همه چیز درباره بیماری پارکینسون و علائم آن
بیماری پارکینسون چیست؟
بیماری پارکینسون (به انگلیسی: Parkinson’s Disease) یا PD، بیماری لرزش یا رعشه بدن در حال استراحت می باشد که برای اولین بار توسط دانشمند بریتانیایی دکتر جیمز پارکینسون (James Parkinson) در سال ۱۸۱۷ میلادی کشف شد و بنابراین نام این بیماری به او تعلق یافت. در ادامه با این بیماری آشنا می شوید. با دانشچی همراه باشید.
این بیماری همان لرزش در وضعیت استراحت است که شیوع آن بیشتر در سنین پیری است اما در جوانان هم دیده میشود شیوع آن در تمام مناطق دنیا یکسان است یعنی درصد شیوع بیماری با تغییر در منطقه خیلی فرق نمیکند.
بهطور کلی این بیماری بر اثر از بین رفتن سلولهای ترشحکننده مادهای به نام دوپامین (که یک انتقال دهنده عصبی) است رخ میدهد. افزایش نسبت استیل کولین به دوپامین در غدههای قاعدهای مغز موجب علائم ترمور، سفتی عضلات و کندی حرکات میشود.
علائم بیماری پارکینسون
علائم بیماری پارکینسون در افراد مختلف متفاوت است و معمولا همگام با پیشرفت بیماری تغییر میکند. از طرفی ممکن است علائمی که فردی در مراحل اولیهی بیماری دارد، شخص دیگری در پیشرفتهترین زمان بیماری هم نداشته باشد. این بیماری هم علائم حرکتی و هم علائم غیرحرکتی دارد. مهمترین علائم پارکینسون موارد زیر هستند:
⇐ لرزش، که به معنی تکان خوردن یا لرزیدن دست و بازوهاست و در مواردی هم پاها را تحت تأثیر قرار میدهد
⇐ انقباض و سفتی عضلات
⇐ کندی حرکت
⇐ عدم تعادل یا وجود مشکل در راه رفتن
بیماری پارکینسون معمولا با بروز مشکل در عضلات بدن شروع میشود و تا مشکلات در بلع و یبوست پیش میرود. در مراحل بعدی این بیماری، فرد مبتلا ممکن است دچار لکنت یا ناتوانی در بیان کلمات شود. برخی از افراد مبتلا هم ممکن است به دمانس (زوال عقل) دچار شوند. عموما اولین علائم این بیماری بین سنین ۵۰ تا ۶۰ سال و گاهی اوقات زودتر بروز میکند.
-
لرزش
لرزش دست اولین و شایعترین نشانه این بیماری است که فرد و خانوادهی او را متوجه بروز مشکل میکند، گرچه همهی افراد مبتلا آن را تجربه نمیکنند. نکته مهمتر این است که هرکس دچار لرزش بشود، به معنای آن نیست که مبتلا به پارکینسون است.
در این بیماری معمولا فقط یک دست یا پا، یا فقط یک طرف بدن دچار لرزش میشود. این لرزش معمولا زمانی که فرد بیدار است شدت میگیرد و در هنگام خواب علائم بیماری خفیفتر است. لرزش ممکن است چانه، لبها و زبان فرد بیمار را هم درگیر کند.
با پیشرفت بیماری، امکان سرایت لرزش به هر دو سمت بدن وجود دارد، اما در بیشتر موارد به یک طرف بدن محدود میشود. در حالی که فشارهای عاطفی و جسمی لرزش را تشدید میکند، خواب، استراحت و آرامش کامل، تحرک و فعالیت معمولا باعث کاهش یا توقف لرزش میشود.
گرچه لرزش از شایعترین علائم پارکینسون است اما دلیل هر لرزشی بیماری پارکینسون نیست. برخلاف لرزش ناشی از پارکینسون که با حرکت بهتر میشود، لرزشهای ناشی از عوامل دیگر با تحرک بدتر میشوند.
شایعترین لرزشی که به بیماری پارکینسون مربوط نمیشود، لرزش ضروری است. این بیماری قابل درمان است ولی اغلب با پارکینسون اشتباه گرفته میشود.
سایر علائم شایع این بیماری
◊ سفت شدن و درد عضلات
یکی از رایجترین نشانههای اولیهی این بیماری است که معمولا با کاهش چرخش بازو در یک سمت بدن هنگام راه رفتن بروز میکند و دلیل آن انقباض عضلات است. سفتی عضلات ممکن است در عضلات پا، صورت، گردن یا دیگر قسمتهای بدن اتفاق بیفتد و باعث احساس خستگی و درد شود.
◊ کندی حرکت
حرکت فرد مخصوصا زمانی که آهسته و از حالت استراحت شروع شود، بهکندی صورت میگیرد. مثلا ممکن است فرد مبتلا به این بیماری بهسختی از روی صندلی یا تختخواب خود بلند شود.
◊ ضعف عضلات صورت و گلو
ممکن است فرد برای صحبت کردن و غذا خوردن دچار مشکل شود. همچنین به دلیل ضعف عضلات گلو، گاهی فرد دچار خفگی، سرفه و عدم کنترل آب دهان میشود (اطلاعات بیشتر درباره راهها درمان سرفه).
حرف زدن با وقفه و یکنواختی همراه میشود. ضعف عضلات صورت باعث میشود بیمار نتواند عکسالعملهای مناسب را با چهرهاش منتقل کند؛ به این سردی و بیروح بودن صورت اصطلاحا ماسک پارکینسون میگویند.
◊ عدم تعادل و بروز مشکل در راه رفتن
فرد مبتلا به این بیماری معمولا هنگام راه رفتن گامهای کوچک و نزدیک به هم برمیدارد و قوز کرده راه میرود و سخت میتواند بدنش را به اطراف بچرخاند. فرد مبتلا به پارکینسون بیشتر اوقات تعادل حرکتی ندارد، اما معمولا این مشکل تا مدتها بعد از شروع بیماری اتفاق نمیافتد.
◊ در جا خشک شدن
فرد بهطور ناگهانی و بهمدت خیلی کوتاه نمیتواند حرکت کند و در همان حالت باقی میماند و اصطلاحا در جا خشکش میزند. معمولا این علامت هنگام راه رفتن خود را نشان میدهد.
بسیاری از افراد علائم بیماری پارکینسون را تنها در یک سمت بدن تجربه میکنند و این علائم هرگز به سمت دیگر سرایت نمیکند.
علائم غیرحرکتی
پارکینسون علائم دیگری هم دارد که به اندامهای حرکتی مربوط نمیشود اما بدن را دچار مشکلاتی از جمله یبوست، مشکلات خواب و افسردگی میکند.
درمان پارکینسون
این بیماری درمان قطعی ندارد اما داروهایی مثلاً لوودوپا (levodopa) آمانتادین، بیپریدن و سلژیلین در درمان آن تجویز میشود. گاه از جراحی نیز استفاده میشود. البته نقش کاردرمانی و فیزیوتراپی در این زمینه بسیار زیاد است زیرا مانع پیشرفت بیماری و محدودیت عملکرد میشود.
تحقیقات جدید نشان داد خوردن مواد غذایی حاوی نیکوتین مانند فلفل و گوجه فرنگی به کاهش پارکینسون منجر میشود. محققان آمریکایی دریافتند: خوردن موادغذایی حاوی (حتی مقدار کم) نیکوتین، مانند فلفل و گوجه فرنگی، ممکن است خطر ابتلاء به بیماری پارکینسون را کاهش دهد.
دکتر «سوزانسیرلس نیلسن» و همکارانش در دانشگاه واشینگتن در سیاتل ۴۹۰ نفر را که به تازگی به بیماری پارکینسون در درمانگاه دانشگاه مغز و اعصاب یا سازمان حفظ سلامت منطقهای تشخیص داده شده بودند را مورد بررسی قرار دادند.
از طرفی دیگر ۶۵۴ نفر از افراد بدون شرایط عصبی به عنوان گروه شاهد مورد استفاده قرار گرفت. در این تحقیقات، شرکتکنندگان پرسشنامهای در رابطه با رژیم غذایی و استفاده از توتون و تنباکو را پر کردند.
محققان دریافتند که مصرف سبزیجات بهطور کلی خطر ابتلاء به بیماری پارکینسون تأثیر نمیگذارد، اما مصرف سولاناسه خوراکی-خانواده گیاه گلدار با برخی از گونههای تولید غذاهایی که منابع خوراکی از نیکوتین هستند- خطر ابتلاء به بیماری پارکینسون را کاهش دادهاست.
این تحقیقات همچنین نشان داد که فلفل در کاهش بیماری پارکینسون قویتر عمل کردهاست. در این مورد سیگار و قلیان که منبع سرشار از نیکوتین هستند کمک قابل توجهی برای پیشگیری از این بیماری میکنند؛ ولی به دلیل خطر ابتلاء به بیماریهای خطرناک دیگر که توسط سیگار و قلیان در بدن ایجاد میشود، استفاده از این دخانیات توصیه نمیشود.
محققان در آزمایشی دیگر دریافتند گرمای مستعد شده از نمک دریایی به درمان این بیماری کمک میکند. دراین آزمایش مشخص شد ۷۰ نفر از شرکت کنندگان به طرض قابل توجهی بهبود یافتند. آنها از ترکیب نمک گرم شده با گرما بر روی سطح بدن خود استفاده کردند. استفاده از داغ درمانی بهطور قابل توجهی در حال افزایش است.
به تازگی محققان بیمارستان مک لین آمریکا با استفاده از داروهای درمان مالاریا، موفق به توقف بیماری پیشرونده پارکینسون شدند. این تحقیقات نشان میدهد که مغز دارای یک گیرنده پروتئینی به نام Nurr1 است که از سلولهای دوپامین محافظت میکند.
دو مورد از داروهای درمان مالاریا که به تأیید سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) رسیدهاست، این گیرنده پروتئینی را مورد هدف قرار میدهد. در واقع جسم سیاه پیامهای عصبی را از طریق نخاع به عضلات مختلف ارسال میکند و این فرایند از طریق ماده شیمیایی دوپامین صورت میگیرد. استفاده از این داروها فرایند انتقال پیام عصبی به عضلات را تسهیل میکند.
پیشنهادی: همه چیز درباره بیماری برگر و علائم آن