تحقیق درباره دیابت (بیماری قند) روش های پیشگیری و درمان آن

درباره ی دیابت چقدر می دانید؟

دیابت چیست؟

دیابت یا بیماری قند (یا Diabetes Mellitus) یک اختلال سوخت و سازی (متابولیک) در بدن است. در این بیماری توانایی تولید هورمون انسولین در بدن از بین می‌رود و یا بدن در برابر انسولین مقاوم شده و بنابراین انسولین تولیدی نمی‌تواند عملکرد طبیعی خود را انجام دهد. نقش اصلی انسولین پایین آوردن قند خون توسط سازوکارهای مختلف است. این بیماری یا به دلیل تولید ناکافی انسولین پدیدار می گردد٬ یا به دلیل ناکارآمدی سلول های بدن در برابر انسولین یا به هر دو دلیل. بیماران با قند خون بالا معمولا دچار پر ادراری (تکرر ادرار) و تشنگی شدید( استسقا ) و دچار گرسنگی (پر اشتهایی) می شوند.

انواع دیابت

سه نوع دیابت وجود دارد:

۱- دیابت نوع اول ( وابسته به انسولین)

در دیابت نوع ۱ ( یا دیابت جوانی یا دیابت وابسته به انسولین)، پانکراس هیچ انسولینی ترشح نمی کند، انسولین هورمونی است که بدن را قادر می سازد تا گلوکز موجود در غذا را به انرژی تبدیل کند.

درنبود این هورمون، گلوکز به جای تبدیل به انرژی به جریان خون باز می گردد و سبب ایجاد علایم و مشکلات بسیاری از جمله خستگی می شود.

دیابت نوع ۱ با نوع ۲ متفاوت است زیرا که دیابت نوع ۱ تنها با انسولین قابل درمان است، که این انسولین معمولا یا از طریق تزریق زیر پوستی یا از طریق پمپ انسولین به فرد تجویز می گردد.

بسیاری از علایم دیابت نوع ۱ مشابه نوع ۲ هستند. پزشک شما می تواند با انجام آزمایشاتی عملکرد پانکراس شما را بررسی کرده و تشخیص قطعی را بدهد.

علت ابتلا به دیابت نوع یک

علت ابتلا به دیابت نوع ۱ هنوز ناشناخته است البته تصور می شود که ترکیبی از عوامل ژنتیکی ،سابقه خانوادگی و فاکتورهای محیطی مثل ویروس در ایجاد بیماری دخالت داشته باشند.

سن ابتلا:  زمانی که پانکراس توانایی تولید انسولین برای تنظیم قند خون را از دست بدهد شما به دیابت نوع ۱ مبتلا خواهید شد.

اکثر افرادی که دیابت نوع ۱ در آن ها تشخیص داده شده، در سنین کودکی یا جوانی به سر می برند.

چگونگی درمان دیابت نوع یک

بر خلاف مبتلایان به دیابت نوع ۲ که در مراحل اولیه نیاز به انسولین ندارند و اگر با وجود مصرف قرص های ضد دیابت درتنظیم قند خون ناتوان بودند باید از انسولین استفاده کنند، مبتلایان به دیابت نوع ۱ هرگز نمی توانند از دارو استفاده نمایند.

هدف انسولین درمانی این است که کار انسولین ترشح شده در بدن را تقلید کند.

یکی از فاکتورهای کلیدی در انسولین درمانی افراد دیابتی، این است که گلوگز خون را به دقت کنترل کند و کمک کند تا میزان قتد خون تا حد ممکن به حد طبیعی نزدیک گردد.بیماران دیابتی باید با پزشک خود در مورد میزان گلوکز خون هدف خود مشورت نمایند. همچنین تعیین میزان A1C بسیار مهم است.

A1C آزمایشی است که نشان می دهد کنترل دیابت شما طی ۲ تا ۳ ماه گذشته چگونه بوده است.

