همه چیز درباره ملخ ها 🦗
در ادامه با ملخ ها و نحوه زندگیشان آشنا می شوید. با دانشچی همراه باشید.
ملخ چیست؟
مَلَخها جاندارانی از دودمان بندپایان رده حشرات، راسته راستبالان و زیرراسته ملخیها (Caelifera) هستند. ملخ دارای قطعات دهانی خرد کننده میباشد.
زیستگاه و تغذیه
ملخ ها در سراسر جهان در بیشتر چراگاه ها ، علفزارها و کشتزارهای کنار جاده وجود دارند و در محلی که زندگی میکنند علف ها ، چمن ها و سایر گیاهان برگدار را میخورند.
روش دفاعی ملخ
همه حشرات به وسیله پرواز کردن از خطر فرار میکنند، اما ملخ ها و جیرجیرک ها جهش نیز میکنند. این حشرات دارای پاهای جهنده در عقب بدن خود هستند. این حشرات معمولاً میتوانند ۱ متر (۳ پا) یا بیشتر جهش کنند.
ملخها و جیرجیرکها دارای آروارههای قوی هستند و عموماً از گیاهان تغذیه میکنند. در طول فصل زادآوری (تولید مثل)، آنها صداهای بلند از خود در میآورند و این کار را بهوسیله مالیدن اعضاء بدنشان به یکدیگر انجام میدهند.
ملخ ها بیشتر عمر خود را روی زمین میگذرانند اما آنها قادرند بعد از جهش از روی زمین با قدرت پرواز کنند. چهار عدد بالهای جلویی ضخیم و محکم میباشند، اما بالهای عقب نازک و نیمه شفاف هستند و در طول پرواز مثل یک بادبزن میشوند.
ملخ جهنده چمنزار مثل تعداد زیادی از فامیلهایش، دارای پاهای عقبی بزرگ بوده که آنها را برای جَستن به کار میبرد. در عین حال، او برخلاف بیشتر ملخهای دیگر قادر به پروار نیست، چرا که فاقد بالهای مناسب برای پرواز است. ملخ جهنده چمنزار در اواخر پاییز میمیرد. تخمهای آنها در طول زمستان زنده میمانند و در بهار سال بعد نسل جدیدی از این ملخ ها را بوجود میآورند.
دستگاه گوارش ملخ
شامل حفره دهانی و مری باریک است که تا چینه دان بزرگ ادامه پیدا میکند. پس از چینه دان یک پیش معده یا سنگدان وجود دارد و بخش میانی شامل معده است که به شش جفت روده های کور معدی اتصال مییابد. پس از معده بخش عقبی یا روده میباشد که قسمت قدامی نازک و ناحیه میانی باریک و به راست روده که متسع است ختم میشود.
دستگاه گردش خون ملخ
ملخ جانوریست که قلب آن لولهای و باریک است و در مقابل دیواره پشتی شکم داخل یک حفره دل پوشی جای دارد. حفره دل پوشی از دو پرده عشایی و ماهیچهای عرضی ظریف احاطه شده است. خون از راه سوراخهای جانبی زوج و کوچک یا منافذ جانبی قلب که دریچه دارد وارد قلب شده و به توسط انقباضات قلب به داخل یک آئورت پشتی که به طرف سر امتداد دارد با فشار به جلو رانده میشود.
سپس خون وارد یک حفره کاذب شده و پس میان اندامهای داخلی راه مییابد و سرانجام داخل حفره دل پوشی میگردد. دستگاه جریان خون مانند سایر بندپایان باز و حفرهایست و در آن مویرگ و یسیاهرگ وجود ندارد پلاسمای خون محتوی گلبول های بیرنگ است که با از بین بردن موجودات زنده ریز خارجی به مثابه بیگانهخوار ، عمل میکند.
دستگاه تنفسی ملخ
منافذ تنفسی یا روزنههای زوج به یک مجموعه لولههای هوای روپوستی و قابل ارتجاع به نام نایها متصل میگردد و نامها به تمام قسمتهای بدن منشعب میگردد.
کوچکترین شاخهها ، یا نایژک اکسیژن را به یاختههای بدن رسانده انیدرید کربنیک را مستقیما از آنها خارج میسازد. ملخ برخلاف بعضی حشرات دارای چندین کیسه هوایی بزرگ با دیوارههای نازک در شکم میباشد که در آنها انقباض و انبساط متناوب دیواره بدن به راندن و خارج کردن هوا در دستگاه نایی کمک میکند.
