پاسخ سوالات درس سیزدهم فارسی دهم گُردآفرید

جواب به سوالات و فعالیت درس سیزدهم فارسی دهم ( پاسخ ها به صورت گام به گام )

پاسخگویی به سوالات درس سیزدهم کتاب فارسی دهم گُردآفرید صفحه ۱۰۲، ۱۰۶، ۱۰۷، ۱۰۸،‌ ۱۰۹ با دانشچی همراه باشید.

جواب سوالات فارسی دهم درس سیزدهم گُردآفرید ( پاسخ گام به گام )

شعر «گُردآفرید» ص ۱۰۲

دانش‌آموز عزیز برای خواندن معنی شعر «گُردآفرید» در سایت دانشچی بر روی لینک زیر ضربه بزنید.

» معنی شعر گُردآفرید

کارگاه متن‌پژوهی درس سیزدهم ص ۱۰۶

قلمرو زبانی ص ۱۰۶

۱- به کمک فرهنگ لغت، معانی «برکشیدن» را بنویسید.

📗 پاسخ: بالا کشیدن، بالا بردن، بیرون آوردن، تربیت کردن، پروردن، کسی را ترقی دادن و بر مرتبه او افزودن.

۲- دو واژه از متن درس بیابید که با کلمۀ «فتراک» تناسب داشته باشد.

📗 پاسخ: زین ـ کمند

۳- از متن درس، نمونه‌ای از تحوّل شکل نوشتاری کلمات بیابید و بنویسید.

📗 پاسخ: اسپ ← اسب ـ درفشان ← درخشان ـ کمندافگن ← کمندافکن

۴- در بیت‌های یکم و بیست و سوم، «چو» را از نظر کاربرد معنایی بررسی کنید.

📗 پاسخ:

در بیت یکم «چو» به معنی «هنگامی که، وقتی که» به کار رفته و حرف ربط و پیوند است.

در بیت بیست و سوم «چو» به معنی «مثل و مانند» به کار رفته و حرف اضافه است.

۵- در کدام بیت‌ها «متمّم» با دو حرف اضافه آمده است؟

📗 پاسخ:

در بیت دوم ← به جنگ اندرون

در بیت دوازدهم ← به سهراب بر

بیت بیست و دوم ← به تنگ  اندرش

قلمرو ادبی ص ۱۰۶

۱- واژگان قافیه در کدام بیت‌ها، دربردارندۀ آرایۀ جناس‌اند؟

📗 پاسخ:

بیت ۶ ← شیر، زیر

بیت ۷ ← گرد، کرد

بیت ۱۳ ← ننگ، جنگ

بیت ۲۳ ← موی، روی

بیت ۴۱ ← رنگ، ننگ

بیت ۴۳ ← زین، چین

۲- مفهوم عبارت‌های کنایی زیر را بنویسید.

سپهبد، عنان، اژدها را سپرد ←📗 پاسخ: (کنایه از اینکه اختیار رفتن را به اسب داد تا سریع‌تر برود)

رخ نامور سوی توران کنی ←📗 پاسخ: (کنایه از اینکه بهتر است به سوی سرزمینت توران برگردی)

۳- یک مَثَل از متن درس بیابید و درباره معنا و کاربرد آن توضیح دهید؛ سپس با رجوع به امثال و حکم دهخدا، دو مَثَل، معادل آن بنویسید.

📗 پاسخ: «خورَد گاوِ نادان ز پهلوی خویش» یعنی گاو چون چهارپا است وقتی که سبزه می‌بیند بسیار می‌خورد تا اینکه فربه می‌شود و او را می‌کشند. (انسان نادان به خودش آسیب می‌رساند) در مواردی به کار می‌رود که غرور و تکبر، عقل و خرد را از انسان سلب می‌کند و باعث آسیب و هلاکت می‌شود.

مثل معادل ← «خود کرده را تدبیر نیست»، «از ماست که بر ماست»

قلمرو فکری ص ۱۰۷

۱- دلیل دردمندی و غمگین بودن ساکنان دژ، چه بود؟

📗 پاسخ: شکست و اسارت گُردآفرید و هجیر باعث دردمندی ساکنان دژ شده بود.

۲- معنا و مفهوم بیت زیر را به نثر روان بنویسید.

به آورد با او بسنده نبود     بپیچید ازو روی و برگاشت زود

📗 پاسخ: نیروی کافی برای مبارزه با سهراب را نداشت برای همین از او روی برگرداند و به سرعت به سمت قلعه خودشان برگشت.

۳- فردوسی در این داستان، گُردآفرید را با چه ویژگی‌هایی وصف کرده است؟

📗 پاسخ: عاشق سرزمین مادری، دارای مهارت‌های رزمی و مهارت‌های سوارکاری، شجاع و نترس، دلیر و مغرور، باتدبیر و باسیاست، زیبا و حیله‌گر

۴- بر پایه این توضیح، این درس را با متن روان‌خوانی «شیرزنان» مقایسه کنید.

📗 پاسخ: هر دو، حماسه را بیان می‌کنند یکی در قالب شعر و دیگری در قالب نثر. در هر دو مبارزه زنان در برابر بیگانگان بیان شده، یکی با ابزارها و روش‌های امروزی و دیگری با ابزارها و روش‌های قدیمی. شجاعت، دلاوری، دفاع از سرزمین، تدبیر، سیاست، اسارت و… در هر دو وجود دارد. لحن و بیان و زبان یکی روان و امروزی و دیگری مملو از کنایه و استعاره و آرایه‌های ادبی متون اصیل و قدیمی است. هر دو درس از گنجینه‌ها و افتخارات ایران زمین به حساب می‌آیند.

شعر «دلیران و مردان ایران‌زمین» ص ۱۰۸

دانش‌آموز عزیز برای خواندن معنی شعر «دلیران و مردان ایران‌زمین» در سایت دانشچی بر روی لینک زیر ضربه بزنید.

» معنی شعر دلیران و مردان ایران‌زمین

درک و دریافت ص ۱۰۹

۱- کدام ویژگی‌های شعر حماسی را در این سروده می‌توان یافت؟ دلایل خود را بنویسید.

📗 پاسخ: داستانی، قهرمانی، قومی و ملّی را داراست چون قصه حمله دشمن و دفاع از میهن را بیان کرده، قهرمانان و دلاوران مدافع سرزمین و روحیات و توانایی‌های آنان را توصیف کرده و اخلاق فردی و اجتماعی و عقاید فکری و مذهبی را نیز بیان داشته است. فقط انسان‌ها و موجودات خارق‌العاده در آن نیست.

جواب درس‌های بعدی فارسی دهم دانلود PDF کتاب فارسی دهم