیشتر اطاعت از اوامر الهی درگذشت و در حجر اسماعیل کنار مادرش به خاک سپرده شد.