دانشچی پورتال جامع تحقیق و مقاله، مطالب علمی و هنری ، وبگردی و…
جواب به سوالات و فعالیت درس نهم فارسی دوازدهم نظری ( پاسخ ها به صورت گام به گام )
پاسخگویی به سوالات درس نهم کتاب فارسی دوازدهم کویر صفحات ۷۴، ۷۵، ۷۶، ۸۱ با دانشچی همراه باشید.
جواب سوالات فارسی دوازدهم درس نهم کویر ( پاسخ گام به گام )
کارگاه متنپژوهی درس نهم ص ۷۴
قلمرو زبانی ص ۷۴
۱- از متن درس، برای هر یک از معانی زیر، واژههای معادل بیابید (پاسخ ها با رنگ سبز)
باد گرم مهلک (سَموم)
تماشا (نظاره)
آویزان (معلّق)
نگرش (تلقّی)
۲- چهار گروه اسمی که اهمیّت املایی داشته باشند، از متن درس بیابید و بنویسید.
📗 پاسخ: غربت زندان شهر ـ ماوراء الطّبیعه ـ ماه با تلألؤ پرشکوهش ـ لذّتها و نشئههای سرشار از شعر و خیال و عظمت ـ علم عددبین مصلحتاندیش ـ
۳- در کدام گروههای اسمی زیر، «وابسته وابسته» به کار رفته است؟ نوع هریک را مشخّص کنید. (پاسخ ها با رنگ سبز)
تموز سوزان کویر ← –
سه دست لباس ایرانی ← ممیز
قلب آن کویر ← صفت مضافالیه
این معمار خوشذوق ← –
هوای نسبتاً پاک ← قید صفت
شاگرد حوزه ادبی ← صفت مضافالیه
۴- عبارت زیر را با توجّه به موارد «الف» و «ب» بررسی کنید.
آن شب نیز من خود را بر روی بام خانه گذاشته بودم و به نظاره آسمان رفته بودم.
الف) نوع جملهها:
📗 پاسخ: دو جمله ساده مستقل که با حرف پیوند «و» با هم ارتباط پیدا کردهاند و به دو جمله «همپایه» تبدیل شدهاند.
ب) نقش دستوری واژههای مشخّص شده:
📗 پاسخ:
آن شب: گروه قیدی
نظاره آسمان: گروه متممی ـ آسمان: مضافالیه
قلمرو ادبی ص ۷۵
۱- آرایههای ادبی را در بند «نهم» درس مشخّص کنید.
📗 پاسخ:
آسمان کویر، این نخلستان خاموش ← تشبیه
نخلستان خاموش و پرمهتابی ← متناقضنما (پارادوکس)
مشت خونین و بیتاب قلب، بارانهای غیبی سکوت ← تشبیه
نالههای گریهآلود آن… همچون این شیعه گمنام… ← تشبیه
مدینه پلید ← استعاره از کوفه
قلب آن کویر بیفریاد، حلقوم چاه ← تشخیص
سر در حلقوم چاه میبرد و میگریست ← تلمیح، اشاره به نالهها و گریههای حضرت علی(ع) در دل چاه
۲- دو نمونه «تلمیح» در متن درس بیابید و توضیح دهید.
📗 پاسخ:
۱- نالههای گریهآلود آن امام راستین… سر در حلقوم چاه میبرد و میگریست، اشاره به نالهها و گریههای حضرت در دل چاه
۲- برای شناختن محمّد و دیدن صحرایی که آواز پرِ جبرییل همواره در… به صحرای عربستان آمده است، اشاره به عبادتهای پیامبر(ص) در غار حرا و جبرئیل امین که پیام وحی را به ایشان میرساند. همچنین آواز پر جبرییل میتواند اشاره داشته باشد به کتاب «آواز پر جبرییل» نوشته شهابالدین سهروردی.
۳- متن درس، بخشی از «سفرنامه» محسوب میشود یا «حسب حال»؟ دلیل خود را بنویسید.
📗 پاسخ: «حسب حال» یا «زندگینامه» محسوب میشود چون در حقیقت قسمتی از زندگی نویسنده در آن شرح داده شده است و گزارشی از چگونگی سفر، رخدادهای سفر و… در آن دیده نمیشود پس نمیتواند «سفرنامه» باشد.
قلمرو فکری ص ۷۶
۱- در متن درس، چه کسی به «جویندهای تشنه» مانند شده است؟ چرا؟
📗 پاسخ: شاگردانی که تشنه علم و دانش بودند و به زور دنبال تحصیل نمیرفتند بلکه با نیروی ایمان و اراده به جستوجوی استاد مورد نظر خود میپرداختند و ایشان را در غرفههای مساجد یا در مدارس مییافتند و با تمام وجود، خود را به ایشان میسپردند و سعی میکردند از دریای بیکران علم سیراب شوند.