با کنترل قند خون و رساندن آن به حد طبیعی شما می توانید از بسیاری از مشکلاتی که سایر افراد دیابتی با آن مواجه هستند، پیشگیری نمایید.

۲- دیابت نوع دوم

ديابت نوع ۲ شرايط مزمني است که در آن، بدن، قادر به استفاده و ذخيره گلوگز نمي باشد و گلوکز به جاي تبديل به انرژي به جريان خون باز گشته و سبب ايجاد علايم مختلف مي گردد.

ديابت نوع ۲ (يا ديابت بزرگسالي يا غير وابسته به انسولين) در نتيجه عدم توانايي بدن در توليد انسولين کافي و يا ناتواني از استفاده ي بهينه از انسولين توليدي رخ مي دهد؛ که به اين حالت مقاومت به انسولين گفته مي شود.

اين نوع ديابت اغلب در افراد بالاي ۴۰ سال، چاق و داراي سابقه خانوادگي ديابت رخ مي دهد ولي متاسفانه بايد اذعان کرد که امروزه آمار ابتلاي افراد جوان تر نيز به دليل شيوه زندگي امروزي افزايش يافته است.

علت ابتلا به دیابت نوع دو

فاکتورهاي مختلفي سبب ابتلا به ديابت نوع ۲ مي شوند: اضافه وزن، بي تحرکي يا کمبود فعاليت بدني و اختلالاتي که همراه با عدم توانايي بدن در استفاده از گلوگز مي باشند از عوامل اصلي ابتلا به ديابت نوع دو مي باشند. به علاوه کساني که اختلال گلوکز ناشتا يا اختلال عدم تحمل گلوکز در آن ها تشخيص داده شده نيز خطر بالايي در ابتلا به ديابت نوع ۲ دارند.

علايم ديابت نوع ۲

افراد مبتلا به ديابت نوع ۲ يک سري از علايم را تجربه مي کنند. شامل:

* تشنگي و پرنوشي

* پُرادراري

* تاري ديد

* زودرنجي و تحريک پذيري

* بي حسي يا سوزش دست و پا

* عفونت مکرر لثه، پوست و مثانه

* عدم بهبودي زخم ها

* خستگي زياد غير قابل توجيه

اما بايد بدانيد در بعضي موارد ديابت نوع ۲ هيچ علامتي ندارد. در اين گونه موارد افراد مبتلا ماه ها يا حتي سال ها بدون اين که از بيماري خود مطلع باشند به زندگي ادامه مي دهند. ديابت آن قدر به تدريج پيش مي رود که حتي گاهي اوقات علايم آن قابل شناسايي نيست. به همين دليل خيلي از مبتلايان به ديابت تا سال ها از بيماري خود اطلاع ندارند.

چه کساني به ديابت نوع ۲ مبتلا مي شوند؟

عوامل خطر ابتلا به ديابت نوع ۲ شامل چاقي، کلسترول بالا، فشار خون بالا و عدم تحرک بدني کافي است. همچنين مطالعات نشان داده اند که خطر ابتلا به ديابت با افزايش سن افزايش مي يابد به همين دليل به اين نوع از بيماري ديابت بزرگسالان نيز گفته مي شود. بر همين اساس افراد چاق بالاي ۴۰ سال ريسک بالاتري براي ابتلا به ديابت نوع دو دارند. البته ظهور اين نوع ديابت در افراد جوان نيز در حال افزايش است.

همچنين افرادي که در دوره بارداري به ديابت مبتلا مي شوند، که ديابت بارداري نام دارد، ممکن است بعدها به ديابت نوع ۲ دچار شوند.

درمان ديابت نوع ۲

ديابت نوع ۲ در مراحل اوليه با تغيير شيوه زندگي اعم از تغذيه سالم، فعاليت بدني و نيز کنترل استرس قابل درمان خواهد بود. جالب است بدانيد که در فردي که از افزايش وزن شديد رنج مي برد حتي با کمتر از ۱۰ در صد کاهش وزن در خيلي از موارد کنترل قند خون اصلاح مي گردد.

