در مورد زندگی نامه ابوعلی سینا بیشتر بدانیم!
ابوعلی سینا، که تاریخ او را با نامهایی چون ابنسینا و پورسینا نیز میشناسد، در سال ۳۵۹ هجری شمسی، همزمان با قرن چهارم هجری، در شهر بخارا چشم به جهان گشود. نام کامل این اندیشمند بزرگ، حسین بن عبدالله بن حسن بن علی بن سیناست. او که از دوران کودکی نبوغی بیمانند از خود نشان داد، به سرعت پلههای علم و دانش را طی کرد و به یکی از درخشانترین چهرههای تاریخ تمدن اسلامی و جهانی بدل شد.
بوعلی سینا دانشمندی جامعالاطراف بود که در حوزههایی چون فیزیک، شیمی، پزشکی، ریاضیات، منطق، روانشناسی، فلسفه، جغرافیا، شعر و ادب، و حتی نجوم و زمینشناسی دست داشت. وی را بهحق میتوان یکی از معدود دانشمندان تمامعیاری دانست که در هر زمینهای اثری از خود بهجا گذاشتهاند.
دوران کودکی و شکوفایی ذهن
پدر ابنسینا نقش مهمی در آموزش و پرورش او داشت. از آنجا که خانهشان محل رفتوآمد اندیشمندان بود، او در محیطی علمی رشد کرد. تا ده سالگی، قرآن و علوم ابتدایی را فرا گرفت و خیلی زود به یادگیری منطق، ریاضیات، و فلسفه روی آورد. تا ۱۶ سالگی، آنچنان در علوم زمان خود تبحر یافت که اهل بخارا او را «استاد» میخواندند. با این حال، کتاب متافیزیک ارسطو ذهن او را به چالش کشید و علیرغم بارها مطالعه، مفهوم آن برایش روشن نشد؛ تا اینکه با شرح فارابی بر آن کتاب آشنا شد و رازهای نهفته در آن را درک کرد.
کمال در جوانی
در سن ۱۸ سالگی، ابنسینا به مرحلهای از دانش رسید که خود معتقد بود در ادامه زندگی، هیچ دانشی فراتر از آنچه در آن سن آموخته بود به او افزوده نشد. با این حال، او مطالعه را رها نکرد و عمر خود را صرف تعمیق و توسعه دانستههایش نمود.
نقش و جایگاه علمی
جرج سارتن، مورخ معروف علم، بوعلی سینا را یکی از بزرگترین نوابغ تاریخ پزشکی و فلسفه معرفی کرده است. او معتقد بود که ابنسینا، چهرهای بیهمتا در گستره فرهنگ ایران و اسلام است که آوازهاش از مرزهای جغرافیایی گذشته و جهانی شده است. ابنسینا در طول عمر خود حدود ۴۵۰ جلد کتاب در زمینههای گوناگون تألیف کرد که عمده آنها به زبان عربی بودهاند. در میان آنها، آثاری نظیر «قانون» در طب و «شفا» در فلسفه، جایگاه ویژهای دارند.
کتاب «قانون» در بسیاری از دانشگاههای اروپایی تا قرن هفدهم تدریس میشد و در مشرق زمین هنوز هم مرجع آموزشی است. این اثر چنان تأثیری در علم پزشکی برجای گذاشت که بسیاری از مفاهیم آن تا سالها در طب غرب و شرق مورد استفاده بود.
نبوغی بیمرز
بوعلی سینا با قدرت تمرکز شگفتانگیزی که داشت، حتی در میان میدان نبرد نیز ذهن خود را مشغول حل مسائل علمی میکرد. گفتهاند زمانی که در رکاب پادشاه به جبهه میرفت، ایدههای علمی خود را برای کاتبی که همراهش بود دیکته میکرد.
او در عرصه فلسفه، نظام فکری مشائی را به اوج رساند و در حوزه پزشکی، با تلفیق دانش بقراط و جالینوس، پایههای نوینی در علم سلامت بنا نهاد. دستاوردهای او تا امروز الهامبخش بسیاری از دانشمندان در سراسر جهان بودهاند.
آثار برجسته
از مهمترین تألیفات ابنسینا میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
– شفا: اثر جامع در حوزه فلسفه که شامل چهار بخش منطق، طبیعیات، ریاضیات و الهیات است.
– نجات: نسخه خلاصهشدهای از شفا.
– اشارات و تنبیهات: آخرین اثر او در دوران حیات، که به عنوان یکی از شاهکارهای فلسفه اسلامی شناخته میشود.
– قانون: شاهکار بیرقیب او در طب که قرنها مرجع تدریس و پژوهش بود.
– الحکمة المشرقیه: اثری فلسفی که به روش خاص ابنسینا در حکمت مشرقی پرداخته است.
– قصاید و رسائل: مجموعهای از نوشتهها در حکمت، اخلاق، منطق و روانشناسی.
در میان آثار او، چند کتاب به زبان فارسی نیز نوشته شدهاند که مهمترینشان دانشنامه علائی است. این اثر نخستین کتاب فلسفی به زبان فارسی محسوب میشود.
پایان یک عمر پربار
ابنسینا در دوم تیرماه سال ۴۱۶ هجری شمسی، برابر با اول رمضان سال ۴۲۸ قمری، در شهر همدان دیده از جهان فرو بست. آرامگاه او در همین شهر واقع شده و تا امروز زیارتگاه علاقهمندان به علم و اندیشه است.
خلاصهای از زندگی
– تولد: ۳۷۰ قمری (۱ شهریور ۳۵۹ شمسی)، بخارا
– وفات: ۱ رمضان ۴۲۸ قمری (۲ تیر ۴۱۶ شمسی)، همدان
– نام کامل: ابوعلی حسین بن عبدالله بن حسن بن علی بن سینا
– القاب: شیخالرئیس، حجتالحق، سلطانالطب، شرفالملک
– مذهب: شیعه دوازدهامامی
– محل زندگی: بخارا، ری، گرگان، خراسان، همدان
– مکتب فلسفی: مشائی
– زبان آثار: عمدتاً عربی، برخی فارسی