آثار غیبت در جامعه

همه چیز درباره غیبت و آثار آن در جامعه

در ادامه با تعریف غیبت و آثار آن در جامعه از کتاب پیام های آسمان هشتم آشنا می شوید. با دانشچی همراه باشید.

غیبت چیست؟

کلمه غیبت به طوری که در مجمع البیان آمده عبارتست از: در غیاب کسی عیبی از او بگویی که وجدان بیدار، تو را از آن نهی کند و اگر او بشنود، ناراحت شود، به همین جهت بدگویی دنبال سر فردی که تظاهر به فسق و گناه می کند را، جزو غیبت نشمرده اند، چون اگر بشنود که در غیاب او چنین گفته اند،ناراحت نمی شود.

غیبت از دیدگاه قرآن

در سوره نور آیه ۱۹ آمده است: «و کسانی که دوست دارند خصلت ناشایست افراد با ایمان فاش شود برای آنها عذابی دردناک در دنیا و آخرت می باشد».

همچنین در سوره حجرات آیه ۱۲ آمده است:«و لایغتَب بَعضُکُم بَعضاً اَیحِبُّ اَحَدَکُم اَن یأکُلَ لَهمَ اَخیه مَیتاً فَکَرِهتُموهُ؛ نباید بعضی از شما غیبت بعضی دیگر را بکنند آیا هیچ یک از شما دوست دارند که گوشت برادر مرده اش را بخورد؟ پس کراهت دارید از آن» و شاهد این احتمال هم روایت شریفی از پیامبر (ص) است که می فرماید:در شب معراج گروهی را در آتش دیدم در حالی که مردار می خوردند. از جبرئیل پرسیدم،اینها چه کسانند؟ گفت:اینها کسانی هستند که در دنیا گوشت مردم را می خوردند یعنی غیبت مردم می کردند.

همچنین از پیامبر (ص) روایت شده که روز قیامت شخصی در پیشگاه حق نگهداشته شود و کتابش به او داده شود.پس حسنات خود را در آن نبیند.گوید:خداوندا! این کتاب من نیست، در آن حسنات خود را نمی بینم.به او گفته شود:همانا پروردگار تو گمراه نیست و فراموش نمی کند، عمل توبه واسطه غیبت کردن از مردم از بین رفت.پس از آن، دیگری آورده شود و کتابش را به او می دهند.پس در آن طاعت های بسیاری می بیند.بگوید:بار الها!این کتاب من نیست،زیرا که من این طاعات را نکردم.به او گفته شود:چون فلانی غیبت تو را کرده،حسنات او را به تو دادیم».

غیبت از آن دسته گناهانی است که به طور مستقیم شخصیت انسان ها را زیر سؤال می برد و گاهی آن را در نظر دیگران بی ارزش می کند؛ چرا که غیبت، همان گفتن سخن ناروا پشت سر دیگران است، که هرگز کسی بدان سخن رضایت ندارد. بر اساس مبانی دینی، غیبت به عنوان یک رفتار نابهنجار محسوب می شود. این رفتار ضدارزشی، موجب بروز آسیب ها و مشکلات متعدد اجتماعی می شود و از آنجا که متأسفانه در جامعه فعلی هم رواج دارد، بازخوانی و بازکاوی این پدیده با توجه به مدل های متنوع روابط جمعی، ضروری به نظر می رسد، تا با شناخت آسیب ها و درمان آن، گامی مهم در مقابل انحرافات، برداشته شود.

جلسه غیبت = جلسه ترور شخصیت

موضوع جلسه = بردن آبروی مؤمن

رئیس جلسه = شیطان

دبیر جلسه = نفس اماره

منشی جلسه = هوای نفس

زمان جلسه = وقت بیکاری

مکان جلسه = هر جا خدا فراموش شود

در قرآن کریم و معارف دینی غیبت جزء گناه کبیره محسوب می شود، از این‎ رو در جامعه دینی، به عنوان یک امر ضد ارزش و یک رفتار نابهنجار محسوب می‎ شود. غیبت یک عمل مجرمانه و رفتار انحرافی است که با هنجارهای مهم اجتماعی، به ویژه جامعه اسلامی که هنجارهایش هم خاستگاه دینی دارد، ناسازگار است.

این پدیدة نامطلوب نه تنها یک انحراف می باشد، بلکه آسیب اجتماعی نیز است؛ چون باعث نقض قواعد و موازین اجتماعی شده و ساختارهای بنیادی جامعه را مختل و آسیب زا کرده است. سزاوار است که غیبت کننده بداند که غیبت حسنات او را از میان می برد و به سیئاتش می افزاید.

