معنی بیت ” تا مرد سخن نگفته باشد، عیب و هنرش نهفته باشد “

همه چیز درباره معنی بیت تا مرد سخن نگفته باشد، عیب و هنرش نهفته باشد 🗣 + داستان و حدیث

 

در ادامه با معنی و مفهوم این بیت زیبا از گلستان سعدی آشنا می شوید. با دانشچی همراه باشید.

معنی بیت تا مرد سخن نگفته باشد

۱- یعنی انسان با سخن گفته شناخته می شود. کسی که سکوت کرده و سخنی نمی گوید، شخصیت و طرز فکرش بر دیگران پوشیده است ولی وقتی لب به سخن می گشاید هر لغزش کلام یا هنرمندی او بر دیگران آشکار می گردد.

۲- امام علی علیه السلام می فرمایند: تَكَلَّمُوا تُعْرَفُوا فَإِنَّ اَلْمَرْءَ مَجْنُوءٌ مَخْبُوءٌ تَحْتَ لِسَانِه؛ سخن بگویید تا شناخته شوید؛ پس همانا مرد پشت زبانش پنهان است.

ریشه ضرب المثل

این ضرب المثل برگرفته از حکایتی از جناب سعدی است. خلاصه آن حکایت این است که پادشاهی چندین پسر داشت که همگی قد بلند و نیرومند بودند جز یکی از آنها که قدِ کوتاه و جثه کوچکی داشت. پادشاه به چشم حقارت به این پسرش نگاه می کرد اما پسر که دانا و عاقل بود به پدر می گفت: انسان اگر کوتاه باشد ولی خردمند باشد خیلی بهتر از آن است که قد بلند ولی نادان و ابله باشد.

اقلُّ جِبالِ الارضِ طورٌ و اِنّهُ

لاَعظَمُ عندَ اللهِ قدراً وَ منزلا

آن شنیدی که لاغری دانا

گفت باری به ابلهی فربه

اسب تازی و گر ضعیف بود

همچنان از طویله‌ای خر به

یعنی کوه طور جزو کوتاهترین کوه های زمین است ولی قدر و منزلتش در نزد خداوند بسیار است. انسانی که لاغر و دانا باشد خیلی بهتر از یک چاق و تنومند ابله است. یک اسب تازی اگرچه ضعیف هم باشد، از یک طویله پر از خر بهتر است!

پادشاه و درباریان از سخن او خوششان آمد ولی برادران رنجیدند و حسادت ورزیدند.

در اینجا جناب سعدی می فرماید:

تا مرد سخن نگفته باشد

عیب و هنرش نهفته باشد

هر پیسه گمان مبر نهالی

باشد که پلنگ خفته باشد

تا وقتی انسان سخن نگوید، هر عیب یا هنری داشته باشد بر دیگران پوشیده و مخفی خواهد ماند.

هر چیز خال خالی (یا سیاه و سفید) که دیدی، گمان مبر که بالشت است و سر بر روی آن بگذاری! شاید پلنگی روی زمین خوابیده باشد و تو آن را با بالشت اشتباه گرفته باشی!

پیسه: یعنی دو رنگ، سیاه و سفید

نهالی: یعنی بالشت

🛑 در کل، از ظاهر آدم ها نمی توان به شخصیت آن ها پی برد. انسان ها با حرف زدن، حقیقت خود را برملا می سازند.

شعر نوروز از سعدی

اختصاصی-دانشچی