دانشچی پورتال جامع تحقیق و مقاله، مطالب علمی و هنری ، وبگردی و…
جواب به سوالات و فعالیت درس هشتم فارسی دهم ( پاسخ ها به صورت گام به گام )
پاسخگویی به سوالات درس هشتم کتاب فارسی دهم سفر به بصره صفحه ۶۱، ۶۲، ۶۳ با دانشچی همراه باشید.
جواب سوالات فارسی دهم درس هشتم سفر به بصره ( پاسخ گام به گام )
در صورتی که نکته ای در پاسخ سوالات درس هشتم کتاب فارسی پایه دهم دارید در انتهای همین پست نظرات خود را ارسال نمایید.
کارگاه متن‌پژوهی درس هشتم ص ۶۱
قلمرو زبانی ص ۶۱
۱- معانی مختلف واژۀ «فضل» را با توجّه به متن درس بنویسید.
📗 پاسخ:
مردی اهل بود و فضل داشت از شعر و ادب ← فضل به معنی کمال و معرفت
هم از اهل فضل بود ← فضل به معنی دانش
از فضل و رحمت کردگار، ناامید نباید شد ← فضل به معنی بخشش، کَرَم
۲- مترادف هر واژه را بنویسید.
| واژه | مترادف |
| کَرَم | بخشش، سخاوت، جوانمردی |
| اِنعام | پاداش دادن، هدیه دادن، بخشش کردن |
| فراغ | آرامش، آسایش، آسودگی خاطر |
۳- در زبان فارسی کلمه‌ای اهمّیت املایی بیشتری دارد که یک یا چند حرف از حروف شش‌گانۀ زیر در آن باشد:
| ء،ع | ت،ط | ح،ه | ذ،ز،ض،ظ | ث،س،ص | غ،ق |
| احمد | متواضع | رحمت | عذر ـ تازی | آثار ـ مَسلَخ | غرض |
| اِنعام | اطّلاع | اهلیت | فاضل ـ نیکو منظر | بصره | قیّم |
اکنون از متن درس، واژه‌هایی را که این نشانه‌ها در آنها به کار رفته‌اند، بیابید و بنویسید.
۴- واژه‌ها در گذر زمان، دچار تحوّل معنایی می‌شوند. برای پی بردن به این موضوع، معنای واژه‌های مشخّص شده را با کاربرد امروزی آنها مقایسه کنید.
ما را به نزدیک خویش بازگرفت.
📗 پاسخ:
معنی گذشته: مهمان کرد، نگه داشت
معنی امروزی: پس گرفت
به مجلس وزیر شدیم.
📗 پاسخ:
معنی گذشته: رفتیم
معنی امروزی: فعل اسنادی
شوخ از خود باز کنیم.
📗 پاسخ:
معنی گذشته: پاک کنیم، بشوییم
معنی امروزی: باز کردن، جدا کردن، گشودن
۵- کاربرد معنایی پسوند «ــَـ ک» را در هر یک از واژه‌های زیر بنویسید.
خورجینک ← 📗 پاسخ: تصغیر، کوچک و ناچیز شمردن (خورجین کوچک)
دَمَک ←📗 پاسخ: پسوند تقلیل و اندک بودن (زمان اندک)
دِرَمک ← 📗 پاسخ: پسوند تقلیل و اندک بودن (پول اندک)
قلمرو ادبی ص ۶۲
۱- در متن درس، نمونه‌ای از تشبیه بیابید و ارکان آن را مشخّص کنید.
چون به بصره رسیدیم، از برهنگی و عاجزی به دیوانگان ماننده بودیم.
📗 پاسخ:
یم (ما) ← مشبّه
دیوانگان ← مشبّه به
برهنگی و عاجزی ← وجه شبه
ماننده ← ادات تشبیه
۲- دو ویژگی برای نثر درس «سفر به بصره» بنویسید.
📗 پاسخ: عبارات کوتاه دارد، جزئیات ماجرا بسیار دقیق توصیف شده است، پندآموز است.
قلمرو فکری ص ۶۲
۱- چرا ناصرخسرو دعوت وزیر را نپذیرفت؟
📗 پاسخ: به خاطر فقر و برهنگی، خجالت می‌کشید نزد او برود برای همین نامه‌ای نوشت تا هم با حال بی‌نوایی نزد او نرفته باشد و هم وزیر با دیدن نامه به شایستگی و فضیلت او پی ببرد.
۲- معنا و مفهوم عبارت‌های زیر را به نثر روان بنویسید.
دست تنگ بود و وسعتی نداشت که حال مرا مرمّتی کند.
📗 پاسخ: فقیر بود و وضع مالی خوبی نداشت که بتواند به حال من رسیدگی کند.
چون بر رقعۀ من اطّلاع یابد، قیاس کند که مرا اهلیت چیست.
📗 پاسخ: وقتی نامه مرا بخواند، به شایستگی و لیاقت و ارزش من پی ببرد.
۳- بیت زیر، با کدام قسمت درس، ارتباط معنایی دارد؟
دوران روزگار به ما بگذرد بسی گاهی شود بهار، دگر گه خزان شود سعدی
📗 پاسخ: با قسمت گرمابه رفتن ناصر خسرو و برادرش که در ابتدا به خاطر فقر و ظاهر نامناسب اجازه ورود به گرمابه نیافتند و بعد از مدتی که شرایط تغییر کرد، با ظاهر مناسب و وضع مالی خوب اجازه ورود به ایشان دادند و با احترام و محبت روبه‌رو شدند؛ و فاصله این دو اتفاق، بیست روز بود.
۴- چگونه از پیام نهایی درس می‌توانیم برای زندگی بهتر بهره بگیریم؟
📗 پاسخ: زندگی انسان‌ها همیشه در فراز و نشیب است، گاهی خوشی و گاهی ناخوشی، گاهی وسعت و گاهی تنگی؛ ولی هر دو دوره گذرا است. سعادتمند کسی است که همیشه امیدوار به رحمت حق باشد و صبر را پیشه خود کند.
گنج حکمت «شبی در کاروان» ص ۶۳
دانش‌آموز عزیز برای خواندن معنی متن «شبی در کاروان» در سایت دانشچی بر روی لینک زیر ضربه بزنید.
جواب درس‌های بعدی فارسی دهم دانلود PDF کتاب فارسی دهم