آثار و عواقب غیبت

پر واضح است که اگر غیبت در بین جمعیتی رایج شود، موجب کینه و حسد و بغض و عداوت شده و ریشه در جامعه می دواند، و درخت دو رویی را بارور می کند و وحدت و اتّحاد جامعه را گسسته و پایه دیانت را سست می کند.

پس بر هر مسلمانی لازم است برای حفظ خود و دیگران از فساد و نفاق و نگهداری حوزه مسلمانان و نگهداری وحدت، خود را از این رذیله حفظ کند و دیگران را نیز از این عمل قبیح،نهی نماید.

آثار اخروی غیبت:

۱) محشور شدن با حلال کنندگان حرام الهی

۲) جداشدن از خوبان

۳) تأخیر در ورود به بهشت

۴) تقدّم در ورود به جهنم

۵) سنگین شدن بار گناه انسان در قیامت.

آثار فردی و تکلیفی غیبت:

۱) بر باد رفتن ایمان

۲) حبط و از بین رفتن اعمال نیک

۳) خارج شدن از ولایت خدا به ولایت شیطان

۴) از بین رفتن اجر روزه

۵) قبول نشدن نماز و روزه تا چهل روز

۶) مبطل روزه و وضو

۷) مانع قبولی اعمال.

آثار فردی جسمی روحی:

۱) بی رغبتی به عبادات و مشکلات

۲) افسردگی ها و ناراحتی های روحی

۳) پایمال گشتن ارزش وجودی و شخصیت معنوی.

آثار فردی وضعی:

۱) فاش شدن اسرار و رسوایی

۲) بی اثر شدن سخن

۳) غفلت از عیب های خود

۴) تغییر هویت و سلب اطمینان و افتادن از چشم مردم.

آثار خانوادگی غیبت:

۱) تأثیر افراد خانواده از غیبت

۲) گناه مضاعف والدین.

آثار اجتماعی غیبت:

۱) اختلال در همبستگی اجتماعی

۲) بی سازمانی اجتماعی

۳) بی نظمی اجتماعی

۴) کاهش روحیه جمعی و بهره وری در محیط سازمان

۵) تزلزل موقعیّت و منزلت اجتماعی افراد

۶) واگیری اجتماعی

۷) ایجاد کینه و دشمنی.

راه های درمان غیبت

● دقّت در آیات و روایات، توجه به آثار غیبت

● توسّل به اهل بیت

● ذکر خدا

● خوش بینی

● مراقبت از زبان

● توجه به عیوب خود

● تأمل در حال غیبت شونده

● برخی ایرادها، عیب جویی از خداست

● محبوبیّت تارک غیبت نزد خداوند

● توجه به علل و عوامل غیبت

● پرهیز از شبهه غیبت و اشتغال به کار مثبت

راه کارهای عملی اجتماعی رفع غیبت

● نظارت و کنترل اجتماعی

● روش یادآوری و تذکّر

● تشویق صالحان و تنبیه غافلان

● مسؤولیت اجتماعی برای حفظ حقوق دیگران.

درمان اصلی هر بیماری، جز با یافتن عوامل بیماری زا و اصلاح آنها امکان پذیر نیست. درباره غیبت نیز باید سراغ ریشه های آن در خود برویم که مهم ترین آنها انحصارطلبی، خودبینی، حسد، انتقام جویی، کینه توزی و شوخی و سرگرمی است. پس برای رها شدن از غیبت، ابتدا باید این ریشه ها را از میان برد.

راه مهم دیگر برای رهایی از این خصلت ناپسند اخلاقی، توجه به پی آمدهای ناخوشایند فردی و اجتماعی، مادی و معنوی آن است. هرگاه انسان به درستی دریابد که با غیبت، شخصیت خود و دیگران را از بین می برد، به یقین چنین عملی را انجام نخواهد داد. نابودی سریع همه نیکی ها و کشیدن جور گناهانی که آنها را مرتکب نشده، ولی به سبب غیبت، از شخص غیبت شونده به پرونده او منتقل شده است، از نتایج ناگوار غیبت است.

ای عزیز!

باید ریشه های غیبت، را شناسایی و سپس ریشه کن کرد و به آثار سوء آن توجه داشت. تا در ردیف مومنان قرار گیریم.

پیشنهادی: همه چیز درباره احکام غیبت

تحقیق آثار غیبت _ دانشچی