جواب به سوالات و فعالیت درس دوازدهم فارسی دوازدهم نظری ( پاسخ ها به صورت گام به گام )
پاسخگویی به سوالات درس دوازدهم کتاب فارسی دوازدهم گذر سیاوش از آتش صفحات ۱۰۵، ۱۰۶، ۱۰۸ با دانشچی همراه باشید.
جواب سوالات فارسی دوازدهم درس دوازدهم گذر سیاوش از آتش ( پاسخ گام به گام )
کارگاه متنپژوهی درس دوازدهم ص ۱۰۵
قلمرو زبانی ص ۱۰۵
۱- همانطور که میدانیم با روشهای زیر، میتوان به معنای هر واژه پی برد:
– قرار دادن واژه در جمله
– توجّه به روابط معنایی واژگان
اکنون بنویسید با کدام یک از این روشها میتوان به معنای واژه «اندیشه» در بیتهای زیر پی برد؟
الف) چو شب تیره گردد، شبیخون کنیم / ز دل ترس و اندیشه بیرون کنیم فردوسی
📗 پاسخ: با توجه به روابط معنایی واژگان «ترس و اندیشه»، معنای «اندیشه» در این بیت «ترس، بیم، اضطراب» است.
ب) غلام عشق شو، کاندیشه این است / همه صاحبدلان را پیشه این است نظامی
📗 پاسخ: با توجه به قرار دادن واژه در جمله، معنای «اندیشه» در اینجا «فکر و پندار» است.
پ) چو بشنید خسرو از آن شاد گشت / روانش ز اندیشه آزاد گشت فردوسی
📗 پاسخ: با توجه به قرار دادن واژه در جمله، معنای «اندیشه» در اینجا «اندوه و اضطراب» است.
۲- بیت زیر را از شیوه بلاغی به شیوه عادی برگردانید.
سرانجام گفت ایمن از هر دوان / نه گردد مرا دل، نه روشن روان
📗 پاسخ: سرانجام [کیکاووس] گفت: «دل و روان روشن من از هر دوان ایمن نگردد.»
۳- فعلهای «گذشت» و «گرفت» در کاربردهای مختلف تغییر معنا میدهند. برای هر یک از معانی آنها جملهای بنویسید.
📗 پاسخ: گذشت: از قصاص گذشت (بخشیدن) ـ از اتوبان گذشت (عبور کردن) ـ از خیر این کار گذشت (منصرف شدن) ـ وقت نماز گذشت (تمام شدن) ـ تمام خاطرات تابستان از ذهنش گذشت (خطور کردن)
گرفت: مادرم روزه گرفت (انجام تکلیف کردن) ـ دستم را در دستش گرفت (نگه داشتن) ـ گیرم که آب رفته به جوی آمد (فرض کردن، پنداشتن) ـ لباسها را از خشکشویی گرفت (دریافت کردن) ـ رگ دستم گرفت (منقبض شدن) ـ بیماری را از دوستش گرفت (مبتلا شدن) ـ بر من این گناه را مگیر (بازخواست کردن) ـ ناودان گرفت (مسدود شدن) ـ دیشب ماه گرفت (تیره شدن)
قلمرو ادبی ص ۱۰۶
۱- کنایه را در بیتهای زیر مشخّص کنید و مفهوم هر یک را بنویسید.
الف) چو خواهی که پیدا کنی گفتوگوی / بباید زدن سنگ را بر سبوی
📗 پاسخ: سنگ بر سبو زدن، کنایه از امتحان کردن، آزمایش کردن
ب) سیاوش سیه را به تندی بتاخت / نشد تنگدل، جنگ آتش بساخت
📗 پاسخ: تنگدل شدن، کنایه از ناراحت و غمگین شدن
۲- دو نمونه «مجاز» در متن درس بیابید و مفهوم آنها را بررسی کنید.
📗 پاسخ:
نهادند بر دشت هیزم دو کوه / جهانی نظاره شده همگروه (جهانی، مجاز از مردم جهان)
سراسر همه دشت بریان شدند / بر آن چهر خندانش گریان شدند (همه دشت، مجاز از همه مردم)
سرِ پر ز شرم و بهایی مراست / اگر بیگناهم رهایی مراست (سر، مجاز از وجود)
۳- برای هر یک از زمینههای حماسه، بیت متناسب از متن درس بیابید.
قهرمانی:
📗 پاسخ:
سیاوش چنین گفت کای شهریار / که دوزخ مرا زین سخن گشت خوار
اگر کوه آتش بود بِسپَرم / ازین تنگ خوار است اگر بگذرم
خرق عادت:
📗 پاسخ: چنان آمد اسپ و قبای سوار / که گفتی سمن داشت اندر کنار
ملّی:
📗 پاسخ: مگر کآتش تیز پیدا کند / گنه کرده را زود رسوا کند (مردم قدیم معتقد بودند که آتش چون پاک و مقدس است، انسان بیگناه را نمیسوزاند و گناهکار رسوا میشود.)
قلمرو فکری ص ۱۰۶
۱- معنی و مفهوم بیت زیر را به نثر روان بنویسید.
چو او را بدیدند برخاست غو / که آمد ز آتش برون شاه نو
📗 پاسخ: وقتی که مردم سیاوش را دیدند، با شادی فریاد زدند که شاه نو (سیاوش) از آتش بیرون آمد.
۲- «گذر سیاوش از آتش» را با مضمون بیت زیر مقایسه کنید.
آتش ابراهیم را نبود زیان / هر که نمرودی است، گو میترس از آن مولوی
📗 پاسخ: داستان «گذر سیاوش از آتش» و «گلستان شدن آتش برای حضرت ابراهیم(ع)» هر دو به این نکته اشاره دارد که آتش به بیگناهان آسیب نمیرساند و گناهکاران هستند که باید از امتحان شدن به وسیله آتش بترسند. [البته آتش همیشه دارای خاصیت سوزانندگی است مگر اینکه لطف خدا در بعضی موارد باعث از بین رفتن این خاصیت آتش شود].
۳- نخست برای هر نمونه، بیتی مرتبط از متن درس بیابید؛ سپس مفهوم مشترک ابیات هر ستون را بنویسید.
نمونه | بیتِ متن درس | مفهوم مشترک |
ضربت گردون دون آزادگان را خسته کرد
کو دل آزادهای کز تیغ او مجروح نیست (سنایی) |
سیاوش بدو گفت انده مدار
کزین سان بود گردش روزگار |
دل آزادگان جهان همواره دچار اندوه و ناراحتی میشود |
گریز از کَفَش در دهان نهنگ
که مردن به از زندگانی به ننگ (سعدی) |
اگر کوه آتش بود بِسپَرم
ازین تنگ خوار است اگر بگذرم |
مرگ با عزّت بهتر از زندگی با ذلّت است ـ رفتن به سوی مرگ بهتر است از با ننگ زندگی کردن |
گنج حکمت «به جوانمردی کوش» ص ۱۰۸
دانشآموز عزیز برای خواندن معنی متن «به جوانمردی کوش» در سایت دانشچی بر روی لینک زیر ضربه بزنید.
» معنی گنج حکمت به جوانمردی کوش
جواب درسهای بعدی فارسی دوازدهم دانلود PDF کتاب فارسی دوازدهم