خانه » تاریخی » تحقیق در مورد گنبد سلطانیه

تحقیق در مورد گنبد سلطانیه

آشنایی با گنبد سلطانیه، بزرگترین گنبد آجری جهان

آشنایی با گنبد سلطانیه

از نمونه‌های شاخص هنر معماری دوران ایلخانی گنبدسلطانیه می‌باشد که در ۳۷ کیلومتری شهر زنجان واقع شده است. این سازه‌ی ۸ ضلعی با ارتفاع ۴۸ و نیم و قطر دهانه بیست و پنج و نیم، بزرگترین گنبد خشتی جهان و سومین گنبد بزرگ دنیا می‌باشد ( بعد از کلیسای سانتا ماریا دل فیوره و مسجد ایاصوفیه).

ماجرای ساخت گنبد سلطانیه

در سال ۷۰۳ هجری قمری فرمانروای وقت، سلطان محمد خدابنده(الیجایتو) به منظور انتقال پیکر امام علی(ع) از نجف به سلطانیه که در آن زمان پایتخت ایلخانیان بود دستور ساخت این بنا را صادر کرد (که البته با مخالفت شدید علمای شیعه روبرو شد).

وظیفه رسیدگی به این امر را به وزیر محبوب خود یعنی خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی داد. این سازه زیبا در مدت ۱۰ سال توسط معماری به اسم سید علی شاه و با به کارگیری ۳ هزار کارگر ساخته شد و سپس سه سال دیگر نیز صرف انجام تزئینات گنبد گردید. سرانجام نیز محل دفن و آرامگاه خود سلطان محمد خدابنده شد.

معماری بنا

این گنبد فیروزه‌ای که می‌توان آن را شاهکار معماری آذری دانست، دارای هر ۸ ضلع و ۸ مناره می باشد. در ابتدا پوشش سازه آجر و کاشی بود که مزین به نام پروردگار، حضرت محمد، امام علی و نام سلطان محمد بود اما سپس به دستور خود او و به دلایل نامعلوم لایه نخست را با گچ پوشاندند. گنبدسلطانیه قدیمی‌ترین سازه دوپوش در ایران است.

بنا دارای سه قسمت است:

قسمت اول: ورودی، که بخش اصلی سازه را شامل می شود.

قسمت دوم: تربت خانه، که در قسمت جنوبی گنبد قرار دارد و علت نام گذاری آن استفاده از خاک کربلا و نجف در ساخت این قسمت از بنا می باشد و ورودی آن به گونه ای ساخته شده که برای داخل شدن به آن حتما باید کمر را خم کرد.

قسمت سوم: سردابه، بخشی از گنبد که برای دفن پادشاهان ایلخانی استفاده شده است.

سرنوشت سلطانیه در طول تاریخ

با مرگ الجایتو در دوران تیموریان خسارت‌های فراوانی به گنبد سلطانیه و سایر سازهای دوران ایلخانی زده شد. به طوری که میرانشاه پسر تیمور در زمان حکومت خود ضمن دستور به تخریب آثار و ابنیه سلطانیه امر به نبش قبر و بیرون آوردن جسد الجایتو کرد.
در دوران صفویه با آنکه شهر اهمیت سابق خود را از دست داده بود اما باز یکی از مهم ترین استراحتگاه‌های میان راهی بین تبریز و ییلاق امرای صفوی بود. در ابتدای حکومت قاجاریه، سلطانیه از جهتی به علت جنگ های ایران و روس و از جهتی دیگر به علت اقدامات فتحعلی شاه در خراب کردن بناها، بار دیگر متحمل خسارت‌های فراوانی شد.

سپس در ۱۲۹۰ قمری وقوع زلزله شدیدی در منطقه موجب تخریب آثار باقیمانده گشت. به‌گونه‌ای که مسجد جامع سلطانیه که پس از گنبد، بلندترین ساختمان شهر بود، به طور کامل ویران شد. سرانجام در دوران پهلوی از سال ۱۳۴۸ به دستور شهبانو فرح پهلوی عملیات مرمت و بازسازی گنبد آغاز گشت. این بازسازی که در ۹ دوره تکمیل شده، به مدت ۳۰ سال به طول انجامیده است.
سلطانیه هفتمین اثر ثبتی ایران در سازمان جهانی یونسکو به شمار می‌رود.

بیشتر بخوانید: درباره‌ی استان زنجان
ℹ️ اشتراک گذاری به دوستان خود:

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *