خانه » پایه دوازدهم » پاسخ سوالات درس نهم فارسی دوازدهم کویر

پاسخ سوالات درس نهم فارسی دوازدهم کویر

جواب به سوالات و فعالیت درس نهم فارسی دوازدهم نظری ( پاسخ ها به صورت گام به گام )

پاسخ سوالات درس نهم فارسی دوازدهم کویر

پاسخگویی به سوالات درس نهم کتاب فارسی دوازدهم کویر صفحات ۷۴، ۷۵، ۷۶، ۸۱ با دانشچی همراه باشید.

جواب سوالات فارسی دوازدهم درس نهم کویر ( پاسخ گام به گام )

کارگاه متن‌پژوهی درس نهم ص ۷۴

قلمرو زبانی ص ۷۴

۱- از متن درس، برای هر یک از معانی زیر، واژه‌های معادل بیابید (پاسخ ها با رنگ سبز)

باد گرم مهلک (سَموم)

تماشا  (نظاره)

آویزان  (معلّق)

نگرش  (تلقّی)

۲- چهار گروه اسمی که اهمیّت املایی داشته باشند، از متن درس بیابید و بنویسید.

📗 پاسخ: غربت زندان شهر ـ ماوراء الطّبیعه ـ ماه با تلألؤ پرشکوهش ـ لذّت‌ها و نشئه‌های سرشار از شعر و خیال و عظمت ـ علم عددبین مصلحت‌اندیش ـ

۳- در کدام گروه‌های اسمی زیر، «وابسته وابسته» به کار رفته است؟ نوع هریک را مشخّص کنید. (پاسخ ها با رنگ سبز)

تموز سوزان کویر

سه دست لباس ایرانی ← ممیز

قلب آن کویر ← صفت مضاف‌الیه

این معمار خوش‌ذوق ←

هوای نسبتاً پاک ← قید صفت

شاگرد حوزه ادبی ← صفت مضاف‌الیه

۴- عبارت زیر را با توجّه به موارد «الف» و «ب» بررسی کنید.

آن شب نیز من خود را بر روی بام خانه گذاشته بودم و به نظاره آسمان رفته بودم.

الف) نوع جمله‌ها:

📗 پاسخ: دو جمله ساده مستقل که با حرف پیوند «و» با هم ارتباط پیدا کرده‌اند و به دو جمله «هم‌پایه» تبدیل شده‌اند.

ب) نقش دستوری واژه‌های مشخّص شده:

📗 پاسخ:

آن شب: گروه قیدی

نظاره آسمان: گروه متممی ـ آسمان: مضاف‌الیه

قلمرو ادبی ص ۷۵

۱- آرایه‌های ادبی را در بند «نهم» درس مشخّص کنید.

📗 پاسخ:

آسمان کویر، این نخلستان خاموش ← تشبیه

نخلستان خاموش و پرمهتابی ← متناقض‌نما (پارادوکس)

مشت خونین و بی‌تاب قلب، باران‌های غیبی سکوت ← تشبیه

ناله‌های گریه‌آلود آن… همچون این شیعه گمنام… ← تشبیه

مدینه پلید ← استعاره از کوفه

قلب آن کویر بی‌فریاد، حلقوم چاه ← تشخیص

سر در حلقوم چاه می‌برد و می‌گریست ← تلمیح، اشاره به ناله‌ها و گریه‌های حضرت علی(ع) در دل چاه

۲- دو نمونه «تلمیح» در متن درس بیابید و توضیح دهید.

📗 پاسخ:

۱- ناله‌های گریه‌آلود آن امام راستین… سر در حلقوم چاه می‌برد و می‌گریست، اشاره به ناله‌ها و گریه‌های حضرت در دل چاه

۲- برای شناختن محمّد و دیدن صحرایی که آواز پرِ جبرییل همواره در… به صحرای عربستان آمده است، اشاره به عبادت‌های پیامبر(ص) در غار حرا و جبرئیل امین که پیام وحی را به ایشان می‌رساند. همچنین آواز پر جبرییل می‌تواند اشاره داشته باشد به کتاب «آواز پر جبرییل» نوشته شهاب‌الدین سهروردی.

۳- متن درس، بخشی از «سفرنامه» محسوب می‌شود یا «حسب حال»؟ دلیل خود را بنویسید.

📗 پاسخ: «حسب حال» یا «زندگی‌نامه» محسوب می‌شود چون در حقیقت قسمتی از زندگی نویسنده در آن شرح داده شده است و گزارشی از چگونگی سفر، رخدادهای سفر و… در آن دیده نمی‌شود پس نمی‌تواند «سفرنامه» باشد.

قلمرو فکری ص ۷۶

۱- در متن درس، چه کسی به «جوینده‌ای تشنه» مانند شده است؟ چرا؟

📗 پاسخ: شاگردانی که تشنه علم و دانش بودند و به زور دنبال تحصیل نمی‌رفتند بلکه با نیروی ایمان و اراده به جست‌وجوی استاد مورد نظر خود می‌پرداختند و ایشان را در غرفه‌های مساجد یا در مدارس می‌یافتند و با تمام وجود، خود را به ایشان می‌سپردند و سعی می‌کردند از دریای بی‌کران علم سیراب شوند.

