تحقیق در مورد پرچم ایران

همه چیز درباره پرچم ایران 🇮🇷

پرچم ایران دارای سه نوار افقی هم‌اندازه از بالا به پایین به رنگ‌های سبز، سفید و سرخ است. نشان جمهوری اسلامی ایران «الله» در وسط رنگ سفید قرار گرفته که بیانگر شعار اسلامی «لا اله الا الله» است و ۲۲ «الله اکبر» سفید یادآور پیروزی انقلاب در ۲۲ بهمن در حاشیه پایین نوار سبز و حاشیه بالای نوار قرمز قرار گرفته است.

پیشینه کاربرد پرچم

براساس کاوش‌های باستان‌شناسان کاربرد پرچم که در گذشته «درفش» نامیده می‌شده، قدمتی دیرینه دارد و به دوران پیش از هخامنشیان برمی‌گردد، «درفش شهداد» که در سال ۱۳۵۰ در کاوش‌های باستان‌شناسان در استان کرمان پیدا شد، همچنین واژه «گاودرفش» که در «اوستا» از آن یاد شده، گواه این مدعاست.

درفش هخامنشیان «درفش شهباز» نام داشت، شهبازی با بال‌های گشوده که خورشیدی پشت سرش بود، نقش آن را تشکیل می‌داد.

فرمانروایان محلی در دوره سلوکی و اشکانی، از نمادهای سنتی خود برای نقش درفش استفاده می‌کردند.

نقش درفش اشکانیان، خورشید بود و ارتش اشکانی از درفشی ابریشمی با نشان اژدها استفاده می‌کرد. برخی از تاریخ‌شناسان نیز معتقدند که «درفش کاویانی» پرچم ملی ایران در دوره اشکانیان بوده است.

درفش دوره ساسانیان، «درفش کاویانی» بود.

پیدایش درفش کاویانی مربوط به قیام کاوه آهنگر بر علیه ضحاک می‌شود. ستم ضحاک که به نهایت رسید، کاوه آهنگر پیش‌بند چرمی خود را بر سر یک چوب نصب کرد و آن را بالا گرفت و مردم را دعوت به یاری برای قیام کرد.

با شکست ضحاک، فریدون بر تخت شاهی نشست و به فرمان او پیش‌بند چرم با دیبای بنفش و سرخ و زرد و درّ و گوهر آراسته شد و «درفش کاویانی» نام گرفت. براساس یک باور، هر سپاهی که درفش کاویانی را حمل می‌کرد، شکست‌ناپذیر می‌شد.

در جنگ قادسیه، درفش کاویانی به‌دست اعراب افتاد و آنها به دستور عمربن‌خطاب بعد از برداشتن گوهرهایش، آن را سوزاندند.

در کتیبه‌های سنگی مربوط به دوران ساسانی، چهار پرچم دیگر با نقش‌های متفاوت دیده می‌شود.

بعد از فتح ایران توسط اعراب، امویان از پرچم سفید و به گفته برخی سبز استفاده می‌کردند. ابومسلم خراسانی از پرچم سیاه و پرچم سفیدی که یک آیه قرآن روی آن نوشته بود، استفاده می‌کرد.

عباسیان از پرچم سیاهی که عبارت «محمد رسول‌الله» روی آن نوشته بود و علویان و مخالفان عباسیان از پرچم سفید استفاده می‌کردند.

نظریات در مورد پرچم غزنویان متفاوت است: نقش شطرنجی، پرچم قرمز و پرچم با نقش شیر طلایی و یا همای طلایی، همچنین به‌کاربردن پرچم سفید و سبز توسط پادشاهان شیعی پرچم سیاه برای پادشاهان غیرشیعی برای این دوره گفته شده است.

رنگ پرچم رسمی دوران سلجوقیان و خوارزمشاهیان مشخص نیست و احتمالاً همان پرچم سیاه عباسیان باشد.

کاوش‌های باستان‌شناسان نشان می‌دهد که نقش خورشید از قرن هفتم هجری وارد فرهنگ عامیانه، نشان‌ها و هنر شد و به‌تدریج در حدود قرن نهم هجری وارد نقش‌های پرچم گردید. مراجع معتبر تاریخی پیدایش نقش شیر و خورشید در پرچم ایران را مربوط به دوران ایلخانیان می‌دانند.

