آشنایی با گیاهان سمی
بسیاری از گیاهان مانند حیوانات مکانیسم هایی برای دفاع از خود دارند اما برخلاف حیوانات نمیتوانند فرار کنند. بنابراین باید به راه های دیگری برای محافظت از خود تکیه کنند. این ممکن است شامل دفاع فیزیکی مانند خار یا تولید سم باشد که مجموعه ای از ترکیبات شیمیایی است که می تواند هر چیزی را از ناراحتی خفیف تا مرگ در یک گیاهخوار بدشانس القا کند.
گیاه سمی چیست؟
به گیاهی که در صورت لمس یا خوردن به مقدار کافی، می تواند برای موجوادت مضر یا کشنده باشد گیاه سمی گفته میشود. این مواد سمی ممکن است در برخی از بخشهای گیاه مثل ریشه، ساقه، برگ، گل و میوه وجود داشته باشد. گیاهان سمی در فرهنگ بشری جایگاه بسیار مهمی دارند، از کاربردهای کشنده تا فواید دارویی. بنابراین شناخت آنها به ما کمک میکند تا در برابرشان از خود محافظت کنیم.
راههای مسمویت توسط گیاهان
تماس: در صورت تماس با بخش سمی گیاه ممکن است التهاب پوستی ایجاد شود.
استنشاق یا جذب: ممکن است از طریق تماس با پوست یا بوییدن سم گیاه جذب بدن شود.
خوردن: بخشی از گیاه که سمی است خورده شود.
۱۰ تا از کشنده ترین گیاهان جهان
گیاه سایه شب (Atropa belladonna)
شاید معروف ترین گیاه کشنده در لیست ما آتروپا بلادونا باشد که نام انگلیسی آن Deadly Nightshade است. این گیاه سمی در سراسر اروپا از جمله در بریتانیا و همچنین شمال آفریقا، غرب آسیا و برخی از مناطق ایالات متحده آمریکا و کانادا یافت می شود.
علیرغم اینکه یکی از سمی ترین گیاهان شناخته شده است، خوردن کمتر از ۱۰ عدد از آن می تواند یک فرد بالغ را بکشد. قطره های تهیه شده از این گیاه برای گشاد کردن مردمک ها استفاده می شد تا چشمان خانم ها بزرگ تر، درخشان تر و جذاب تر به نظر برسد. خوشبختانه امروزه به دلیل اثرات نامطلوب از جمله تحریفات بینایی و حتی نابینایی، این کار انجام نمیشود.
تنباکو (Nicotiana tabacum)
تنباکو گستردهترین گیاه تجاری غیرغذایی در جهان است که در سال ۲۰۲۰ حدود ۲۲.۳ درصد از جمعیت جهان از آن استفاده میکردند. با وجود این محبوبیت، تمام قسمت های گیاه به ویژه برگ ها حاوی آلکالوئیدهای سمی نیکوتین و آنابازین هستند. تنباکو اگر مستقیم خورده شود ممکن است منجر به مرگ شود. به طور غیرمستقیم، تنباکو هنوز به طور قابل توجهی خطرناک است و طبق گفته سازمان جهانی بهداشت، عامل مرگ و میر ۸ میلیون نفر در سال، عمدتاً در نتیجه سیگار کشیدن است.
موگه (Lily-Of-The-Valley)
موگه، گل برف یا زنبق دره یک گیاه گلدار گران قیمت است که عطر لطیفی دارد و بعنوان نماد عشق و شادی شناخته میشود. اما گلهای آن بسیار سمی است و در خردسالان موجب بروز تهوع و اسهال میشود.
خرزهره (Nerium oleander)
یکی دیگر از گلهای سمی اما زیبا خرزهره است. این گیاه زیبا متأسفانه مملو از سم است و خوشبختانه طعم بسیار تلخی دارد، یعنی افراد وسوسه خوردن آن را ندارند و مسمومیت با خرزهره نادر است. از عوارض مسمومیت با خرزهره میتوان به تغییرات ناگهانی در ضربان قلب مانند افزایش و کاهش ضربان اشاره نمود.
سیبچه مرگ (Hippomane mancinella)
درختان مانچینیل در مناطق گرمسیری قاره آمریکا یافت می شوند و به عنوان “خطرناک ترین درخت جهان” شناخته می شوند. هر قسمت از درخت، از پوست درخت گرفته تا شیره، بسیار سمی است. میوه ها به عنوان بخشی که بیشتر ناخواسته مصرف می شود، خطرناک ترین هستند. حتی ایستادن در زیر درخت هنگام بارندگی خطرناک است، زیرا شیره چکاننده باعث سوختن و تاول زدن پوست می شود.
گیاه چشم خرچنگی (Abrus precatorius)
این گیاه بالارونده بومی آسیا و استرالیا است اما در سایر نقاط جهان از جمله بخش هایی از کارائیب و ایالات متحده آمریکا بسیار مهاجم است. چشم خرچنگی به عنوان یک گیاه زینتی محبوب است اما در کشورهای مختلف از اهمیت فرهنگی و مذهبی عمیق تری نیز برخوردار است. به عنوان مثال، در ترینیداد، مهره های قرمز روشن را به دستبند می زنند و برای دفع ارواح شیطانی از آن استفاده میکنند. اما خوردن تنها یک دانه از این گیاه میتواند کشنده باشد.
درخت خودکشی (Cerbera odollam)
این درخت که بومی جنوب و جنوب شرقی آسیا و استرالیا است، میوه ای بسیار سمی به نام اوتالانگا دارد که مصرف آن می تواند قلب را متوقف کند. که هم برای مقاصد قتل و هم برای خودکشی استفاده میشود. شاید تعجب کنید اما این گیاه در تهیه اسپری دئودورانت و حشره کش کاربرد دارد.
شوکران (Oenanthe crocata)
تمامی قسمتهای این گیاه سمی است که سم آن کونین نام دارد. مسمومیت با قطره آب شوکران باعث ایجاد اسپاسم و انقباض عضلات صورت میشود و در میزان ۱۰۰ میلی گرم از آن میتواند یک انسان بالغ را بکشد.
گیاه آقونیطون یا گرگ کش (Aconitum genus)
تقریباً همه بخشهای این گیاه بسیار سمی هستند، اما با وجود این، گلهای بلند بنفش آبی آن باعث می شود مورد توجه باغبانان و گلفروشان قرار بگیرد. سم حاصل از این گیاهان آکونیت نامیده می شود و ۱۰ گرم از ریشه آن مرگ آور است. هنگام مسمومیت با آقونیطون بزاق به مقدار زیادی ترشح میشود و احساس خفگی، لرز شدید و تشدید ضربان دست میدهد.
گیاه تاتوره (Datura genus)
همه گونه های این جنس بسیار سمی و همچنین به طور بالقوه روانگردان بوده و ویژگی توهم زایی دارند. همچنین مصرف جوشانده این گیاه باعث مرگ میشود.
روشهای پیشگیری از مسمومیت گیاهان سمی
برای پیشگیری از مسمومیت گیاهان سمی، باید این نکات را رعایت کرد:
شناخت گیاهان سمی و اجتناب از لمس و خوردن آنها.
استفاده از دستکش و لباس محافظ در هنگام کار با گیاهان سمی.
نگهداری گیاهان سمی در محلهایی که از دسترس حیوانات و کودکان دور هستند.
در صورت مشاهده هرگونه علائم و نشانههای مسمومیت، به سرعت به پزشک مراجعه کنید.
در مورد شگفتی برگ ها بیشتر بدانید