دانشچی پورتال جامع تحقیق و مقاله، مطالب علمی و هنری ، وبگردی و…
جواب به سوالات و فعالیت درس چهاردهم فارسی دهم ( پاسخ ها به صورت گام به گام )
پاسخگویی به سوالات درس چهاردهم کتاب فارسی دهم طوطی و بقّال صفحه ۱۱۳، ۱۱۵، ۱۱۶، ۱۱۷ با دانشچی همراه باشید.
جواب سوالات فارسی دهم درس چهاردهم طوطی و بقّال ( پاسخ گام به گام )
شعر «طوطی و بقّال» ص ۱۱۳
دانش‌آموز عزیز برای خواندن معنی شعر «طوطی و بقّال» در سایت دانشچی بر روی لینک زیر ضربه بزنید.
کارگاه متن‌پژوهی درس چهاردهم ص ۱۱۵
قلمرو زبانی ص ۱۱۵
۱- معادل معنایی واژگان زیر را از متن درس بیابید. (پاسخ‌ها با رنگ سبز)
ابر ← میغ
آسوده ← فارغ
چیره‌دست ← حاذق
مردان کامل ← ابدال
۲- درباره کاربرد کلمه «را» در بیت زیر توضیح دهید.
هدیه‌ها می‌داد هر درویش را تا بیابد نطق مرغ خویش را
📗 پاسخ: «را» در مصراع اول حرف اضافه و به معنای «به» آمده و در مصراع دوم نشانه مفعول است.
۳- دربارۀ تحوّل معنایی کلمۀ «سوداگران» توضیح دهید.
📗 پاسخ: در قدیم به معنای «بازرگانان، تجار و کسبه» به کار می‌رفته است اما امروزه معنای منفی به خود گرفته و بیشتر در مورد معامله‌گران مواد مخدر به کار می‌رود.
۴- پسوند «وش» در کلمۀ «خواجه‌وش» به چه معناست؟ دو واژۀ دیگر که این پسوند را دارا باشند، بنویسید.
📗 پاسخ: به معنای «مثل، مانند» می‌باشد. واژه‌های دیگر: مهوش (ماه‌وش) ـ پریوش ـ سیاوش (سیاه‌وش) ـ خزان‌وش
قلمرو ادبی ص ۱۱۵
۱- کنایه‌ها را در بیت هشتم بیابید و مفهوم آنها را بنویسید.
📗 پاسخ:
ریش برمی‌کند ← کنایه از ناراحتی و پشیمانی و افسوس خوردن از انجام کاری
آفتاب نعمتم شد زیر میغ ← کنایه از پنهان شدن و از بین رفتن حقیقت و نعمتی ارزشمند
۲- اکنون ارتباط محتوای این درس را با تمثیل به کار گرفته شده، توضیح دهید.
📗 پاسخ: مولوی با این تمثیل تلنگری به اندیشه انسان می‌زند که تمام حقیقت آن چیزی نیست که دیده می‌شود. ظاهر هرچیز نباید باعث قضاوت درباره آن شود، کمی صبر و تأمّل و تحقیق می‌تواند انسان را از بسیاری اشتباهات و خطرات و قضاوت‌های نابه‌جا بازدارد.
۳- از متن درس، نمونه‌هایی برای انواع جناس بیابید.
📗 پاسخ:
جناس ناهمسان ← زمان، زبان ـ خلق، دلق ـ آب، ناب ـ هست، دست
جناس همسان ← شیر (شیر جنگل)، شیر (نوشیدنی) ـ
قلمرو فکری ص ۱۱۶
۱- مولوی در بیت‌های زیر، بر چه مفهومی تأکید دارد؟
هر دو نی خوردند از یک آبخور این یکی خالی و آن پُر از شکر
دست کان لرزان بُوَد از ارتعاش وانکه دستی تو بلرزانی ز جاش
هر دو جنبش آفریدۀ حق، شناس لیک، نتوان کرد این، با آن قیاس
📗 پاسخ: ممکن است در پدیده‌ها، موجودات، اعمال و رفتار انسان‌ها و حتی کلمات شباهت‌های ظاهری وجود داشته باشد، اما نباید فقط به ظاهر توجه کرد چون تفاوت‌های بسیاری در شباهت‌ها وجود دارد که شاید در ظاهر مورد توجه قرار نگیرد. تفاوت در نیت‌ها، کارکردها، علت‌ها، معانی و… می‌تواند قضاوت درباره آنها را به کلی تغییر دهد پس سطحی‌نگری و ظاهربینی صفت ناپسندی است که باعث گمراهی انسان می‌شود و باید آن را ترک کرد.
۲- با توجّه به بیت زیر:
«جمله عالم زین سبب گمراه شد کم کسی ز ابدال حق آگاه شد»
الف) مقصود از «ابدال» چه کسانی است؟
📗 پاسخ: مردان خدا که در پی حق و حقیقتند.
ب) از نظر شاعر، علّت گمراهی جمله عالم چیست؟
📗 پاسخ: ظاهربینی که انسان را از شناختن مردان خدا و آگاهی از احوال و نیات آنها و رفتن در مسیر حق و حقیقت بازمی‌دارد، علت گمراهی مردمان است.
۳- مولوی در بیت زیر، آدمی را از چه چیزی برحذر می‌دارد؟
چون بسی ابلیس آدم روی هست پس به هر دستی نشاید داد دست
📗 پاسخ: نباید فریفته ظاهر انسان‌های شیطان‌صفت شد و با آنها دوستی کرد. انسان‌هایی وجود دارند که فقط ظاهرشان شبیه انسان است و باطنی اهریمنی و خطرناک دارند که باید از آنها دوری کرد.
گنج حکمت «ای رفیق!» ص ۱۱۷
دانش‌آموز عزیز برای خواندن معنی متن «ای رفیق!» در سایت دانشچی بر روی لینک زیر ضربه بزنید.
جواب درس‌های بعدی فارسی دهم دانلود PDF کتاب فارسی دهم
