همه چیز درباره طاق شاه عباسی
اگر گذرتان به طبس افتاده باشد و یا پیرامون آثار باستانی در طبس جستجو کرده باشید، بی شک در اولین جستجو به نام طاق شاه عباسی، نگین روستای خرو بر میخورید.
طاق شاه عباسی دیدنیترین و بی نظیرترین اثر تاریخی شهر طبس به شمار میآید، به طوری که چندین رکورد و لقب را یدک میکشد. طاق شاه عباسی در واقع سدی است با ارتفاع ۶۰ متر. این سد به مدت ۵۵۰ سال به عنوان بلندترین سد جهان بوده است. این اثر تاریخی منحصر به فرد در روستای ۷۰۰ ساله خرو در فاصله ۲۷ کیلومتری شهر طبس واقع شده است.
طرح بنای طاق شاه عباسی
طاق شاه عباسی پر رکوردترین سازه تاریخی ایران است که قدمت آن به دوره صفویه میرسد. این سد نه تنها قدیمیترین و بزرگترین سد قوسی دنیا به شمار میرود بلکه به خاطر عرض تاج بالای آن که به یک متر میرسد به عنوان نازکترین سد جهان نیز رکورد دار است. طاق آجری زیر بند ،روی پایه کوه و دو طرف آن واقع شده است.
این طاق آجری ۱۱ متر بلندی دارد. این سد در درهای تنگ احداث شده که علاوه بر مقابله با سیلاب ها، استفاده حداکثری از حجم آب ذخیره شده در پشت سد را با انحراف آب فراهم میکند. به علت موقعیت قرارگیری خروجی سد ،هیچ رسوبی در پشت سد جمع نمی شود و این بنا بدون احتیاج به بازسازی و مرمت به کار خود ادامه می دهد.
ساختار سد
طاق بندی بلند که از دو طرف رودخانه به سمت بالا رفته تا زیر تیزهی طاق ،دارای ۱۷ متر ارتفاع میباشد. این طاق قدیمیترین قسمت سد است. قرار گرفتن آجرها به صورت گرد و شعاع مانند تا بدنه کوه ادامه دارد و باعث ایجاد مقاومت بالا در این سازه شده است. در بالای سد و قسمت تاج، بند به صورت قوسی بزرگ در آمده تا بتواند عرض پهن دهانه دره را پوشش دهد. گفته میشود قسمت فوقانی سد در زمان شاه عباس احداث شده است.
روی دیوارههای سد نقش چند بز به صورت سنگ نگاره وجود دارد که احتمالاً سمبلی از درخواست زایندگی و وفور نعمت است. قدمت این سنگ نگارهها تا ۷ هزار سال برآورد شده است.
آنچه ساختار این سد را در بین دیگر سدها منحصر به فرد کرده است نازک بودن تاج بالای سد است. این قسمت سد علیرغم نازک بودن (حدود یک متر) به علت شکل قوسی و دوار آن دارای مقاومت کافی در مقابله با سیلابهای شدید رودخانه نهرین می باشد. استفاده از قلوه سنگ های بزرگ در این قسمت سازه، به استحکام آن کمک کرده است. امروزه معماران این صنعت از این سد به عنوان یک نمونه کمنظیر و مهندسی ساز در عرصه معماری سد های آبی یاد میکنند.
کلام پایانی
سد و طاق شاه عباسی بنایی بی بدیل در زمره آثار باستانی است که گذشت سالها از زمان احداث آن هنوز شهر طبس را در مقابل سیلابهای رودخانه نهرین حفاظت میکند. بر عهده ماست که با آشنا شدن و مشاهده این شاهکار باستانی بیش از پیش در حفظ و نگهداری این آثار بکوشیم.
پیشنهادی: طاق بستان کجاست