۲- نویسنده با مقایسه زندگی روستایی و زندگی شهری، به چه تفاوتهایی اشاره دارد؟
📗 پاسخ:
زندگی روستایی، ساده، زیبا، بیآلایش، صمیمانه همراه با معنویت و درک ساده و عامیانه از طبیعت و زندگی
زندگی شهری، لوکس، مادی و همراه با علم عددبین مصلحتاندیش
۳- مضمون کلّی هر سروده زیر، از سهراب سپهری، با کدام بخش از متن درس ارتباط دارد؟
الف) در کفها کاسه زیبایی، / بر لبها تلخیِ دانایی / شهرِ تو در جای دگر / ره میبَر با پای دگر.
📗 پاسخ:
مضمون: آموختن برخی علوم سبب تغییر دیدگاه انسان نسبت به زندگی میشود.
این سروده با این قسمت متن در ارتباط است: در آستانه میوهدادن درختی که جوانی را به پایش ریخته بود و درآن هنگام که بهار حیات علمی و اجتماعیاش فرا رسیده بود، ناگهان منقلب شد. شهر را و گیرودار شهر را رها کرد و چشمها را منتظر گذاشت و به دهی آمد که هرگز در انتظار آمدن چون او کسی نبود.
ب) من نمازم را وقتی میخوانم / که اذانش را باد گفته باشد سر گلدسته سرو / من نمازم را پی تکبیرهالاحرام علف میخوانم / پی قد قامت موج
📗 پاسخ:
مضمون: همه اجزای طبیعت به تسبیح خداوند مشغولند.
این سروده با این قسمت متن در ارتباط است: در کویر، گویی به مرز عالم دیگر نزدیکیم و از آن است که ماوراء الطّبیعه را… و حتّی درختش، غارش، کوهش، هر صخره سنگش و سنگریزهاش آیات وحی را بر لب دارد و زبان گویای خدا میشود.
درک و دریافت ص ۸۱
۱- نویسنده در این متن، از زبان طنز بهره گرفته است؛ دو نمونه از آن را در متن بیابید.
📗 پاسخ: پدرم مرد مهمّی نبود؛ اشتباهاً تبعید شد. مادرم هم زن مهمّی نبود؛ او هم اشتباهاً تبعید شد. داروندار ما هم اشتباهاً به دست حضرات دولتی و ملّتی به یغما رفت.
پس از عزیمت رضا شاه ـ که قبلاً رضاخان بود و بعداً هم رضاخان شد ـ همه تبعیدیها رها شدند.
از ترقّی عدلیّه چشم پوشیدم و به دنبال ترقّیهای دیگر به راه افتادم.
۲- با توجّه به جمله زیر:
«نامه برادر با من همان کرد که شعر و چنگ رودکی با امیر سامانی!»
الف) چرا نویسنده با خواندن نامه برادر خود، داستان تاریخی امیر سامانی را به یاد میآورد؟
📗 پاسخ: امیر نصر سامانی ـ امیر بخارا ـ در یکی از سفرهای بازدید از هرات، به مکانی زیبا میرسد و تصمیم میگیرد در آنجا اقامت کند، این اقامت ۴ سال طول میکشد، امیران و سربازان به خاطر مدت طولانی دوری از وطن، بسیار دلتنگ شهر و خانواده خود شده بودند؛ از این رو از رودکی که مورد احترام امیر بوده، میخواهند که تدبیری بیندیشد و امیر را راضی به ترک این مکان کند. رودکی صبح با در دست داشتن چنگی این ابیات را میخواند:
بوی جوی مولیان آید همی / یاد یار مهربان آید همی
ریگ آموی و درشتی راه او / زیر پایم پرنیان آید همی
آب جیحون از نشاط روی دوست / خنگ ما را تا میان آید همی
ای بخارا شاد باش و دیر زی / میر زی تو شادمان آید همی
میر ماه است و بخارا آسمان / ماه سوی آسمان آید همی
میر سرو است و بخارا بوستان / سرو سوی بوستان آید همی
این بیت شعر که خوانده شد امیر از شدت شوق و شعف سوار بر اسب شد و تا بخارا به جز در مواقع ضرورت توقف نکرد.
نامه برادر نویسنده هم با او چنین کرد و وقتی توصیفهای نامه در مورد احوال ایل و اوضاع طبیعت خواند، ملاحظات را کنار گذاشت و با اشتیاق فراوان به سوی زادگاهش رهسپار شد.
ب) اشاره به شعر و چنگ رودکی، بیانگر کدام ویژگی «شعر» است؟
📗 پاسخ: تأثیرگذاری شعر در عواطف و احساسات انسانی، همچنین به همراه بودن موسیقی و شعر و تأثیرگذری آن دو بر هم نیز اشاره دارد.
جواب درسهای بعدی فارسی دوازدهم دانلود PDF کتاب فارسی دوازدهم