در دوران صفوی، پرچم‌های متفاوتی استفاده می‌شد. پرچم شاه اسماعیل اول، سبزرنگ و سر آن به شکل ماه بوده است. بعد از شکست او در نبرد چالدران، استفاده از پرچم‌های سیاهی که واژه «القصاص» روی آن نوشته شده بود، رایج شد.

در زمان شاه عباس کبیر، پرچم با نقش شیر و خورشید، پرچم اصلی صفویان شد. در نوشته‌های اروپاییان، پرچم این دوره، سه‌گوش، با نقش‌های شیر و خورشید، ذوالفقار یا آیات قرآن توصیف شده است.

نزد صفویان شیر در پرچم، مظهر علی‌بن‌ابی‌طالب و خورشید، مظهر عظمت خداوند بوده است، به گفته برخی، شیر و خورشید مظهر دو پایه ایران در آن دوران، یعنی مذهب و حکومت بوده است.

پرچم نادرشاه افشار نوارهای سفید، آبی و سرخ یا زرد، سفید، آبی و سرخ بدون نقش شیر و خورشید بود.

قاجار از پرچم با نشان شیر و خورشید و شمشیر استفاده می‌کردند.

در تاریخ آمده است که قرارگرفتن سه رنگ سبز و سفید و سرخ با نشان شیر و خورشید در وسط، توسط میرزا حسن‌خان مشیرالدوله انجام شده است.

مهم‌ترین پرچم‌های دوران ناصری «بیرق دولتی» و «سلطنتی» بود که در هر دو، رنگ‌های سبز، سفید و سرخ از بالا به پایین قرار گرفته بود و در یکی نوار سفید پهن‌تر و دارای نشان شیر و خورشید بود و در دیگری هر سه نوار به یک اندازه و هر سه نوار دارای نشان شیر و خورشید بودند.

رنگ سبز، نشان اسلام، سفید، نشان صلح و سرخ، نشان دلاوری و رشادت بود.

در آغاز مشروطیت عده‌ای سعی کردند از پرچم سرخ استفاده کنند ولی متمم قانون اساسی مشروطه در اصل پنجم، پرچم سبز و سفید و سرخ و نشان شیر و خورشید را برای ایران تصویب کرد. پس از انقلاب مشروطه تلاش‌هایی درجهت استانداردسازی پرچم ایران از جهت جزئیات شیر و خورشید و اندازه پرچم صورت گرفت.

در دوره پهلوی تغییر خاصی در پرچم صورت نگرفت. در این دوره از سه نوع پرچم با کمی تغییر در نشان آن، بدون تغییر رنگ‌ها، استفاده می‌شد: پرچم شهروندی، پرچم دولتی، پرچم نظامی.

و در همین دوره واژه «پرچم» به جای «درفش» (پارسی)، «بیرق» (ترکی) و «عَلَم و رایت» (عربی) استفاده شد و بعدها فرهنگستان ایران بر کاربرد واژه «پرچم» به جای بیرق و عَلَم تأکید کرد.

پرچم جمهوری اسلامی ایران

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، دولت موقت نیز از پرچم شیر و خورشید استفاده می‌کرد، تا اینکه دولت بنا به درخواست روح‌الله خمینی مبنی بر حذف نشان شیر و خورشید، مسابقه‌ای برای طراحی نشان پرچم برگزار کرد.

ابتدا اثر صادق تبریزی با نشان خورشید با ۲۲ ستاره و ۸ مشت گره‌کرده پذیرفته شد و «الله اکبر» در وسط آن قرار گرفت، اما استفاده از این پرچم زیاد طول نکشید.

در ۱۵ اردیبهشت ۱۳۵۹ طرح نشان حمید ندیمی که در مسابقه نیز شرکت کرده بود، از سوی شورای انقلاب پذیرفته و به تصویب امام خمینی رسید و طراحی کل پرچم نیز به حمید ندیمی سپرده شد و به سرانجام رسید.

آخرین تغییری که در پرچم صورت گرفت مربوط به طرح «الله اکبر» در آن بود که عده‌ای طراحی نخست آن را شبیه به حروف لاتین usa می‌پنداشتند. تغییر این طرح نیز به عهده حمید ندیمی گذاشته شد و طراحی جدید او تا امروز به‌عنوان پرچم رسمی جمهوری اسلامی ایران به‌کار می‌رود.

درباره آثار فرهنگی