همه چیز درباره تجارت الکترونیکی، معایب و محاسن آن
تجارت الکترونیکی چیست؟
تجارت الکترونیکی (به انگلیسی: Electronic commerce) فرایند خرید، فروش و یا تبادل محصولات، خدمات و اطلاعات از طریق اینترنت و شبکههای کامپیوتری است.
تاریخچه تجارت الکترونیکی
ارتباط بین تجارت و تکنولوژی دیر زمانی است که وجود داشته و ادامه دارد. در واقع، یک پیشرفت تکنیکی باعث رونق تجارت شد و آن هم ساخت کشتی بود. در حدود ۲۰۰۰سال قبل از میلاد، فینیقیان تکنیک ساخت کشتی را بکار بردند تا از دریا بگذرند و به سرزمینهای دور دست یابند.
با این پیشرفت، برای اولین بار مرزهای جغرافیایی برای تجارت باز شد و تجارت با سرزمینهای دیگر آغاز گشته و روشهای خلاقانهای بصورتهای گوناگون به آن اضافه شد تا امروز که یکی از محبوبترین روشهای تجارت خرید اینترنتی در دنیای وب است. شما میتوانید در زمانهای پرت، در هر زمان و مکان حتی با لباس خواب میتوانید اینکار را بکنید. به معنای واقعی هر کسی میتواند صفحه اینترنتی خود را ساخته و کالاهای مورد نیازش را در آن ارایه دهد. البته تاریخچه تجارت الکترونیکی با تاریخچه اختراعات قدیمی مثل کابل، مودم، الکترونیک، کامپیوتر و اینترنت پیوند خوردهاست.
تجارت الکترونیکی به شکل کنونی در سال ۱۹۹۱ محقق شد. از آن زمان هزاران هزار کسب و کار و تجارت وارد این دنیا شدهاند. در واقع تجارت الکترونیکی برای آسان سازی معاملات اقتصادی به صورت الکترونیک تعریف شد. استفاده از این فناوری مانند تبادل الکترونیکی اطلاعات و انتقال الکترونیکی سرمایه، که هر دو در اواخر ۱۹۷۰ معرفی شدهاند؛ و به شرکتها و سازمانها اجازه ارسال اسناد الکترونیکی را داد؛ و اجازه تجارت کردن با ارسال اسناد تجاری مثل سفارشهای خرید یا فاکتورها را به صورت الکترونیکی، میدهد.
رشد و پذیرش کارت اعتباری، ماشین تحویلدار خودکار و تلفن بانک در دهه ۱۹۸۰ باعث فرم گیری تجارت الکترونیک شد. نوع دیگر تجارت الکترونیکی سیستم رزرواسیون هواپیمایی بوسیله Sabre در آمریکا و Travicom در بریتانیا، ارایه شدهاست.
در ۱۹۹۰، Tim Bermers-lee مرورگر وب جهان گسترده را اختراع کرد و شبکه ارتباطی آکادمیک را به سیستم ارتباطی هرروز و برای هر شخص در جهان وسیع دگرگون ساخت که اینترنت یا www خوانده میشود. سرمایهگذاری تجاری بروی اینترنت بخاطر کافی نبودن سرمایهگذاری کاملاً محدود شده بود. اگر چه اینترنت محبوبیت جهانی گستردهای در حدود ۱۹۹۴ با استفاده از مرورگر وب Mosaic پیدا کرده بود. معرفی پروتکل های امنیتی و DSL (اشتراک خط دیجیتال) که ارتباط مستمر با اینترنت را اجازه میداد حدود ۵ سال طول کشید.
البته در سال ۲۰۰۰ بحران The dot-com bust باعث ورشکستگی بسیاری از شرکتهای تجاری بزرگ شد و نتایج ناگواری را به وجود آورد که این امر بازبینی قوانین و افزایش مزایا و امکانات تجارت الکترونیک را در پی داشت. تا انتهای سال ۲۰۰۰، خیلی از شرکتهای تجاری آمریکایی و اروپایی سرویس هایشان را از طریق اینترنت ارایه دادند.
از آن موقع مردم به کلمهای به عنوان تجارت الکترونیکی با توانایی خرید کالاهای گوناگون از طریق اینترنت با استفاده از پروتکلهای امنیتی و سرویسهای پرداخت الکترونیکی که در آن مشارکت کردند، آشنا شدند. و از این زمان رقابت شدید بین شرکتها و سازمانها شدت گرفت و با گذشت زمان هم این رقابت تنگتر شده است.
