پاسخ سوالات درس هفتم فارسی یازدهم باران محبّت

جواب به سوالات و فعالیت درس هفتم فارسی یازدهم ( پاسخ ها به صورت گام به گام )

پاسخگویی به سوالات درس هفتم کتاب فارسی یازدهم باران محبّت صفحه ۶۰، ۶۱، ۶۳ با دانشچی همراه باشید.

جواب سوالات فارسی یازدهم درس هفتم باران محبّت ( پاسخ گام به گام )

کارگاه متن‌پژوهی درس هفتم ص ۶۰

قلمرو زبانی ص ۶۰

۱- معنای واژه‌های مشخّص شده را بنویسید.

تا در تحصیل فضل و ادب، رغبتی صادق نباشد، این منزلت نتوان یافت.      کلیله و دمنه

📗 پاسخ:

رغبت: میل، اراده، آرزو

منزلت: شأن، درجه، مقام، جایگاه

 ارباب حاجتیم و زبان سؤال نیست                در حضرت کریم، تمناّ چه حاجت است؟      حافظ

📗 پاسخ: حضرت: پیشگاه، درگاه

نانم افزود و آبرویم کاست             بینوایی به از مذلّتِ خواست           سعدی

📗 پاسخ: مذلّت: خواری، پستی

۲- اکنون برای کاربرد هر یک از شکل‌های مختلف همزه، سه واژه مناسب بیابید و بنویسید.

📗 پاسخ:

ا: اختصاص، اسرافیل، اکراه، اجبار، اعزاز، الوهیت

ء: شیء، سوء، جزء، بطیء، ان شاء الله، ضوء

آ: آدم، آب، آفتاب، آفت، مآل، مآخذ

أ: مبدأ، تألیف، مأوا، رأس، تأدیب، مستأجر

ؤ: مؤلف، مؤسس، مؤدب، مؤنث، سؤال، مؤثر

ئ: جبرئیل، میکائیل، عزرائیل، طائف، تئاتر، توطئه

۳- در بند پایانی درس، جمله‌های مرکّب و پیوندهای وابسته‌ساز را مشخّص کنید.

📗 پاسخ:

اگر ما را آفتی رسد از این شخص، از این موضع تواند بود ← «اگر» پیوند وابسته‌ساز

اگر حق تعالی را با این قالب، سرو کاری خواهد بود، در این موضع تواند بود ← «اگر» پیوند وابسته‌ساز

ابلیس را چون در دل آدم بار ندادند، مردود همه جهان گشت ← «چون» پیوند وابسته‌ساز

قلمرو ادبی ص ۶۱

۱- عبارت زیر را از دید آرایه‌های ادبی، بررسی کنید.

پس، از ابرکرم، باران محبّت بر خاک آدم بارید و خاک را گِل کرد و به ید قدرت در گِل از گِل، دل کرد.

📗 پاسخ:

ابر کرم، باران محبّت ← اضافه تشبیهی

خاک آدم ← مجاز از وجود انسان

دل ← مجاز از عشق

گل، دل ← جناس

خاک، گل ← مراعات نظیر

ابر، باران ← مراعات نظیر

ید قدرت ← استعاره

۲- در بیت زیر، «استعاره» را مشخّص کنید و آن را بررسی نمایید.

سر نشترِ عشق بر رگِ روح زدند     یک قطره فرو چکید و نامش دل شد

📗 پاسخ: رگِ روح، استعاره است، کلمه «موجود» که مشبه به است حذف شده و روح به موجودی تشبیه شده که رگ دارد.

۳- برای هر مفهوم زیر، از متن درس، معادل کنایی بیابید و بنویسید. (پاسخ ها با رنگ سبز)

n نپذیرفتن (تن در نمی‌دهد)

n متوسّل شدن (در دامنش آویزد)

n شتاب داشتن (دو اسبه می‌آمد)

قلمرو فکری ص ۶۱

۱- در عبارت‌های زیر، مقصود از قسمت‌های مشخّص شده چیست؟

الف) شما در این آینه، نقش‌های بوقلمون بینید.

📗 پاسخ: وجود انسان، جسم انسان و کالبد آدم

ب) هر لحظه، از خزاین غیب، گوهری، در نهاد او تعبیه می‌کردند.

📗 پاسخ: هر چیز ارزشمند مثل علم، عشق، روح، صفات پسندیده

پ) از حکمتِ ربوبیت به سِرّ ملایکه فرو می‌گفت.

📗 پاسخ: باطن، دل، درون

۲- هر بیت، با کدام قسمت از متن درس تناسب مفهومی دارد؟

 نازِ تو و نیازِ تو شد، همه دلپذیر من         تا ز تو دلپذیر شد، هستی ناگزیر من        حسین منزوی

📗 پاسخ: آیا این چه سِرّ است که خاکِ ذلیل را از حضرتِ عزّت به چندین اِعزاز می‌خوانند و خاک در کمالِ مذلّت و خواری، با حضرتِ عزّت و کبریایی، چندین ناز می‌کند و با این همه، حضرتِ غَنا، دیگری را به جای او نخوانْد و این سِر با دیگری در میان ننهاد.

