تحقیق در مورد پلاسما یا خوناب

با پلاسما یا خوناب بیشتر آشنا شوید!

خون فاقد سلولهای خونی ، پلاسما نام دارد که در واقع قسمت مایع خون است. می‌توان پلاسما را به صورت پودر در آورد. در انسان به آسانی بوسیله آب استریل دوباره آنرا آماده ساخت. اگر چه به هر حال پلاسما همه آثار حیات را ندارد، اما نقش زیادی در جراحی های فوری بخصوص در زمان جنگ دارد.

اجزای خون

خون از چند جزء تشکیل شده است. اجزای اصلی خون شامل پلاسما، سلول های قرمز خون، سلول های سفید خون و پلاکت ها هستند.

پلاسما: این بخش اصلی خون حدود ۵۵ درصد از حجم خون را تشکیل می دهد. پلاسما حاوی آب همراه با مواد مختلف محلول در داخل آن است. پلاسما حاوی نمک، پروتئین و سلول های خونی است. همچنین پلاسما مواد مغذی، قند، چربی، هورمون ها، گازها و مواد زائد موجود در خون را حمل می کند.

سلول های قرمز خون (گلبول های قرمز): این سلول ها گروه خونی را تعیین می کنند و فراوان ترین نوع سلول داخل خون اند. سلول های قرمز خون به شکل مقعر الطرفین هستند. یعنی طرفین سطح سلول های قرمز خون رو به داخل منحنی است مانند فضای داخلی یک کره. شکل دیسک مانند و انعطاف پذیری سلول های قرمز خون به افزایش نسبت منطقه سطح نسبت به حجم این سلول های بسیار کوچک کمک می کند.

سلول های قرمز خون هسته ندارند اما حاوی میلیون ها مولکول هموگلوبین اند. این پروتئین های محتوی آهن به مولکول های اکسیژن به دست آمده در ریه ها متصل می شوند و آنها را به بخش های مختلف بدن حمل می کنند.سلول های قرمز خون پس از رساندن اکسیژن به سلول های بافت ها و اندام ها، دی اکسید کربن (CO2) را برمی دارند تا آن را به ریه ها انتقال دهند. ریه جایی است که در آن CO2 از بدن خارج می شود.

سلول های سفید خون (لکوسیت ها): این سلول ها با دفاع از بدن در مقابل عفونت، نقش مهمی در سیستم ایمنی و سیستم لنفاوی بازی می کنند. این سلول ها عوامل بیماری زا و مواد خارجی را مکان یابی می کنند و از بدن می زدایند. چندین نوع مختلف از سلول های سفید خون، هر کدام با وظایف مختلف وجود دارند. لنفوسیت ها، مونوسیت ها، نوتروفیل ها، بازوفیل ها و ائوزینوفیل ها مثال هایی از آنها هستند.

پلاکت ها (ترومبوسیت ها): این نوع از سلول های خون از قطعات سلولی یافت شده در مغز استخوان که مگاکاریوسیت نامیده می شوند، تشکیل می شوند. قطعات مگاکاریوسیت از میان جریان خون به گردش در می آیند و نقش عمده ای در لخته شدن خون بازی می کنند. هنگامی که پلاکت ها با یک رگ خونی مجروح روبرو می شوند، با هم دسته ای را تشکیل می دهند تا جلوی باز شدن رگ را بگیرند.

خون چه کار می‌کند؟

وظیفه اصلی خون، رساندن غذا و اکسیژن به قسمت‌های مختلف بدن است. علاوه بر آن مواد زاید مانند کربن دی‌اکسید را جمع‌آوری و آنها را دفع می‌کند. رگ‌های خونی به شاخه‌های بسیار باریکی تقسیم می‌شوند که به آنها مویرگ می‌گویند. مویرگ‌ها در همه قسمت‌های بدنتان پخش شده‌اند.

اگر همه رگ‌های بدنتان را پشت‌سر هم قرار دهید، می‌توانید آنها را دوبار دور کره زمین بپیچید. خون داخل سیاهرگ قرمز مایل به بنفش است. زیرا اکسیژن آن مصرف شده است. آیا سیاهرگ‌های مچ دستتان را می‌بینید؟

قلب شما ماهیچه‌ای ویژه به اندازه یک مشت است. ماهیچه قلب مدام فشرده می‌شود و خون را به داخل رگ‌ها می‌فرستد.به رگ‌هایی که خون را از قلب بیرون می‌برند، سرخرگ می‌گویند. خون داخل سرخرگ‌ها پر از اکسیژن است. رنگ این خون قرمز روشن است.رگ‌هایی که خون را به قلب برمی‌گردانند، سیاهرگ نام دارند.

آب پلاسما

بخش اعظم پلاسما ، آب است. آب پلاسما دارای دو منشا غذایی و آب متابولیک حاصل از آب میان بافتی سلولهاست. میزان آب بوسیله دستگاههای تنفس و دفع به دقت تنظیم می‌شود. آب پلاسما، فشار خون را تحت تاثیر قرار می‌دهد و وسیله انتقال عنصرهای سلولی ، مواد غذایی محلول و … است.

روش تعیین حجم آب پلاسما

برای تعیین آب پلاسما از ترکیباتی استفاده می‌شود که پس از تزریق داخل وریدی نتوانند از دیواره عروق بگذرند. این ترکیبات بیشتر رنگهایی با مولکولهای درشت مانند آبی اوانز (Blue Of Chicago) ‌آبی شیکاگو (Evans blue) هستند که تعیین مقدار آنها از طریق رنگ سنجی بسیار آسان است و یا ترکیباتی مانند آلبومین دو دقیقه پس از تزریق یکی از ترکیبات فوق از بیمار خون گرفته و غلظت جسم تزریق شده را تعیین کرده و از نسبت دقت آن جسم ، حجم خون را محاسبه می‌کنند.

 

اهدای پلاسمای خون

مایع خون پلاسما نام دارد. از پلاسما داروهایی تهیه می گردد که ادامه حیات تعدادی از بیماران خاص از جمله بیماران هموفیلی وابسته به این داروهاست.بعضی از این بیماران مجبور به تزریق روزانه و یا هفتگی این داروها هستند.

این داروها به مقدار محدود در دنیا تهیه می شود لذا خرید آنها به سادگی امکان پذیر نمی باشد. برای خرید این داروها سالانه ده ها میلیون دلار ارز از کشور خارج می گردد. برای دریافت پلاسما از فرد اهداءکننده از روش پلاسمافرز استفاده شود.

در روش پلاسمافرز فقط بخشی از پلاسما از خون اهدا کننده جدا می گردد. در پلاسمافرز از مدرن ترین تجهیزات استفاده می گردد. کل فرایند اهدا در یک سیستم بسته و کاملا” استریل انجام می گیرد.

با هر بار اهدا ، نمونه خون اهدا کننده آزمایش شده و وی از سلامت خود با خبر می شود. کل فرایند اهدای پلاسما یک ساعت طول می کشد. پلاسمای مردم ایران از سالمترین پلاسماهای جهان است.

طبق توصیه سازمان بهداشت جهانی مردم هر کشور باید خون و فراورده های پلاسمایی مورد نیاز بیمارانشان را تامین نمایند. بسیاری از مردم دنیا پلاسمای خود را اهدا می کنند.بدن ما پلاسمای اهدا شده را ظرف ۷۲-۴۸ ساعت مجددا” تامین می کند.

طبق استاندارد های جهانی هر فرد سالم به طور متوسط می تواند دو بار در هفته پلاسما اهدا نماید. شما با اهدای پلاسمای سالم خود می توانید در بهتر زیستن بیماران نیازمند به داروهای مشتق از پلاسما کمک کنید. علاوه بر اجر معنوی در هر بار اهدا هزینه ایاب و ذهاب اهدا کننده پرداخت می گردد.با اهدای پلاسما در داخل کشور دسترسی بیماران به داروهای مشتق از پلاسما آسان تر می گردد.