جالب این که تا پایان سال ۲۰۰۱ بیش از ۲۲۰ بیلیون دلار معاملات مالی توسط صدها سایت تجاری بر روی اینترنت انجام پذیرفته است و در همین سال مدل تجارت الکترونیک B2B حدودا ۷۰۰ میلیارد تراکنش داشت؛ و در سال ۲۰۰۷ سهم تجارت الکترونیک در خرده فروشی کل دنیا ۳٫۴٪ بوده است که آن را در سال ۲۰۱۰، ۵٫۱٪ اعلام نمودند که این آمار، رشد سریع این شیوه تجارت کردن را میرساند.
معایب تجارت الکترونیکی
۱- معایب تجارت الکترونیک برای مشتریان
• حریم خصوصی و امنیت
پیش از انجام تراکنشها به صورت آنلاین، ابتدا گواهیهای امنیتی (نظیر نماد اعتماد الکترونیکی و …) آن وبسایت را بررسی کنید. درست است که خرید آنلاین ساده و راحت است، ولی هیچکس دوست ندارد اطلاعات شخصیاش به سرقت برود. بسیاری از سایتها قابل اطمینان هستند، ولی باز هم همیشه باید تحقیق کنید و سایتهایی را که از امنیت کافی برخوردار نیستند، شناسایی کنید.
• کیفیت
با وجود اینکه در تجارت الکترونیک، همه چیز به راحتی در دسترس قرار گرفته است، مشتری فقط پس از تحویل گرفتن محصولات میتواند آنها را واقعا ببنید و لمس کند. بنابراین حتما باید پیش از خرید، روش بازگرداندن کالا در صورت عدم رضایت از آن را بررسی نمایید. همیشه پیش از خرید مطمئن شوید که گزینهای برای بازگرداندن کالا وجود دارد.
• هزینههای پنهان
مشتری در زمانِ خرید، از قیمت کالا، هزینهی حملونقل، بارگیری و مالیات آگاه میشود. ولی باید مراقب باشید، زیرا ممکن است هزینههای پنهانی وجود داشته باشد که بر روی صورتحساب خرید شما ذکر نشدهاند، ولی بر روی فرم پرداخت ظاهر میشوند. ممکن است هزینههای اضافهای برای جابجایی و بارگیری در محل فروشندهی کالا (handling fee) وجود داشته باشد (به ویژه در مورد خریدهای بینالمللی).
• تاخیر در دریافت کالا
اگرچه در بیشتر موارد، تحویل محصولات، سریعتر از زمان مورد انتظار انجام میشود، باید آمادگی تاخیر در دریافت کالا را نیز داشته باشید.
برای مثال، طوفان برف در یک نقطه میتواند کل سیستم حملونقل در منطقه را مختل کند. این احتمال نیز وجود دارد که محصول شما گُم شود یا به آدرسی اشتباه تحویل داده شود.
• نیاز به اینترنت
استفاده از اینترنت، رایگان نیست و اگر شما از وایفای رایگان استفاده میکنید، این احتمال وجود دارد که اطلاعات شما بر روی وبسایتی ناامن به سرقت برود. اگر نمیخواهید از اینترنت رایگان استفاده کنید یا نمیتوانید در منزلتان اینترنت یا رایانه داشته باشید، بهتر است خریدهایتان را حضوری انجام دهید.
• نبود تعامل شخصی
با وجود اینکه قوانین و مقررات هر کسبوکار در تجارت الکترونیک، برای مطالعهی شما در دسترس قرار گرفته است، مطالب بسیار زیادی وجود دارد که باید مطالعه کنید و ممکن است مسائل قانونی برای شما گیجکننده باشد. در مورد سفارشهای بزرگ یا مهم نیز کسی وجود ندارد که بتوانید در مورد پرسشها یا نگرانیهای خود، رو در رو با او صحبت کنید.
۲- معایب تجارت الکترونیک برای کسبوکارها
• مسائل امنیتی
با وجود اینکه کسبوکارها اقدامات فراوانی انجام میدهند تا امنیت خود و مشتریانشان را حفظ کنند، افرادی وجود دارند که میتوانند از هر دیوار آتشینی عبور کنند و اطلاعاتی را که میخواهند به دست بیاورند. همهی ما در سالهای اخیر شاهد این مسئله بودهایم که بزرگترین و مشهورترین کسبوکارها نیز ممکن است هک شوند.
• مسائل پرداختی و مالی
بسیاری از موسسات مالی، در زمان مناقشه در مورد پرداخت صورتحساب، طرفِ مشتری را میگیرند، زیرا میخواهند مشتری خود را حفظ کنند. این مسئله زمانی که کالاها قبلا به مشتری تحویل داده شدهاند، ولی مبلغ پرداختشده به حساب مشتری برگشته است، موجب تحمیل شدن خسارت به کسبوکار تجارت الکترونیک میشود.
• نیاز به تخصیص هزینهی بیشتر برای زیرساختهای تجارت الکترونیک
برای اطمینان از اینکه کسبوکار آنلاین شما به درستی اداره میشود، باید هزینه کنید. شما به عنوان مالک آن کسبوکار، باید مطمئن شوید که معاملات به شکل درستی انجام میشوند و محصولات به بهترین شیوه به نمایش گذاشته میشوند. برای اطمینان از این مسئله، باید فردی حرفهای را استخدام کنید تا کاستیهای موجود را برطرف کند.
• ارجاع کالا و خدمات پس از فروش
زیرساختهای کسبوکار آنلاین، باید کامل و بیعیب باشند. این نیز هزینههای دیگری را برای کسبوکار ایجاد میکند، زیرا مشتریانی هستند که پس از تحویل گرفتن کالا، از کیفیت آن راضی نبوده و کالا را ارجاع میدهند. به ویژه مصرفکنندگانی هم وجود دارند که چیزی بیش از بازپرداخت مبلغ خود را میخواهند.
• وجود خدمات اینترنتی کافی
امروزه ظاهرا همهی مردم، همیشه میتوانند از اینترنت استفاده کنند، ولی باید بدانید که هنوز هم مناطقی وجود دارد که پهنای باند شبکه در آنها میتواند مشکلساز شود. پیش از راهاندازی کسبوکار تجارت الکترونیک خود، مطمئن شوید که منطقهی شما از پهنای باند مخابراتیای که برای ادارهی موثر کسبوکارتان ضروری است، برخوردار است.
• نگهداریِ مستمر
وقتی کسبوکاری، فعالیت خود را به صورت تجارت الکترونیک شروع کرده است، باید برای سازگار ماندن، آمادهی تغییر باشد. با رشد تکنولوژی، سیستمهای مورد استفاده در کسبوکار شما نیز باید به روز نگه داشته شوند یا در صورت نیاز، جایگزین شوند. یا ممکن است برای ادامهی کارِ پایگاههای داده و نرمافزارها، مخارج کلیای وجود داشته باشد.
محاسن تجارت الکترونیکی
۱- مزایای تجارت الکترونیک برای مشتریان
• راحتی
هر محصولی را که بخواهید، به معنای واقعی کلمه، تنها با یک اشاره بر روی اینترنت قابل مشاهده است. فقط کافی است نام محصول مورد نظرتان را در موتور جستجوی مورد علاقهتان تایپ کنید تا تمام گزینهها به شکلی سازماندهی شده و مرتب، تنها پس از چند ثانیه ظاهر شوند.
• صرفهجویی در زمان
با تجارت الکترونیک دیگر نیازی نیست که ساعتها رانندگی کنید و به امید پیدا کردن چیزی که میخواهید، مغازهها را نگاه کنید و جستجو کنید. فروشگاههای آنلاین، خط کامل محصولات خود را به شما ارائه میدهند و به جای استفاده از مغازه برای ارائهی محصولاتشان، از انبارهای کالا استفاده میکنند. محصولات را به راحتی پیدا میکنید و ظرف چند روز به درب منزلتان میرسند.
• وجود طیف وسیعی از گزینههای مختلف
در تجارت الکترونیک، مشتری میتواند بدون نیاز به رفتن از این مغازه به مغازهی دیگر، به راحتی محصولات را با یکدیگر مقایسه کند و متوجه شود که کدام فروشنده، بهترین قیمت را ارائه میدهد و گزینههای بیشتری برای انتخاب دارد. در دنیای واقعی هر فروشگاه فضای محدودی دارد، ولی همان فروشگاه میتواند بر روی اینترنت، کل موجودی انبار را ارائه بدهد.
• راحتی در مقایسه
در تجارت الکترونیک، مقایسههای دو به دو به راحتی قابل انجام هستند. وقتی کالاها به صورت آنلاین عرضه میشوند، تمام مشخصات و ویژگیهای آنها بیان میشود و فروشگاههای اینترنتی از شما میخواهند تا کالاهای آنها را با سایر کالاها مقایسه کنید تا متوجه شوید که آنها بهترین گزینهها را ارائه میدهند و دوباره برای خرید به آن فروشگاه بازگردید.
• راحتی در یافتن بررسیها و نظرات
شرکتها به دلیل بالا بودن رقابت، از شما میخواهند تا به نظرات و بررسیهای سایر مصرفکنندگان نگاهی بیندازید. بررسیهای مثبت و منفی در هر وبسایتی وجود دارد و علاوه بر آنکه میتوانید نقدها و نظرات مثبت مربوط به هر کالا را مشاهده کنید، از دلایل کسانی که آن محصول را دوست نداشتهاند نیز آگاه میشوید.
• کوپنها و تخفیفها
برای هر تجارت آنلاینی که به دنبال شماست، تعداد زیادی کوپن و تخفیف وجود دارد و این مسئله به طور کلی برای مشتریها بسیار عالی است. با وجود سایتهایی که مانند فروشگاههای بزرگ عمل میکنند، میتوانید اقلامی را پیدا کنید که شامل تخفیفی تا ۸۰ درصد شدهاند! نهایت استفاده را از این رقابت ببرید و بهترین قیمتِ موجود را پیدا کنید.
۲- مزایای تجارت الکترونیک برای کسبوکارها
• افزایش پایگاه مشتریان
پایگاه مشتریان از دغدغههای اصلی تمام کسبوکارهای آنلاین و غیرآنلاین است. نیازی نیست که کسبوکارهای آنلاین، نگران برخوردار بودن از بهترین ویژگیها در شهر خود باشند، زیرا مردم از سراسر جهان، به محصولات آنها دسترسی دارند و میتوانند در هر زمانی برای خرید به آنها بازگردند.
• افزایش فروش
کسبوکارهای آنلاین، نیازی به اداره کردن یک فروشگاه ندارند و میتوانند فروش آنلاین بیشتری با حاشیهی سود بالاتری داشته باشد. آنها میتوانند به روشهای مختلفی پول را از مشتری دریافت کنند تا خرید را برای مشتری سریعتر و راحتتر کنند. این کسبوکارها با در دسترس بودن به صورت بینالمللی، میتوانند محصولات بیشتری را به فروش برسانند.
• دسترسیِ ۲۴ ساعته در ۳۶۵ روز سال
اگر هوا برفی باشد و جادهها بسته باشند یا هوا آنقدر گرم و مرطوب باشد که حتی نتوانیم از خانه بیرون برویم، یا روز تعطیلی باشد و تمام مغازهها در شهر بسته باشند، بازهم تجارت آنلاین شما ۲۴ ساعته و در تمام ۳۶۵ روز سال، برای مشتریها باز است. درها هرگز بسته نمیشوند و سود کسبشده همچنان افزایش مییابد.
• گسترش حوزهی تجارت
ترجمه یکی از ابزارهای عالی موجود در اینترنت است! بنابراین کسبوکار آنلاین مجبور نیست برای هر زبان، یک سایت ایجاد کند. با بازاریابی درست، مشتریها در سراسر جهان میتوانند وبسایت، محصولات و اطلاعات آن کسبوکار را بدون نیاز به ترک کردن خانه، پیدا کنند.
• ساده شدن پرداختهای دورهای
با کمی تحقیق، هر تجارتی میتواند برای خود پرداختهای دورهای را ایجاد نماید. ارائهدهندهای را بیابید که با نیازهای شما بیشترین همخوانی را دارد تا صدور صورتحساب به شیوهای منسجم انجام شود و پرداختها نیز به همین روش و به صورتی منسجم دریافت شوند.
• تراکنشهای فوری
در تجارت الکترونیک، دیگر نیازی به انتظار برای نقد شدن چک یا انتظاری ۳۰ روزه برای انواعِ دیگر پرداختها نیست. تراکنشها بلافاصله انجام میشوند یا حداکثر به ۲ یا ۳ روز زمان نیاز دارید تا پول، از طریق سیستم بانکی وارد حسابتان شود.
پیشنهادی: در مورد مهارت کاریابی بیشتر بخوانید