نیست جانش محرم اسرار عشق               هر که را در جان، غم جانانه نیست         خواجوی کرمانی

📗 پاسخ: شما چه دانید که ما را با این مشتی خاک، چه کارها از ازل تا ابد در پیش است؟ معذورید که شما را سر و کار با عشق نبوده است.

تو ز قرآن، ای پسر، ظاهر مبین            دیو، آدم را نبیند غیر طین              مولوی

📗 پاسخ: در هر ذرّه از آن گِل، دلی تعبیه می‌کرد و آن را به نظر عنایت، پرورش می‌داد و حکمت با ملایکه می‌گفت: «شما در گِل منگرید، در دل نگرید.»

۳- درباره ارتباط معنایی آیات شریفه زیر و متن درس توضیح دهید.

الف) وَعَلَّمَ آدَمَ الْأَسْمَاءَ کلَّهَا. (همۀ نام‌ها را به آدم آموخت.) (سوره بقره، آیه ۳۱)

📗 پاسخ: در درس می‌خوانیم که آدم به زیر لب آهسته می‌گفت: «اگر شما مرا نمی‌شناسید، من شما را می‌شناسم، باشید تا من سر از این خواب خوش بردارم، اسامی شما را یک به یک برشمارم.» و این همان چیزی است که آیه شریفه به آن اشاره دارد. خداوند متعال همه نام‌ها از جمله اسم اعظم را به انسان آموخت و همین دلیل برتری انسان بر فرشته و جانشینی انسان در زمین است.

ب) إِنَّا عَرَضْنَا الْأَمَانَه عَلَى السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَالْجِبَالِ فَأَبَینَ أَنْ یحْمِلْنَهَا وَأَشْفَقْنَ مِنْهَا وَحَمَلَهَا الْإِنْسَانُ إِنَّهُ کانَ ظَلُومًا جَهُولًا. (سوره احزاب، آیه ۷۲) (ما امانت را بر آسمان‌ها و زمین و کوه‌ها عرضه کردیم؛ پس، از پذیرفتن و حمل آن خودداری کردند و از آن هراسناک بودند و انسان، آن را بر دوش کشید. به درستی که او بسیار ستمگر و نادان بود.)

📗 پاسخ: در درس می‌خوانیم: «آن‌چه بود؟ گوهرِ محبّت بود که در صدفِ امانت معرفت تعبیه کرده بودند، و بر مُلک و ملکوت عرضه داشته، هیچ‌کس استحقاق خزانگی و خزانه‌داری آن گوهر نیافته، خزانگی آن را دلِ آدم لایق بود، و به خزانه‌داری آن، جانِ آدم شایسته بود.» در آیه شریفه هم همین موضوع بیان شده که امانت محبّت و معرفت بر زمین و آسمان‌ها و کوه‌ها عرضه شد، نپذیرفتند و انسان آن را پذیرفت.

شعرخوانی «آفتاب حُسن» ص ۶۳

دانش‌آموز عزیز برای خواندن معنی شعر «آفتاب حُسن» در سایت دانشچی بر روی لینک زیر ضربه بزنید.

» معنی شعر آفتاب حُسن

درک و دریافت ص ۶۳

۱- سه بیت نخستین این شعر را با توجّه به گونه «ادب غنایی» بررسی کنید.

📗 پاسخ: «غنا» در لغت به معنای آواز خوش است و «ادب غنایی» در اصطلاح به نثر یا شعری گفته می‌شود که عواطف و احساسات شخصیِ نویسنده یا شاعر را بیان کند. محتوای ادب غنایی معمولاً مناجات، داستان، شکایات، مرثیه یا اندیشه‌های نویسنده یا شاعر است که دارای پیام‌های اجتماعی می‌باشد. سه بیت نخست این شعر بیانگر مناجات و راز و نیاز شاعر با معشوق خویش است که در ادب غنایی جای می‌گیرد.

۲- درباره دنیای آرمانی شاعر توضیح دهید.

📗 پاسخ: مولانا روحی لطیف، عارف و شاعر دارد که از ظلم و ستم و سست‌عنصری هم‌نوعان خویش آزرده گشته و آرزوی دیدار و درک انسان و انسانیت را دارد، درک و گسترش عدالت و انصاف، جوانمردی، پهلوانی و تمام صفات و فضایل اخلاقی که روزی در اعمال و رفتار علی(ع) و رستم دستان وجود داشته، آرمان بزرگ این شاعر است که امیدوار است روزی آن را تجربه کند.

جواب درس‌های بعدی فارسی یازدهم دانلود PDF کتاب فارسی یازدهم