درباره فضیلت آراستگی و زینت از منظر قرآن
در این تحقیق درباره فضیلت آراستگی و انواع آن از کتاب دین و زندگی دهم اطلاعاتی جمع آوری شده است با دانشچی همراه باشید.
آراستگی در سراسر نظام طبیعت و در ارتباطات انسانی تأثیر ویژهای دارد. فطرت انسان با آراستگی سازگار است و به همین دلیل دین مقدس اسلام که بر اساس فطرت الهی بنا نهاده شده برای آراستگی ارزش زیادی قائل شده است. دستورات ائمه اطهار(ع) در این زمینه نیز بیانگر این مطلب است.
معنای آراستگی
آراستگی در لغت یعنی آراسته بودن، یعنی زینت دادن، نظم و ترتیب داشتن، هماهنگ بودن و دارای فضایل و کمالات بودن.
جایگاه آراستگی
خداوند در آیه ۶ سوره مبارکه صافات میفرماید که ما آسمان را با ستارگان آراستیم.
در آیه ۳۱ سوره مبارکه اعراف از انسانها میخواهد که هنگام رفتن به مسجد از زینت استفاده کنند و در آیه ۳۲ همین سوره مبارکه میپرسد: «چه کسی زینتهای الهی را برای بندگان آفریده است؟» و سپس سخن کسانی را که با آراستگی در دین اسلام مخالف هستند، رد میکند.
بنابراین، آراستگی از نظر خداوند متعال و دین مقدس اسلام بسیار پسندیده و مورد تأیید است.
در تعالیم و سیره پیشوایان بزرگ اسلام نیز این امر کاملاً مشهود است.
ظاهر پیامبر اکرم(ص) همیشه آراسته بود و از عطر و بوی خوش استفاده میفرمود؛ بهطوری که مردم قبل از اینکه ایشان را ببینند، از بوی خوشی که در فضا میپیچید متوجه حضور ایشان میشدند.
سادهزیستی امیرالمؤمنین علی(ع) هرگز با آراستگی ایشان در تضاد نبود.
اسلام توصیههای زیادی در زمینه پاکیزگی و آراستگی دارد از جمله: توصیه به استفاده از لباس پاکیزه و آراسته، پاکیزه نگهداشتن بدن و از بین بردن موهای زائد، کوتاه کردن ناخن، شانهزدن و مراقبت از موی سر و محاسن، پرهیز از آنچه موجب نفرت دیگران میشود مثل بوی بد دهان و…
البته باید توجه داشت که اسلام در زمینه آراستگی نیز مانند زمینههای دیگر زندگی انسان حد و مرز مشخص کرده که مطابق با فطرت انسانهاست و خارج شدن از این حدود باعث مفسده فردی و اجتماعی میشود. توضیح بیشتر این این مطلب در ادامه بیان میشود.
مقاله پیشنهادی: پیامدهای بیتوجهی به حجابانواع آراستگی
آراستگی بر دو نوع است:
۱- آراستگی ظاهری
۲- آراستگی باطنی (روحی)
۱- آراستگی ظاهری
آفریدههای خداوند همه مظهر آراستگی و هماهنگی و نظم و ترتیب بین اجزای طبیعت است، آفرینش هماهنگ آسمانها و زمین، آفرینش فصلها، آفرینش حیوانات که مطالعه درباره هرکدام از آنها انسان را شگفتزده میکند و آفرینش انسان که براساس آیات نورانی قرآن «در بهترین نظام و صورت» آفریده شده است.
خداوند زیباست و زیبایی را دوست دارد و هر کدام از مخلوقاتش نشانهای از زیبایی و آراستگی خلقت دارد. از طرفی در دستورات دینی، در مورد آراستگی ظاهری سفارشهای زیادی شده است.
پیامبر اکرم(ص) میفرماید: «پاکیزگی جزئی از ایمان است». [بحارالانوار، ج ۲۱، ص ۲۵۷] یعنی یکی از نشانههای انسان مؤمن، پاکیزگی است.