در دم چهار زوج اولی روزنه یا منافذ تنفس باز و شش تای خلفی بسته است و در بازدم عکس ترتیب دم برقرار است بطوری که گردش هوا در نایها معین و مشخص می باشد.
انواع ملخ
- ملخ های جهنده چمنزار
- ملخ های صحرایی
- ملخ های مراکشی
- ملخ های ایتالیایی
ملخها جهنده چمنزار
دارای پاهای عقبی بزرگ هستند که از آنها برای جستن استفاده میکنند. در عین حال برخلاف بیشتر ملخهای دیگر قادر به پروار نیستند چراکه فاقد بالهای مناسب برای پرواز هستند.ملخهای جهنده چمنزار در اواخر پاییز میمیرند. تخمهای آنها در طول زمستان زنده میمانند و در بهار سال بعد نسل جدیدی از ملخها وارد طبیعت میشوند.
ملخها صحرایی
نسبتا بزرگترند و جسم آنها قوی و طولشان بهطور متوسط ۴۵ تا ۵۵ میلیمتر میرسد. بال آنها شفاف بوده و دارای لکههای تیره است اما زمانی که زمینه برای جفتگیری آنها مساعد میشود رنگشان به زرد روشن تغییر میکند.
ملخ های ماده بعد از انجام عمل جفتگیری در یک مدت کوتاه شروع به تخمگذاری میکنند. ملخ صحرایی مشکلی برای کشاورزان ایران، بهخصوص در استانهای جنوبی مطرح بوده. دستجات این ملخ که مبداء تشکیل آنها کشورهای آفریقایی، عربستان، هند و پاکستان بوده هرچند سال یکبار باغات و مزارع این مناطق را مورد تهدید جدی قرار میدهند.
از آنجا که این آفت از سمت عربستان از خلیج فارس عبور کرده و خود را به سواحل جنوبی ایران میرساند، به آن «ملخ دریایی» میگویند که در برخی از سالها نیز از طرف جنوب شرقی سیستان (هندوستان و پاکستان) مزارع ایران را مورد حمله قرار میدهند.
از طرف دیگر چون موطن اصلی این نوع ملخ مناطق بیابانی قاره آفریقاست، به آن «ملخ صحرایی» نیز میگویند. بشر ملخ دریایی را قرنها قبل از میلاد میشناخته؛ بهطوری که در کتیبههای باستانی به آن اشاره شده. در مواقع هجوم سبب قحطی و ویرانی میشوند. به هنگام طغیان و مهاجرت از تمام گیاهان حتی پوست درختان میخورد.
در بین درختان سنجد را ترجیح میدهد و در حالت طغیانی هر نوع سرسبزی و پوشش گیاهی موجود در مسیر از جمله گیاهان زراعی شامل انواع علوفه، غلات، صیفیجات و سبزیجات، گیاهان مرتعی و انواع درختان مثمر و غیرمثمر را کاملا از بین میبرد.
ملخهای مراکشی
یکى از مهمترین گونههای ملخهاى زیانآور در ایران و بسیارى از مناطق جهان است. انتشار این حشره در نقاط خشک و نیمهخشک شامل کشورهاى مراکش، جزایر قنارى، تونس، الجزایر، اسپانیا، پرتغال، جنوب فرانسه، جنوب ایتالیا، شبهجزیره بالکان، قبرس، ترکیه، سوریه، عراق، اردن، ایران، افغانستان، جمهورى آذربایجان، ارمنستان و ترکمنستان گزارش شده و بهعنوان کانون ملخ مراکشى نام برده مىشود.
بدن آنها دارای رنگ خاکی مایل به زرد و لکههای خاکستری است. بالهای عقبیشان بیرنگ و شفاف بوده و ساق پای جفت سوم آنها زرد کاهی است.
ملخ های ایتالیایی
این ملخ تقریبا در اکثر نقاط کشورهای اروپایی و آفریقای شمالی و خاورمیانه دیده میشود. برخلاف ملخ صحرایی و مراکشی، مهاجرت آنها در مسافتهای کوتاه است. تنها در بعضی از سالها بهدلیل تغییرات جوی و خشک شدن پوشش گیاهی در کانونهای دائمی، به مزارع مجاور که زراعت آبی دارند حمله میکنند و خسارت میزنند.
ملخ ایتالیایی در ایران بهنام «ملخ بومی» نیز مشهور است. این ملخ تقریبا در تمام مناطقی که ملخ مراکشی وجود دارد شایع است. ملخ آسیایی مهاجر و ملخ کرواسی از دیگر انواع ملخ هستند که اگرچه تعداشان فراوان است اما قدرت تهاجم و مهاجر شدن ندارند.