بیماری پلاسمای خون

میلوم متعدد یا سرطان سلول های پلاسما در مغز استخوان یافت میشوند، مغز استخوان بافت اسفنجی در داخل برخی از استخوان های بزرگتر است. گاهی اوقات این سلول های پلاسما غیر طبیعی، که به عنوان سلول های میلوم شناخته میشوند، یک تومور تنها تشکیل می دهند، که پلاسماسیتومای انفرادی نامیده می شود. اگر بیش از یکی از این تومورها را داشته باشید، میلوم متعدد نامیده می شود.

علت بیماری پلاسمای خون

مانند بسیاری از سرطان ها، مولتیپل میلوما علتی ناشناخته دارد. با این حال، چیزهایی وجود دارند که می توانند شانس ابتلا به این بیماری را بالا ببرند. سن در این بیماری نقش دارد: بسیاری از افرادی که دچار سرطان سلول های پلاسما میشوند بالای ۶۵ سال سن دارند. این بیماری دو برابر در آمریکایی های آفریقایی رایج تر است و اندکی بیشتر احتمال دارد مردان را نسبت به زنان تحت تاثیر قرار دهد. اگر کسی در خانواده شما سرطان سلول های پلاسما را دارد، احتمال ابتلای شما به این بیماری نیز بالا است.

علائم بیماری پلاسمای خون

تعداد کم سلولهای خون

سلول های پلاسما تنها سلولهایی نیستند که در مغز استخوان تشکیل میشوند. دیگر سلول ها همچون سلولهای سفید خون، سلولهای قرمز خون و پلاکت ها نیز در مغز استخوان ایجاد میشوند. با این حال، سلول های میلوم می توانند مانع ساخت این سلول های سالم خون در مغز استخوان شوند. که این مسئله می تواند به موارد زیر منجر شود:

• کم خونی (سلول های قرمز پایین در خون)، که می تواند موجب خستگی شود.
• ترومبوسیتوپنی (پلاکت پایین)، که می تواند باعث کبودی یا خونریزی شود.
• لکوپنی (سلول های سفید پایین در خون) ، که خطر عفونت را بالا میبرد.

شکستگی های استخوانی

سلولهای میلوما دشمن اصلی استخوان ها هستند. خواه باور میکنید یا نه، استخوان “قدیمی” شما به طور مداوم توسط سلولهایی به نام استئوکلاست تجزیه می شوند. در همین حال، سلول هایی تحت عنوان استئوبلاست استخوان جدید می سازند. این چیزها به طور معمول با هم اتفاق می افتند. سلول های میلوم به روند تجزیه تسریع می بخشند، اما روند تولید کند میشود. نتیجه: استخوان های شما ضعیف میشوند و به راحتی می توانند دچار شکستگی شوند.

عفونت

سلولهای پلاسما آنتی بادی ها را می سازند، که با میکروب ها مبارزه میکنند. اگر شما سرماخوردگی بگیرید، آنها می توانند یک آنتی بادی برای حمله به ویروسی که موجب مریضی شما شده است، تولید کنند. سلول های پلاسما غیر طبیعی، به این صورت کار نمیکنند. سلول های میلوم افزایش می یابند و به سرعت سلولهای پلاسما سالم شما را که همراه با دیگر سلول های سفید خون از شما در برابر عفونت محافظت میکنند، پس میزنند.

هشداری برای این بیماری

مولتیپل میلوما می تواند به برخی مشکلات سلامتی همچون موارد زیر منجر شود:

• گیجی و سرگیجه.
• احساس کرختی یا ضعف عضلانی در پاها.
• مشکلات کلیوی.
• از آنجا که استخوان شما سریعتر از حالت طبیعی حل میشود، ممکن است سطح بالایی از کلسیم در خون شما وجود داشته باشد.
• همچنین ممکن است احساس تشنگی واقعی و کمبود آب در بدن داشته باشید.