در حدیثی دیگر فرمود: «خداوند شخص آلوده و ژولیده را دشمن میدارد». [نهج الفصاحه، ج ۱، ص ۳۰۴]
امام صادق(ع) میفرماید: «خداوند زيبايى و خودآرايى را دوست دارد و از فقر و تظاهر به فقر بيزار است. هرگاه خداوند به بندهاى نعمتى بدهد، دوست دارد اثر آن را در او ببيند.» عرض شد: «چگونه؟» فرمودند: «لباس تميز بپوشد، خود را خوشبو كند، خانهاش راگچكارى كند، جلوى در حياط خود را جارو كند، حتى روشنكردن چراغ قبل از غروب خورشيد فقر را میبرد و روزى را زياد میكند». [امالی طوسی، ص ۲۷۵، ح ۵۲۶]
البته باید توجه داشت که دستورات اسلام در مورد آراستگی حد و مرز دارد و اعتدال در آن مد نظر است، نه باید ظاهری ژولیده داشت و نه باید استفاده از زینت و آراستگی را از حد گذراند و به تجملپرستی رسید.
به همین دلیل وقتی در آیه ۳۱ سوره مبارکه اعراف میفرماید که هنگام رفتن به مسجد از زینت استفاده کنید در ادامه آیه میخوانیم: «اسراف نکنید که خداوند اسرافکاران را دوست ندارد».
از طرفی درباره آراستهبودن زن و مرد، دستورات ویژهای دارد، آراستهبودن برای زن و مرد نیکو و پسندیده است، اما زنان باید توجه داشته باشند که این آراستگی موجب جلب توجه نامحرمان به ایشان نشود.
آرایش سر و صورت و استفاده از عطر و بوی خوش برای زنان در مکانهایی که نامحرم نباشد، جایز است ولی در بیرون از منزل و مجالسی که نامحرم حضور دارد، باید آنها را بپوشاند و از عطرهایی استفاده کند که بوی آن توسط نامحرم استشمام نشود.
خداوند متعال این دستورات را برای حفظ نظام خانواده و جلوگیری از فساد فردی و اجتماعی به انسانها داده است و رعایت آن علاوه بر آراستهشدن ظاهری به آراستهشدن باطنی نیز کمک میکند.
۲- آراستگی باطنی (روحی)
آراستگی ظاهری زمانی جلوه پیدا میکند که انسان بتواند به آراستگی روحی و باطنی نیز دست یابد. آراستگی باطنی را میتوان به سه دسته تقسیم کرد:
الف) آراستگی اندیشه
آموختن ادب، علم و حکمت، اندیشه را آراسته میکند.
پیامبر اکرم(ص) فرمود: «ادبِ نیکو، زینت عقل است». [بحارالانوار: ۷۷/۱۳۱/۴۱]
امام علی(ع) فرمود: «دانش شریفترین زینت و بخشش است». [غررالحکم، ج ۱، ص ۱۰۱]
امام علی(ع) فرمود: «پیوسته با حکمت باش که زینتی گرانبهاست». [غررالحکم، ج ۱، ص ۴۴۲] حکمت عبارت است از رسیدن به حقایق از طریق کشف و شهود.
ب) آراستگی گفتار
استفادهنکردن از کلمات ناپسند و ترک گناهان زبان را آراستگی گفتار میگویند. بنابراین، ترک دروغ، ترک ناسزا و دشنام، ترک غیبت، ترک تهمت، حفظ آبروی دیگران با زبان و… آراستگی گفتار است که نتیجه آن سکوت میشود.
امام صادق(ع) میفرماید: «سکوت، گنجی فراوان و زینت شخص بردبار و پوششی است برای جاهل و نادان». [بحارالانوار: ۵۰/۲۸۸/۷۱]
ج) آراستگی کردار
پرورش فضایل اخلاقی، آراستگی کردار است. تقوا، ایمان، اخلاق نیکو، صداقت، صبر، وفاداری، عفت، حیا، سخاوت، عفو و گذشت، امانتداری و… کردار آدمی را آراسته و خداپسندانه میکند.
در آیه ۷ سوره مبارکه حجرات میخوانیم که خداوند ايمان را محبوب شما قرار داده و آن را در دلهايتان زينت بخشيده است.
امام علی(ع) فرمود: «وفاداری، زيور خرد است و نشان شرافت». [غرر الحكم : ۱۶۰۱]
امام صادق(ع) فرمود: «زيورِ سخن، صداقت است». [امالی صدوق: ۵۷۶/۷۸۸]
امام حسن مجتبی(ع) فرمود: «صبر و شكیبایی زینت شخص، وفای به عهد علامت جوانمردی، و عجله و شتابزدگی [در كارها بدون اندیشه] دلیل بیخردی میباشد». [كلمة الإمام الحسن، ص ۱۹۸]
امام علی(ع) فرمود: «بخشندگى، دوستى میآورد و اخلاق را زینت میبخشد». [غررالحکم: ۱۶۰۰] بیشتر بخوانید: در مورد آداب معاشرت
//اختصاصی دانشچی