آفت ملخها
آفت ملخ هنگامی است که رفتار ملخها به حالت طغیانی درمیآید. علت این امر بالا رفتن میزان بارندگی سالیانه پس از یک دوره خشکسالی است، که بالا رفتن سروتونین در مغز ملخها موجب تحریک تولید مثل بالای آنها میشود. این جمعیت برای پیداکردن غذا دست به مهاجرت دستهجمعی میزنند که با حمله به مزارع زیانهای زیادی وارد میکنند.
تشکیل دستههای بزرگ ملخ تابعی از شرایط مناسب آبوهوایی است و در برخی از سالها و برخی مناطق رخ میدهد. علت تشکیل این دستهها و نحوه پیشبینی آن هنوز به خوبی روشن نیست.
شگفتی ملخها
در خطبه ۱۸۵ نهج البلاغه، حضرت علی (ع) انسان ها را به شگفتی های موجود در این حشره متوجه میسازد و می فرماید: و اگر بخواهی درباره ملخ سخن بگویی بگو که خداوند برای او دو چشم سرخ رنگ و دو حدقه همچون دو قرص ماه آفریده و گوش پنهان و دهان مرتب و متناسب به او بخشیده است.
خداوند برای او حسّ قوی و دو دندان که با آنها (ساقه و شاخه گیاهان و برگ های درختان را) می چیند و دو داس که با آنها (ساقه ها و برگ های مورد نظر را) می گیرد، قرار داده است. کشاورزان برای زراعت خود، از آنها می ترسند، ولی هرگز قادر بر دفع آنها نیستند . اینها همه در حالی است که تمام پیکر او به اندازه یک انگشت باریک نیست.
وَ إِنْ شِئْتَ قُلْتَ فِی اَلْجَرَادَهِ إِذْ خَلَقَ لَهَا عَیْنَیْنِ حَمْرَاوَیْنِ وَ أَسْرَجَ لَهَا حَدَقَتَیْنِ قَمْرَاوَیْنِ وَ جَعَلَ لَهَا اَلسَّمْعَ اَلْخَفِیَّ وَ فَتَحَ لَهَا اَلْفَمَ اَلسَّوِیَّ وَ جَعَلَ لَهَا اَلْحِسَّ اَلْقَوِیَّ وَ نَابَیْنِ بِهِمَا تَقْرِضُ وَ مِنْجَلَیْنِ بِهِمَا تَقْبِضُ یَرْهَبُهَا اَلزُّرَّاعُ فِی زَرْعِهِمْ وَ لاَ یَسْتَطِیعُونَ ذَبَّهَا
ملخ موجود عجیبی است. چندین سال پیش تحقیقات مفصلی درباره این حشره انجام شد و دانشمندان به این نتیجه رسیدند که چهره ملخ ترکیبی از چندین موجود است.
صورتش مثل صورت اسب، چشمانش مثل چشمان فیل، گردنش مثل گردن گاو، شاخکهایش مثل شاخ گوزن، سینهاش شبیه سینه شیر، شکمش مانند شکم کژدم (عقرب )، بالهایش مثل بالهای عقاب، رانهایش همانند رانهای شتر، پاهایش همچون پاهای شترمرغ و دمش مثل دم مار است. ملخها بیشترین موجودات روی زمینند که هر روز دوبرابر وزن خود غذا میخورند.
آیه ۱۳۳ سوره «اعراف» ملخ را مایه عذاب قوم فرعون میداند و فرموده: «سپس بلاها را پشت سر هم بر آنها نازل کردیم. طوفان، ملخ و آفت گیاهی، قورباغهها و خون را که نشانههایی از هم جدا بودند بر آنها فرستادیم ولی باز بیدار نشدند و تکبر ورزیدند و جمعیت گناهکاری بودند».
آیه ۷ سوره «قمر» هم خدا خارج شدن کفار از قبرهایشان را در روز قیامت به گروه ملخها تشبیه کرده؛ «آنها از قبرها خارج میشوند در حالی که چشمهایشان از وحشت به زیر افتاده و بیهدف همچون ملخها پراکنده به هر سو میروند».
توده ملخها برخلاف بسیاری از پرندگانی که به هنگام حرکت دستهجمعی با نظم و ترتیب خاصی حرکت میکنند، هرگز نظم و ترتیبی ندارند، در هم فرو میروند و به هر سو حرکت میکنند.
پیشنهادی: در مورد حشرات بیشتر بخوانیدتحقیق ملخ_ دانشچی