دانشچی پورتال جامع تحقیق و مقاله، مطالب علمی و هنری ، وبگردی و…
جواب به سوالات و فعالیت درس پنجم فارسی دوازدهم نظری ( پاسخ ها به صورت گام به گام )
پاسخگویی به سوالات درس پنجم کتاب فارسی دوازدهم دماوندیه صفحات ۳۴، ۳۶، ۳۷، ۴۳ با دانشچی همراه باشید.
جواب سوالات فارسی دوازدهم درس پنجم دماوندیه ( پاسخ گام به گام )
شعر «دماوندیه» ص ۳۴
دانش‌آموز عزیز برای خواندن معنی شعر «دماوندیه» در سایت دانشچی بر روی لینک زیر ضربه بزنید.
کارگاه متن‌پژوهی درس پنجم ص ۳۶
قلمرو زبانی ص ۳۶
۱- معادل معنایی واژه‌های مشخّص شده را در متن درس بیابید.
سریر مُلک، عطا داد کردگار تو را / به جای خویش دهد هر چه کردگار دهد ظهیرالدّین فاریابی
📗 پاسخ: اورند
دردناک است که در دام شغال افتد شیر / یا که محتاج فرومایه شود، مردِ کریم شهریار
📗 پاسخ: سفله
۲- از متن درس، چهار ترکیب وصفی که اهمّیت املایی داشته باشند، بیابید و بنویسید.
📗 پاسخ: مشتِ درشت ـ قلبِ فسرده ـ شیرِ ارغند ـ بی‌خردانِ سفله
۳- در بیت‌های زیر، ترکیب‌های اضافی را مشخّص کنید.
الف) تو مشتِ درشتِ روزگاری / از گردشِ قرن‌ها پس‌افکند
📗 پاسخ: مشتِ روزگار ـ گردشِ قرن‌ها
ب) زین بی‌خردانِ سفله بستان / دادِ دلِ مردم خردمند
📗 پاسخ: دادِ دل ـ دلِ مردم
قلمرو ادبی ص ۳۶
۱- در کدام بیت‌ها آرایۀ «حُسن تعلیل» به کار رفته است؟ دلیل خود را بنویسید.
📗 پاسخ:
– بیت سوم: تا چشم بشر نبیندت روی / بنهفته به ابر، چهرِ دل‌بند ← شاعر بلندی کوه دماوند را به این علت می‌داند که چهره زیبایش را بتواند در پشت ابرها پنهان کند.
– بیت چهارم و پنجم: تا وارهی از دَم ستوران / وین مردم نحسِ دیو مانند / با شیر سپهر بسته پیمان / با اختر سعد کرده پیوند ← شاعر می‌گوید کوه دماوند برای اینکه از هم‌صحبتی با انسان‌های حیوان صفت و شیطان صفت رها شود با خورشید پیمان بسته و با سیاره مشتری پیوند دوستی برقرار کرده است. همچنین علت بلندی دماوند پیمان بستن با خورشید و پیوند با سیاره مشتری بیان شده است.
– بیت ششم و هفتم: چون گشت زمین ز جور گردون / سرد و سیه و خموش و آوند، / بنواخت ز خشم بر فلک مشت / آن مشت تویی تو ای دماوند ← زمین به خاطر ظلم آسمان، سرد و ساکت و معلق شد و به همین خاطر از خشم، به آسمان مشتی زد و آن مشت دماوند است.
– بیت یازدهم: تو قلبِ فسرده زمینی / از درد، ورم نموده یک چند ← علت افسردگی و یخ زده بودن و ورم (بلندی) دماوند، درد و رنج زمین است
– بیت دوازدهم: تا درد و ورم فرو نشیند / کافور بر آن ضماد کردند ← برای فرونشستن درد و ورمِ تو، مرهمی از کافور (برف) روی تو قرار داده‌اند.
۲- در بیت‌های زیر، استعاره‌ها را مشخّص کنید و مفهوم هر یک را بنویسید.
از سیم به سر یکی کُلَه خُود ز آهن به میان یکی کمربند
📗 پاسخ: سیم، استعاره از برف ـ آهن، استعاره از صخره‌ها و سنگ‌ها
پنهان مکن آتش درون را زین سوخته‌جان، شنو یکی پند
📗 پاسخ: آتش، استعاره از درد و رنج و خشم
۳- شعرهای «دماوندیه» و «مست و هشیار» را از نظر قالب مقایسه کنید.
📗 پاسخ: شعر «دماوندیه» در قالب قصیده با مضمون مسائل اجتماعی سروده شده و شعر «مست و هشیار» در قالب قطعه با مضمون مناظره سروده شده‌اند.
قلمرو فکری ص ۳۷
۱- محمّدتقی بهار شعر دماوندیه را در سال ۱۳۰۱ هجری شمسی سرود. در این سال به تحریک بیگانگان، هرج و مرج قلمی و اجتماعی و هتّاکی‌ها در مطبوعات و آزار وطن‌خواهان و سستی کارِ دولت مرکزی بروز کرده بود. بهار این قصیده را با تأثیرپذیری از این معانی گفته است؛ با توجّه به این نکته، به پرسش‌های زیر پاسخ دهید.
الف) مقصود شاعر از «دماوند» و «سوخته‌جان» چیست؟
📗 پاسخ: منظور از دماوند، کشور و مردم ایران و منظور از سوخته‌جان، خود شاعر (محمّد تقی بهار) است.
ب) چرا شاعر خطاب به «دماوند» چنین می‌گوید؟
«تو قلب فسرده زمینی / از درد، ورم نموده یک چند»
📗 پاسخ: شاعر دماوند را قلب سرزمین ایران تصور کرده که به خاطر شدت درد و رنج مردم جامعه، ورم کرده است.
۲- معنی و مفهوم بیت زیر را به نثر روان بنویسید.
بفکن ز پی این اساس تزویر / بگسل ز هم این نژاد و پیوند
📗 پاسخ: ریشه و پایه این دستگاه ریا و ستم را از جا برکن و نژاد و نسل این ستمکاران را از بین ببر.
۳- مفهوم مشترک سروده‌های زیر را بنویسید.
شو منفجر ای دل زمانه / وان آتش خود نهفته مپسند بهار
دلا خموشی چرا؟ چو خُم نجوشی چرا؟ / برون شد از پرده راز، تو پرده‌پوشی چرا؟ عارف قزوینی
📗 پاسخ: هر دو سروده، مردم ستم‌دیده را به اعتراض و قیام علیه زورگویی و فساد دعوت می‌کند.
درک و دریافت ص ۴۳
۱- درباره شیوه بیان نویسنده توضیح دهید.
📗 پاسخ: نویسنده به زبانی ساده و روان، ماجرا را به صورت طنز بیان کرده است و این شیوه، جذابیت و تأثیرپذیری داستان را بیشتر کرده است.
۲- درباره فضا و حسّ و حال حاکم بر این متن به اختصار بنویسید.
📗 پاسخ: فضای جبهه و جنگ که با توجه به کمبود مهمّات و نزدیک شدن زمان حمله دشمن می‌بایست دلهره‌آور و سخت باشد در اثر لحن و شیوه بیان نویسنده شوخ‌طبع، شیرین و جذاب شده و خواننده را برای خواندن ادامه داستان تشویق می‌کند.
جواب درس‌های بعدی فارسی دوازدهم دانلود PDF کتاب فارسی دوازدهم