۲- نویسنده با مقایسه زندگی روستایی و زندگی شهری، به چه تفاوت‌هایی اشاره دارد؟

📗 پاسخ:

زندگی روستایی، ساده، زیبا، بی‌آلایش، صمیمانه همراه با معنویت و درک ساده و عامیانه از طبیعت و زندگی

زندگی شهری، لوکس، مادی و همراه با علم عددبین مصلحت‌اندیش

۳- مضمون کلّی هر سروده زیر، از سهراب سپهری، با کدام بخش از متن درس ارتباط دارد؟

الف) در کف‌ها کاسه زیبایی، / بر لب‌ها تلخیِ دانایی / شهرِ تو در جای دگر / ره می‌بَر با پای دگر.

📗 پاسخ:

مضمون: آموختن برخی علوم سبب تغییر دیدگاه انسان نسبت به زندگی می‌شود.

این سروده با این قسمت متن در ارتباط است: در آستانه میوه‌دادن درختی که جوانی را به پایش ریخته بود و درآن هنگام که بهار حیات علمی و اجتماعی‌اش فرا رسیده بود، ناگهان منقلب شد. شهر را و گیرودار شهر را رها کرد و چشم‌ها را منتظر گذاشت و به دهی آمد که هرگز در انتظار آمدن چون او کسی نبود.

ب) من نمازم را وقتی می‌خوانم / که اذانش را باد گفته باشد سر گلدسته سرو / من نمازم را پی تکبیره‌الاحرام علف می‌خوانم / پی قد قامت موج

📗 پاسخ:

مضمون: همه اجزای طبیعت به تسبیح خداوند مشغولند.

این سروده با این قسمت متن در ارتباط است: در کویر، گویی به مرز عالم دیگر نزدیکیم و از آن است که ماوراء الطّبیعه را… و حتّی درختش، غارش، کوهش، هر صخره سنگش و سنگریزه‌اش آیات وحی را بر لب دارد و زبان گویای خدا می‌شود.

درک و دریافت ص ۸۱

۱- نویسنده در این متن، از زبان طنز بهره گرفته است؛ دو نمونه از آن را در متن بیابید.

📗 پاسخ: پدرم مرد مهمّی نبود؛ اشتباهاً تبعید شد. مادرم هم زن مهمّی نبود؛ او هم اشتباهاً تبعید شد. داروندار ما هم اشتباهاً به دست حضرات دولتی و ملّتی به یغما رفت.

پس از عزیمت رضا شاه ـ که قبلاً رضاخان بود و بعداً هم رضاخان شد ـ همه تبعیدی‌ها رها شدند.

از ترقّی عدلیّه چشم پوشیدم و به دنبال ترقّی‌های دیگر به راه افتادم.

۲- با توجّه به جمله زیر:

«نامه برادر با من همان کرد که شعر و چنگ رودکی با امیر سامانی!»

الف) چرا نویسنده با خواندن نامه برادر خود، داستان تاریخی امیر سامانی را به یاد می‌آورد؟

📗 پاسخ: امیر نصر سامانی ـ امیر بخارا ـ  در یکی از سفرهای بازدید از هرات، به مکانی زیبا می‌رسد و تصمیم می‌گیرد در آنجا اقامت کند، این اقامت ۴ سال طول می‌کشد، امیران و سربازان به خاطر مدت طولانی دوری از وطن، بسیار دلتنگ شهر و خانواده خود شده بودند؛ از این رو از رودکی که مورد احترام امیر بوده، می‌خواهند که تدبیری بیندیشد و امیر را راضی به ترک این مکان کند. رودکی صبح با در دست داشتن چنگی این ابیات را می‌خواند:

بوی جوی مولیان آید همی / یاد یار مهربان آید همی

ریگ آموی و درشتی راه او / زیر پایم پرنیان آید همی

آب جیحون از نشاط روی دوست / خنگ ما را تا میان آید همی

ای بخارا شاد باش و دیر زی / میر زی تو شادمان آید همی

میر ماه است و بخارا آسمان / ماه سوی آسمان آید همی

میر سرو است و بخارا بوستان / سرو سوی بوستان آید همی

این بیت شعر که خوانده شد امیر از شدت شوق و شعف سوار بر اسب شد و تا بخارا به جز در مواقع ضرورت توقف نکرد.

نامه برادر نویسنده هم با او چنین کرد و وقتی توصیف‌های نامه در مورد احوال ایل و اوضاع طبیعت خواند، ملاحظات را کنار گذاشت و با اشتیاق فراوان به سوی زادگاهش رهسپار شد.

ب) اشاره به شعر و چنگ رودکی، بیانگر کدام ویژگی «شعر» است؟

📗 پاسخ: تأثیرگذاری شعر در عواطف و احساسات انسانی، همچنین به همراه بودن موسیقی و شعر و تأثیرگذری آن دو بر هم نیز اشاره دارد.

جواب درس‌های بعدی فارسی دوازدهم دانلود PDF کتاب فارسی دوازدهم
ℹ️ اشتراک گذاری به دوستان خود:

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *