خانه » ادبیات » معنی شعر همای رحمت (شهریار)

معنی شعر همای رحمت (شهریار)

معنی و مفهوم شعر همای رحمت فارسی پایه چهارم و پایه دهم از شهریار

معنی شعر همای رحمت

در این پست، معنی و مفهوم شعر همای رحمت از شهریار را از کتاب فارسی چهارم دبستان برای شما دوستان عزیز آماده کرده ایم. با دانشچی همراه باشید.

معنی شعر همای رحمت

۱- علی ای همای رحمت تو چه آیتی خدا را
که به ماسوا فکندی همه سایه هما را

معنی: ای علی جان! ای پرنده ی مهربانی و خوشبختی! تو چه نشانه ای از خداوند هستی که بر زمین آمده ای و بر تمام مخلوقات خداوند سایه لطف و مهربانی خود را انداخته ای.

ماسوا: مخفف ماسوی الله، یعنی هرچیزی به غیر از خدا، منظور تمام مخلوقات خداست.

 

۲- دل اگر خداشناسی همه در رخ علی بین
به علی شناختم من به خدا قسم خدا را

معنی: ای دل! اگر می خواهی خدا را بشناسی، به امیرالمومنین علی و سبک و سیره او نگاه کن. به خدا قسم که من با دیدن علی (و شناخت او) خدا را شناختم. (امام علی، خود مانند مکتب خداشناسی برای انسانهاست!)

 

۳- برو ای گدای مسکین در خانه علی زن
که نگین پادشاهی دهد از کرم گدا را

معنی: ای گدایی که درمانده شده ای! برو در خانه امام علی را بزن و از او کمک بخواه. زیرا او شخصی است که اگر فقیری را سر نماز هم ببیند، انگشترش در می آورد و همان حالِ نماز، به او می بخشد.

توجه: اشاره به داستان بخشش انگشتر ایشان در هنگام رکوع به فقیر؛ فقیری وارد مسجد شد و درخواست کمک کرد. همه در حال نماز بودند. حضرت علی علیه السلام در همان حالت رکوعِ نمازشان انگشترشان را در آوردند و به فقیر بخشیدند. آیه ۵۵ سوره مائده هم به این نوع انفاق اشاره دارد و در شأن حضرت امیرالمومنین علی علیه السلام نازل شد:

إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ رَاكِعُونَ ؛ سرپرست و ولیّ شما، تنها خداست و پیامبر او و آنها که ایمان آورده‌اند؛ همانها که نماز را برپا می‌دارند، و در حال رکوع، زکات می‌دهند.

نگین پادشاهی یا همان انگشتر پادشاهی: منظور انگشتری است که در دست پادشاه این عالم یعنی حضرت علی علیه السلام است.

 

۴- به جز از علی که گوید به پسر که قاتل من
چو اسیر توست اکنون به اسیر کن مدارا؟

معنی: به جز حضرت علی هیچ کسی نمی تواند به پسرش وصیت کند که وقتی قاتل من اسیر توست، با او مدارا کن!

 

۵- به جز از علی که آرد پسری ابوالعجائب
که علم کند به عالم شهدای کربلا را؟

معنی: به جز حضرت علی کسی نمی تواند پسری بیاورد که پدر همه شگفتی ها است ( و همه خوبی ها و شگفتی ها در او جمع شده) پسری که شهدای دشت کربلا را در کل جهان مشهور کند.

 

◊ پسری ابوالعجایب: منظور امام حسین علیه السلام است.

 

۶- چو به دوست عهد بندد ز میان پاکبازان
چو علی که می‌تواند که بسر برد وفا را؟

معنی: حضرت علی علیه السلام کسی است که وقتی با خدایش عهد می بندد، با تمام وجود به عهدش وفا می کند و کسی نمی تواند این چنین مثل او در عهد خود وفادار باشد!

 

۷- نه خدا توانمش خواند نه بشر توانمش گفت
متحیرم چه نامم شه مُلک لافَتی را؟

معنی: نه می توانم حضرت علی را خدا بخوانم (چون از خدا پایین تر است) و نه می توانم او را یک انسان معمولی بدانم! چون او فراتر از یک انسان معمولی است! و من متحیر و درمانده ام این شاه سرزمین جوانمردان را چه بنامم؟!

منظور از شه ملک لافتی: حضرت علی علیه السلام

 

۸- چه زنم چو نای هر دم ز نوای شوق او دم
که لسان غیب خوش‌تر بنوازد این نوا را

معنی: چرا باید همچون نی، هر لحظه از شوق خودم به حضرت علی سخن بگویم؟ چرا که حافظ شیرازی بهتر از من می تواند درباره حضرت علی سخن بگوید.

 

دم در مصرع اول به معنای لحظه
دم در مصرع دوم به معنای نفس

 

۹- «همه شب در این امیدم که نسیم صبحگاهی
به پیام آشنایی بنوازد آشنا را»

معنی: هر شب امیدم به این است که هنگام صبح، نسیم صبحگاهی از حضرت علی علیه السلام پیامی از مهر و محبت به من بیاورد و دل عاشق مرا تسلی دهد.

 

۱۰- ز نوای مرغِ یا حق بشنو که در دل شب
غم دل به دوست گفتن چه خوش است شهریارا

معنی: ای شهریار! وقتی صدای مرغ یاحق را در دل شب میشنوی، بدان که غم دل (مناجات عارفان) را پیش دوست (خدا) بگویی بسیار لذت بخش و شیرین است.

مرغ یاحق: پرنده ای که گویا کلمه “حق” را تکرار می کند.

پیشنهادی: آشنایی با زندگی شهریار

اختصاصی-دانشچی

ℹ️ اشتراک گذاری به دوستان خود:

2 دیدگاه

  1. سایت خوبی دارین ولی معنی و مفهوم شعر اصلا کامل نیست
    لطفا با یک استاد ادبیات و شهریار شناس مشورت کنید

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *