تحقیق درباره سخت ترین ماده بدن ( مینای دندان )

همه چیز درمورد مینای دندان، سخت ترین ماده بدن!

سخت ترین ماده بدن انسان چیست؟

مینای دندان ( Tooth Enamel) رویی‌ترین قسمت دندان در کالبد دندان انسان است؛ همچنین سخت‌ترین عضو بدن از لحاظ استحکام می‌باشد و بعنوان یک پوشش کل تاج دندان را می‌پوشاند و در واقع چیزی که در دهان از یک دندان سالم مشاهده می‌کنیم همان مینای دندان است. ضخامت این لایه متغیر بوده و در بعضی جاها تا ۳ میلی‌متر می‌رسد. قسمتی از تاج دندان که در دهان قابل مشاهده و لمس است، مینا نامیده می‌شود.

سایر قسمتهای تاج در زیر مینا قرار دارند. مینای دندان همراه با عاج دندان ، ساروجه cementum و پالپ دندان dental pulp یکی از چهار بافت بزرگ تشکیل دهنده دندان که معدنی ترین و سخت ترین عضو در پیکر انسان است.این ماده معمولاً در بافت قابل مشاهده دندان قرار دارد و بیشتر قسمت های پاسداری شده توسط بخش پایه ای عاج و همه قسمت های تشریحی تاج را پوشش می دهد. این ماده همچنین در دندان های کوچک پوستی کوسه نیر یافت می شود.

علایم خرابی مینای دندان

علایم فرسایش مینای دندان در افراد مختلف با توجه به مرحله پیشرفت مشکل متفاوت است. برخی از این علایم شامل موارد زیر هستند:

۱) حساسیت

مصرف غذاهای خاص (شیرین) و غذاهای گرم یا سرد می تواند باعث تیر کشیدن دندان در مراحل اولیه فرسایش شود.

۲) تغییر رنگ

با فرسایش مینای دندان و در معرض آسیب قرار گرفتن عاج دندان، ممکن است رنگ دندان زرد به نظر برسد.

۳) ترک خوردگی یا خراشیدگی

با فرسایش مینا لبه دندان ها ممکن است زبرتر، بی قاعده و نا منظم به نظر برسد.

۴)  حساسیت شدید و دردناک

در مراحل پایانی فرسایش، دندان ها به شدت نسبت به حرارت و شیرینی حساس می شوند. در این حالت ممکن است به قدری احساس درد داشته باشید که نفس شما بند بیاید.

۵) بریدگی

در این حالت سطح رویی دندان نا منظم و بریده به نظر می رسد.

هنگامی که مینای دندان دچار فرسایش می شود، امکان ایجاد پوسیدگی و از بین رفتن دندان افزایش پیدا می کند. زمانی که پوسیدگی دندان به مینای سخت دندان نفوذ کند، می تواند به باقیمانده بدنه دندان نیز وارد شود. پوسیدگی های کوچک ممکن است در ابتدا مشکل جدی به نظر نرسند. اما با گسترش پوسیدگی و نفوذ آن به دندان، می تواند بر فیبرهای عصبی بسیار کوچک دندان اثر گذاشته و باعث ایجاد آبسه یا عفونت به شدت دردناک برای فرد شود.

دشمن مینای دندان !

دندانپزشکان معتقدند که نوشیدنی های اسیدی از جمله نوشابه های گازدار، نوشیدنی های ورزشی، نوشابه های انرژی زا، آب میوه های صنعتی و همچنین مواد غذایی ترش حاوی مقادیر بالایی اسید هستند که مینای دندان را از بین برده و دندان را در معرض آسیب های جدی قرار می دهند.

عادات غذایی غلط از جمله استفاده بی رویه از نوشابه های گازدار به خصوص در میان کودکان و نوجوانان رو به افزایش است و این مسئله علاوه بر افزایش آمار ابتلا به چاقی و دیابت، سلامت دهان و دندان ها را نیز با خطرات بسیاری روبرو می سازد.

نوشابه های گازدار حاوی مقادیر بالایی اسید فسفریک هستند که موجب خوردگی و فرسایش شیمیایی مینای دندان می شود. از طرف دیگر قند موجود در این نوشابه ها و همچنین آب میوه های صنعتی نیز موجب تولید اسید در محیط دهان شده و مینای دندان را در معرض آسیب قرار می دهد.

عوامل دیگری همچون بیماری رفلاکس (بازگشت محتویات و اسید معده به مری و حتی دهان)، استفراغ مکرر (تماس اسید معده با دندان ها) و کمبود فلوراید (موثر در استحکام مینای دندان) نیز در فرسایش مینای دندان دخیل هستند.

حفظ مینای دندان

• جویدن آدامس‌های فاقد قند به دلیل افزایش ترشح بزاق به محافظت مینای دندان‌ها در مقابل ترکیبات اسیدی کمک می‌کند.
• آب آشامیدنی حاوی فلوراید است. برای دریافت میزان کافی فلوراید می‌توانید از خمیر دندان‌ها و دهان‌شویه های حاوی این ماده نیز استفاده کنید.
• پنیر از خورده شدن مینای دندان جلوگیری می‌کند. استفاده از پنیر همراه با شیرینی یا غذا و میوه، از خورده شدن مینای دندان به وسیله اسیدهای ناشی از تجزیه خوراکی‌ها جلوگیری می‌کند.
• بیماری رفلاکس (بازگشت محتویات و اسید معده به مری و حتی دهان)، استفراغ مکرر (تماس اسید معده با دندان‌ها) و کمبود فلوراید (موثر در استحکام مینای دندان) نیز در فرسایش مینای دندان دخیل هستند.
• بر اساس تحقیقات یک پژوهشگر انگلیسی از دانشگاه «نیوکاسل» حضور اجزای پنیر در دهان سبب می‌شود تا از عمل باکتری‌های موجود در دهان که با تخمیر شکر موجود در شیرینی و میوه، به مینای دندان حمله‌ور می‌شوند، جلوگیری شود.
• تحقیقات نشان می‌دهد که مقدار شکری که شخص در روز مصرف می‌کند در تخریب دندان‌های وی عامل تعیین‌کننده به شمار نمی‌آید بلکه دفعات مصرف مواد شیرین در روز است که می‌تواند سرعت نابودی مینای دندان را افزایش دهد.
• در مورد مصرف پنیر و شیرینی این دو نکته شایان توجه است که چون پنیر فسفر بدن را کاهش می‌دهد و می‌تواند بر کارکرد مغز تأثیر گذارد، مصرف اندکی گردو همراه با پنیر به منظور جبران فسفر از دست رفته مناسب است.

پیشگیری از خرابی مینای دندان

به منظور پیشگیری از آسیب ساختار مینای دندان موارد زیر را رعایت کنید:

۱) مسواک زدن و نخ دندان کشیدن منظم

شما درباره اهمیت این موضوع از زمان کودکی شنیده اید و این مسئله هنوز هم برای شما از اهمیت زیادی برخوردار است. اهمیت این موضوع بطور خاص به این خاطر است که دندان های شما هنوز دچار پوسیدگی نشده و در حال رشد هستند. سعی کنید دندان های خود را دو بار در روز با خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک بزنید و یک بار در روز نخ دندان بکشید. علاوه بر این بهتر است شما زبان خود را نیز مسواک بزنید تا به این ترتیب از تجمع باکتری هایی که می توانند باعث وارد شدن آسیب به دندان های شما شود، جلوگیری نمایید.

۲) معاینات دندانپزشکی

دندان پزشک می تواند فرسایش مینای دندان را در مراحل اولیه شناسایی کرده و از روش درمانی مناسب برای بهبود وضعیت آن استفاده کند. در این حالت ملاقات منظم با دندان پزشک می تواند از ابتلای شما به سرطان دهان، بیماری لثه و سایر مشکلات پیچیده دندان جلوگیری کند.

۳) مصرف نوشیدنی های گاز دار را محدود کنید

اگر شما از نوشیدنی های گاز دار (حتی نوشیدنی های گاز دار رژیمی!) استفاده می کنید، مصرف این نوشیدنی ها را محدود کنید و در بهترین حالت برای نوشیدن آنها از یک نی برای جلوگیری از تماس مایع با مینای دندان ها استفاده کنید.

۴) تغذیه

مصرف غذاهای اسیدی، غذاهای حاوی شکر و نشاسته را محدود کنید. نیازی به کنار گذاشتن غذاهای مورد علاقه نیست، بلکه فقط لازم است رژیم غذایی خود را با منظور کردن مجموعه متنوعی از غذاها که می توانند مینای دندان های شما را در برابر اسید محافظت کنند، متوازن نمایید. مقدار مصرف مواد غذایی اسیدی را محدود کنید و مصرف غذاهای چسبنده حاوی شکر و نشاسته را کم نمایید.

۵) مصرف به اندازه فلوراید

هر چند فلوراید در پیشگیری از ایجاد پوسیدگی دندان مفید است، اما مقدار زیاد فلوراید می تواند مشکلاتی همچون فلورسیس (ضایعات مینای دندان) را به همراه داشته باشد. این شرایط می تواند در کودکان ایجاد شده و باعث از بین رفتن این ماده شود. کودکانی که با مشکل فلورسیس روبرو می شوند ممکن است به خاطر مصرف مکمل ها یا مصرف مواد حاوی فلوراید علاوه بر آب آشامیدنی غنی شده با فلوراید به این مشکل مبتلا شده باشند. علاوه بر این، بلعیدن خمیردندان حاوی فلوراید می تواند احتمال ابتلا به فلورسیس مینای دندان را افزایش دهد.اکثر کودکان مبتلا به فلورسیس دارای مشکلات محدود هستند که دلیلی برای نگرانی نسبت به آن نیست.

با این وجود در برخی موارد جدی، ممکن است دندان ها تغییر رنگ داده و یا لکه سفید روی دندان ایجاد شده و سوراخ شوند و به این ترتیب تمیز کردن آنها دشوار گردد. فلوراید درمانی یک روش دندانپزشکی است که به منظور تقویت مینای دندان با استفاده از فلوراید ارائه می‌گردد. فلوراید معمولاً مستقیماً و به صورت ژل، وارنیش یا کف بر روی دندان‌ها استفاده می‌شود. وارنیش فلوراید، فلوراید موضعی است که برای پیشگیری از پوسیدگی دندان مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ استفاده از وارنیش دندان کودکان در واقع راه حلی برای حفظ سلامت فرزند شما می‌باشد.

این ماده‌ی معدنی طبیعی می‌تواند به تقویت مینای دندان در برابر اسیدهایی که موجب آسیب به آن می‌شوند، کمک کند. بسیاری از بیماران نیازی به فلوراید درمانی ندارند، بنابراین استفاده‌ی منظم از این روش بیشتر برای کودکان و نوجوانانی که دندان‌های آن‌ها همچنان در حال رشد است، ضروری می‌باشد. اشخاص مبتلا به بیماری‌های لثه، خشکی دهان، یا استفاده کنندگان از ابزار دندانی خاص می‌توانند از تاثیرات محافظتی ناشی از فلورایدتراپی بهره‌مند شوند. افرادی که بیشتر از حد معمول دچار پوسیدگی دندان می‌شوند نیز ممکن است انجام منظم روش فلوراید درمانی برای آنها مفید واقع شود.

از آنجا که مینای دندان دارای بافت زنده نیست، بنابراین بدن نمی تواند ساختمان آن را ترمیم نماید از اینرو این قسمت از دندان نیاز به توجه خاص دارد. در صورت آسیب دیدن مینای دندان در مراحل پیشرفت بروز درد و حساسیت در هنگام نوشیدن مایعات سرد و گرم وجود دارد. با مواردی که در مقاله ذکر شد می توان این بخش دندان را تقویت نمود، درصورت آسیب دیدگی، سایش، شکستن و ترک خوردن دندانپزشک اقداماتی را برای ترمیم و درمان آن تجویز می کند. ترمیم آن در مراحل ابتدایی راحتتر می باشد بنابراین با مشاهده هر کدام از علائم آسیب دیدگی حتما به دندانپزشک مراجعه کنید.

بیشتر بخوانید: مراقبت از دهان و دندان و سلامتی آن

سخت ترین ماده موجود در بدن انسان _ دانشچی