دانشچی پورتال جامع تحقیق و مقاله، مطالب علمی و هنری ، وبگردی و…
جواب به سوالات و فعالیت درس اول فارسی دوازدهم نظری ( پاسخ ها به صورت گام به گام )
پاسخگویی به سوالات درس اول کتاب فارسی دوازدهم شکر نعمت صفحات ۱۰، ۱۵، ۱۶، ۱۸ با دانشچی همراه باشید.
جواب سوالات فارسی دوازدهم درس اول شکر نعمت ( پاسخ گام به گام )
ستایش «ملکا، ذکر تو گویم» ص ۱۰
دانش‌آموز عزیز برای خواندن معنی شعر «ملکا، ذکر تو گویم» در سایت دانشچی بر روی لینک زیر ضربه بزنید.
کارگاه متن‌پژوهی درس اول ص ۱۵
قلمرو زبانی ص ۱۵
۱- جدول زیر را به کمک متن درس کامل کنید.
| معنا | واژه معادل |
| دارای نشان پیامبری | وسیم |
| شادی‌بخش | مفرِّح |
| به خدای تعالی بازگشتن | انابت |
| قطع کردن مقرّری | بریدن وظیفه روزی |
۲- سه واژه در متن درس بیابید که هم‌آوای آنها در زبان فارسی وجود دارد.
📗 پاسخ:
قربت: نزدیکی ـ غربت: دور شدن
حیات: زندگی ـ حیاط: زمین جلوی ساختمان که دور آن دیوار باشد
بحر: دریا ـ بهر: قسمت، بخش ـ بهر: برای
منسوب: نسبت داده شده ـ منصوب: نصب شده
۳- از متن درس برای کاربرد هر یک از حروف زیر، سه واژۀ مهمّ املایی بیابید و بنویسید.
ح 📗 پاسخ: (مُفرِّح ـ حِلیه ـ تحیّر ـ تحفه)
ق 📗 پاسخ: (قبا ـ فایق ـ باسق ـ مستغرق)
ع 📗 پاسخ: (عذر ـ خِلعت ـ عاکف ـ مدعی)
۴- در عبارت زیر، نقش دستوری ضمایر متّصل را مشخّص کنید.
بوی گُلم چنان مست کرد که دامنم از دست برفت.
📗 پاسخ:
گُلم ← گل مرا ← م نقش مفعول دارد
دامنم از دست ← دامن از دستِ من ← م نقش مضاف الیه دارد
۵- در متن درس، نمونه‌ای برای کاربرد هریک از انواع حذف (لفظی و معنایی) بیابید.
📗 پاسخ: منّت خدای را، عَزّ وَ جَلّ، طاعتش موجبِ قربت است و به شکر اندرش مزیدِ نعمت [است]… مُفرِّحِ ذات [است] … بر هر نعمتی شکری واجب [است] ← در بند اول درس سه بار «است» به قرینه لفظی حذف شده.
بنده همان به که ز تقصیر خویش ← بنده همان بهتر [است] … حذف فعل به قرینه معنوی
بارانِ رحمتِ بی‌حسابش همه را رسیده [است] و خوانِ نعمت بی‌دریغش همه جا کشیده [شده است] ← حذف فعل به قرینه معنوی
قلمرو ادبی ص ۱۶
۱- واژه‌های مشخّص شده، نماد چه مفاهیمی هستند؟
ای مرغ سحر! عشق ز پروانه بیاموز کان سوخته را جان شد و آواز نیامد
📗 پاسخ:
مرغ سحر نماد عاشقی که ادعای عشق دارد
پروانه نماد عاشق واقعی که عشق را می‌شود در تمام وجودش دید و حس کرد
۲- با توجّه به عبارت‌های زیر به پرسش‌ها پاسخ دهید.
بارانِ رحمتِ بی‌حسابش همه را رسیده و خوانِ نعمت بی‌دریغش همه جا کشیده.
فرّاشِ بادِ صبا را گفته تا فرش زمرّدین بگسترد و دایۀ ابر بهاری را فرموده تا بناتِ نبات در مهدِ زمین بپرورد.
الف) آرایه‌های مشترک دو عبارت را بنویسید.
📗 پاسخ:
رسیده، کشیده ـ بگسترد، بپرورد ← سجع
بارانِ رحمت، خوانِ نعمت، فرّاشِ بادِ صبا، دایه ابرِ بهاری، بناتِ نبات، مهد زمین ← تشبیه
ب) قسمت مشخّص شده بیانگر کدام آرایۀ ادبی است؟
📗 پاسخ: استعاره از گیاهان، چمن، سبزه، گل
قلمرو فکری ص ۱۶
۱- معنی و مفهوم عبارت‌های زیر را به نثر روان بنویسید.
عاکفانِ کعبۀ جلالش به تقصیر عبادت معترف که: ما عَبَدناکَ حقَّ عِبادَتِکَ.
📗 پاسخ: گوشه‌نشینان در کعبه عظمت و بزرگی‌اش به کوتاهی خود در عبادت اقرار دارند و می‌گویند که ما آنچنان که شایسته تو بود حق عبادت و بندگی تو را به جا نیاورده‌ایم.
یکی از صاحبدلان سر به جَیب مراقبت فرو برده بود و در بحر مکاشفت مستغرق شده.
📗 پاسخ: یکی از عارفان به مراقبت از نفس خویش مشغول بود و در دریای کشف حقایق الهی غرق شده بود.
۲- مفهوم کلیّ مصراع‌های مشخّص شده را بنویسید.
ابر و باد و مه و خورشید و فلک درکارند تا تو نانی به کف آریّ و به غفلت نخوری
📗 پاسخ: مفهوم: غافل نبودن از یاد خداوند هنگام تلاش برای به دست آوردن روزی
چه غم دیوار امّت را که دارد چون تو پشتیبان چه باک از موج بحر آن را که باشد نوح کشتیبان؟
📗 پاسخ: مفهوم: پیامبر(ص) تکیه‌گاه و پشتیبان امت خویش است، پس مسلمانان نباید غم به دل راه دهند
گر کسی وصف او ز من پرسد بی‌دل از بی‌نشان چه گوید باز؟
📗 پاسخ: مفهوم: زبان عاشق واقعی خداوند از وصف او ناتوان است
۳- از کدام سطر درس، مفهوم بیت زیر قابل استنباط است؟
هیچ نقّاشت نمی‌بیند که نقشی برکشد وان که دید، از حیرتش کلک از بنَان افکنده‌ای سعدی
📗 پاسخ: بیت با این سطر یک مفهوم دارد: گفت: «به خاطر داشتم که چون به درختِ گل رسم، دامنی پُر کنم هدیه اصحاب را. چون برسیدم، بوی گُلم چنان مست کرد که دامنم از دست برفت!»
گنج حکمت «گمان» ص ۱۸
دانش‌آموز عزیز برای خواندن معنی متن «گمان» در سایت دانشچی بر روی لینک زیر ضربه بزنید.
جواب درس‌های بعدی فارسی دوازدهم دانلود PDF کتاب فارسی دوازدهم
