جواب به سوالات و فعالیت درس پنجم فارسی دهم ( پاسخ ها به صورت گام به گام )
پاسخگویی به سوالات درس پنجم کتاب فارسی دهم بیداد ظالمان صفحه ۳۹، ۴۰، ۴۱، ۴۲، ۴۳ با دانشچی همراه باشید.
جواب سوالات فارسی دهم درس پنجم بیداد ظالمان ( پاسخ گام به گام )
شعر «بیداد ظالمان» ص ۳۹
دانشآموز عزیز برای خواندن معنی شعر «بیداد ظالمان» در سایت دانشچی بر روی لینک زیر ضربه بزنید.
کارگاه متنپژوهی درس پنجم ص ۴۰
قلمرو زبانی ص ۴۰
۱- در شعری که خواندید، پنج واژۀ مهمّ املایی بیابید و بنویسید.
📗 پاسخ: رونق ـ محنت ـ غرّش ـ خاص و عام ـ چراغدان ـ طالع مسعود ـ تأثیر ـ گرگْطبع
۲- تفاوت معنایی فعل «کُشت» را در ابیات زیر توضیح دهید.
گفتم که نوش لعلت ما را به آرزو کشت گفتا تو بندگی کن کاو بندهپرور آید
بادی که در زمانه بسی شمعها بکشت هم بر چراغدان شما نیز بگذرد
📗 پاسخ: کشت در بیت اول به معنی «نابود کرد، از بین برد» و بکشت در بیت دوم به معنی «خاموش کرد» آمده است.
۳- برای هر واژۀ مشخّص شده، یک مترادف از متن درس بیابید. (پاسخها با رنگ سبز)
بر در بخت بد فرود آید هرکه گیرد عنان مرکبش، آز ناصرخسرو
طالع
همّت بلند دار که نزد خدا و خلق باشد به قدر همّت تو اعتبار تو ابن یمین
رونق
قلمرو ادبی ص ۴۰
۱- قافیه و ردیف را در بیت نخست این سروده مشخّص کنید.
📗 پاسخ:
قافیه ← جهان ـ زمان
ردیف ← شما نیز بگذرد
۲- در بیت زیر،کنایهها را بیابید و مفهوم آنها را بنویسید.
بر تیر جورتان ز تحمّل سپر کنیم تا سختی کمان شما نیز بگذرد
📗 پاسخ:
سپر کردن ← کنایه از مقاومت کردن
سختی کمان ← کنایه از قدرت و زورمندی و زورگویی
۳- در بیت پنجم، استعارهها را مشخّص کنید و مفهوم هر یک را بنویسید.
📗 پاسخ:
شیران ← استعاره از مردان بزرگ و دلیر و شجاع
سگان ← استعاره از مردان پست و فرومایه و ظالم
عوعو ← استعاره از نیرو و قدرت ظاهری
قلمرو فکری ص ۴۱
۱- با توجّه به توضیح زیر، معنی و مفهوم بیت اوّل درس را به نثر روان بنویسید.
سیفالدّین محمّد فَرغانی، در سد ۀ هفتم هجری، هنگامی که شهرهای بزرگ و آباد ایران، در آتش بیداد مغولان میسوخت، این شعر را سرود. سیف در این سروده، از رفتار ظالمانۀ فرمانروایان و تاختوتاز سپاه مغول، با بیان کوبندهای انتقاد میکند.
📗 پاسخ: ای حاکمان و سپاهیان مغول! سرانجام مرگ به سراغ شما نیز خواهد آمد و روزگار گرمی بازار و رواج قدرت شما نیز به پایان خواهد رسید.
۲- در بیت زیر، مقصود شاعر از «رمه»، «چوپان گرگْطبع» و «گرگیِ شبان» چیست؟
ای تو رمه سپرده به چوپانِ گرگْطبع این گرگیِ شبان شما نیز بگذرد
📗 پاسخ:
رمه: مردم تحت یک حکومت
چوپان گرگْطبع: حاکم ستمگر و ظالم
گرگیِ شبان: ستم و ظلم حاکم
۳- از متن درس، برای حدیث و آیۀ زیر، نمونه بیتی مرتبط بیابید و بنویسید.
الدّهرُ یَومانِ یومٌ لَکَ و یَومٌ عَلَیکَ. امام علی(ع)
📗 پاسخ: ای مُفتَخَر به طالع مسعود خویشتن / تأثیر اختران شما نیز بگذرد
کُلُّ نَفْسٍ ذائقه الْمَوْتِ. سوره آلعمران، آیه ۱۸۵
📗 پاسخ:
هم مرگ، بر جهان شما نیز بگذرد / هم رونقِ زمان شما نیز بگذرد
آب اجل که هست گلوگیرِ خاص و عام / بر حلق و بر دهانِ شما نیز بگذرد
بادی که در زمانه بسی شمعها بکُشت / هم بر چراغدان شما نیز بگذرد
۴- سرودۀ زیر، یادآور کدام بیت درس است؟
ما بارگهِ دادیم، این رفت ستم بر ما بر قصر ستمکاران، گویی چه رسد خِذلان خاقانی
📗 پاسخ: چون دادِ عادلان به جهان در، بقا نکرد / بیداد ظالمان شما نیز بگذرد
شعرخوانی «همای رحمت» ص ۴۲
دانشآموز عزیز برای خواندن معنی شعر «همای رحمت» در سایت دانشچی بر روی لینک زیر ضربه بزنید.
درک و دریافت ص ۴۳
۱- برای خوانشِ مناسب و تأثیرگذار این سروده به چه نکاتی باید توجّه داشت؟
📗 پاسخ: این شعر بیانگر احساسات و علاقه شخصی شاعر به حضرت علی(ع) است. شهریار در این ابیات به مدح و ستایش حضرت پرداخته پس لحن ستایشی ـ غنایی برای خوانش این شعر مناسب و تأثیرگذار است.
۲- در این سروده به کدام ویژگیهای شخصیّت والای حضرت علی(ع) اشاره شده است؟
📗 پاسخ: علی(ع) نشانه خداوند در زمین است، مطالعه در سیره و روش او، انسان را به خداشناسی میرساند. نسبت به مردم بخشنده و مهربان است، در مورد اسیر، سفارش به مدارا و رعایت انصاف و عدل میکند. در پرورش فرزند یگانه و بینظیر است، وقتی با خداوند پیمانی میبندد، شرط وفا و تعهد نسبت به عهد و پیمان را به طور کامل بهجا میآورد. بزرگ جوانمردان و پاکبازان است.
جواب درسهای بعدی فارسی دهم دانلود PDF کتاب فارسی دهم