همه چیز در مورد انواع رباط در مفصل ها
رباطها و تاندونها باعث ایجاد حرکت در بدن میشوند. در واقع میتوان گفت که رباط و تاندون بدن را از حالت خشکی خارج کرده و به آن توانایی انجام حرکتها را میدهند.
تاندون با اتصال عضلات به استخوانها و رباط با اتصال استخوانها در محل مفصلها قابلیت انجام حرکات متفاوت را به بدن میدهند. آنها همچنین در حفظ حالت نشستن و ایستادن نیز کمک میکنند. بدن انسان در حدود ۹۰۰ رباط دارد.
رباط و مفصل چیست؟
مفصل جایی است که دو استخوان در کنار هم قرار میگیرند و روی هم میلغزند و حرکت میکنند. اما برای اینکه این استخوانها از جای خود خارج نشوند و در محل مفصلها محکم و ثابت بایستند، رباطها به کمک آنها میآیند.
رباط (Ligament) یک نوار کوتاه یا طناب بافتی محکم و قابل انعطاف است که به دو سر استخوانها در محل مفصل چسبیدهاند و مانع خروج استخوان از مفصل میشوند. جنس رباط مانند تاندون از کلاژن میباشد. رباط یک بافت همبندی است که ساختار رشتهای دارد. ویژگی الیاف کلاژن در محکم بودن و انعطافپذیری آنهاست. در واقع این کلاژنِ داخل رباطهاست که از استخوانها و مفاصل در برابر کشیده شدن یا فشرده شدن محافظت میکند.
الیاف کلاژن معمولاً به صورت دستههای موازی کنار هم قرار میگیرند تا مقاومت بیشتری پیدا کنند. مسلماً یک دسته کلاژن مقاومت بیشتری نسبت به یک رشته کلاژن دارد.
اشکال رباطها در بدن متفاوت است. آنها میتوانند رشتههای کوتاه، بلند و یا به شکل کمان باشند. همانطور که اشاره کردیم رباطها استخوانها را در محل مفصلها محکم نگه میدارند تا از محل خود خارج نشوند، بیش از حد پیچ نخورند و دچار دررفتگی نشوند.
نکته قابل توجه اینکه رباطها تنها واسطه بین استخوانها نیستند. آنها گاهی اندامها را نیز به هم متصل میکنند. اندامهایی مثل روده، کبد و معده در حفره شکم توسط رباطها نگه داشته شدند.
انواع رباط در مفصلها
برخی از رباطها داخل کپسول مفصلی قرار میگیرند و به عنوان تقویتکننده مکانیکی عمل میکنند و برخی دیگر از رباطها در خارج از فضای کپسول مفصلی قرار میگیرند و با همکاری سایر رباطها باعث ایجاد ثبات مفصلی میشوند. در ادامه انواع رباط در مفاصل به شما معرفی خواهند شد.
رباط زانو
رباطهای زانو استخوان ران را به استخوان ساق پا (درشت نی) متصل میکنند. زانو ۴ رباط اصلی دارد:
– رباط جانبی داخلی (MCL) که بخش داخلی زانو را ثابت میکند.
– رباط جانبی خارجی (LCL) که بخش خارجی زانو را ثابت میکند.
– رباط صلیبی جلویی (ACL) که در مرکز زانو قرار داد و چرخش و حرکت رو به جلوی استخوان درشت نی را کنترل میکند.
– رباط صلیبی پشتی (PCL) که در مرکز زانو قرار دارد و حرکت رو به عقب استخوان درشت نی را کنترل میکند.
ناگفته نماند که رباطهای صلیبی (چلیپایی)، رباطهایی هستند که به صورت جفت و ضربدری قرار میگیرند و شکلی شبیه X میسازند. آنها در چندین مفصل بدن مانند زانو، مهرههای گردن و انگشتان دست وجود دارند. نحوه قرارگیری این رباطها علاوه بر تثبیت مفاصل به افزایش دامنه حرکت آنها نیز کمک میکند.
رباط آرنج
اتصال انتهای استخوان بازو با انتهای استخوان زیرین ساعد (زند زیرین) مفصل آرنج را تشکیل میدهد. این مفصل به صورت لولا عمل میکند. چهار رباط در قسمت آرنج وجود دارد:
– رباط همراه رادیال (RCL) که سبب اتصال استخوان بازو به استخوان خارجی جلو بازو (رادیوس) میشود.
– رباط جانبی اولنار (UCL) که از مفصل آرنج به استخوان زند زیرین متصل میشود.
– رباط همراه کناری (LCL) که در امتداد داخلی آرنج حرکت میکند.
– رباط حلقوی (Annular) که به صورت حلقوی بالای استخوان رادیوس را میپوشاند و وظیفه اتصال آن به زند زیرین را دارد.
رباط شانه
رباطهایی که در شانه هستند، دو وظیفه دارند. رباطهایی که سبب اتصال استخوان بازو به استخوان کتف میشوند، وظیفه جلوگیری از دررفتن رو به بالای شانه را عهده دارند و رباطی که ترقوه را به بالای تیغه شانه متصل میکند، شانه را در جای خود ثابت نگه میدارد. اگر این رباط آسیب ببیند مشکل جدا شدن شانه پیش میآید.
رباط مچ پا
چندین رباط در اطراف مچ پا وجود دارد. سه رباط اصلی مچ در قسمت خارجی آن قرار گرفتهاند که هرکدام وظایفی دارند. یکی از آنها استخوان درشت نی را به استخوان پاشنه متصل میکند. دیگری استخوان بین پاشنه و استخوان ساق پا (استخوان تالوس) را به استخوان نازک نی خارج پا متصل میکند و سومی در امتداد پشت مچ پا قرار دارد که معمولاً آسیبدهی از این ناحیه رخ میدهد.
رباط مچ دست و انگشت شست
در مچ دست ۲۰ رباط وجود دارد که قسمتهای مختلف انگشت و دست را به یکدیگر متصل کردهاند. مهمترین رباطی که بیشترین آسیبدیدگی در آن رخ میدهد، رباط متصل کننده انگشت شست به استخوان زند زیرین ساعد (رباط همراه جانبی اولنار) است.
رباطهای گردن و ستون فقرات
رباطهای زیادی در ناحیه گردن و ستون فقرات وجود دارند. مهمترین آنها رباطهای فوقشانهای است که به خم شدن گردن در جهتهای مختلف کمک میکند. رباطهای نخاعی نیز در این ناحیه وجود دارند. آنها یک غشای رشتهای هستند که از رباطهای فوقانی گردنی شروع شده و تا مهره هفت گردن، امتداد مییابند.
رباطهای ستون فقرات نیز همراه با تاندونها و عضلات وظیفه حفاظت و حمایت از ستون فقرات و نخاع را به عهده دارند.