اگر با تغيير عادات نادرست زندگي، قند خون شما اصلاح نشد، آن موقع ديابت اغلب با مصرف داروهاي خوراکي قابل درمان است زيرا که بدن بسياري از افراد مبتلا تا حدي انسولين ترشح مي کند ولي به داروهايي براي بهبود بهره برداري و يا افزايش ترشح انسولين نياز است.

بیشتر بخوانید: همه چیز درباره دیابت نوع ۲ و پیشگیری از آن

۳- دیابت بارداری

در دوران حاملگی زنان دچار این نوع دیابت می شوند. در میان بعضی زنان سطح گلوکز خون بسیار بالاست و بدن آنان قادر نیست برای انتقال گلوکز به سلول ها انسولین کافی تولید کند این امر باعث افزایش بیش از حد سطح گلوکز می گردد.

تشخیص این نوع دیابت در دوران بارداری ممکن است.

اکثر بیماران مبتلا به دیابت حاملگی قادرند با ورزش و رژیم بیماری خود را کنترل کنند وحدود ده تا بیست درصد آنان به داروی کنترل کننده گلوکز خون نیاز پیدا می کنند. دیابت حاملگی تشخیص داده نشده یا کنترل نشده می تواند خطر بروز عوارض را به هنگام زایمان افزایش دهد و نوزاد ممکن است بزرگتر از اندازه معمول خود باشد.

دانشمندان موسسه ملی بهداشت و دانشمندان در دانشگاه Harvard دریافتند خطر ابتلا به بیماری دیابت حاملگی در زنانی که قبل از بارداری در رژیم غذایی خود کلسترول و چربی حیوانی زیاد داشتند نسبت به هم تایان خود که در رژیم غذایی خود کلسترول و چربی کمتری داشتند٬ بالاتر بود.

۴- انواع اختصاصی دیابت

 ناشی از :

– نقص ژنتیکی در عملکرد سلولهای تولید کننده انسولین

– بیماری غدۀ لوزالمعده مثل پانکراتیت، سرطان، …

– بیماریهای داخلی مثل پر کاری تیروئید، آکرومگالی و کوشینگ

– داروهایی مثل کورتن و هورمونهای تیروئید

– عفونتها مثل سرخچه مادر زادی

– بیماریهای ژنتیکی مثل منگولیسم و …می باشد.

چه كسي در معرض خطر ديابت است ؟

۱- اگر بالاي ۴۵ سال داريد
۲- اگر وزن شمـآن زياد است
۳- اگر منظم ورزش نميكنيد
۴-اگر والدين يا خواهر يا برادر شما ديابت دارند
۵- اگر خانم هستيد و نوزاد بالاي ۵/۴ كيلوگرم بدنيا آوردهايد يا در دوران حاملگي ديابت داشتهايد
۶- اگر فشار خون شما بالاتر از ۹۰/۱۴۰ ميليمتر جيوه است
۷- اگر HDL≤۴۰ داريد
۸- اگر TG>250 mg/dl داريد.

توضيح چربيهاي خون :
چربي هاي خون شامل تري گليسريديا كلسترول مي باشند.تري گليسريد بيشتر در اثر مصرف زياد برنج شيريني و بي تحركي بالا مي رود.كلسترول شامل دو نوع چربي خوب HDL و چربي بد يا همان LDL ميباشد. شما تا ميتوانيدبايد نوع خوب يا HDL را در خون بالا برده كه اين كار با پياده روي و ورزشهاي ائروبيك (هوازي نظير شنا دوچرخه سواري ….)مصرف ماهي سرخ نشده و ترك سيگار در افراد سيگاري انجام پذير است،و نوع بد كلسترول يا LDL را در خون كاهش دهيم.متاسفانه LDL با ورزش پايين نميآيد بلكه با كاهش مصرف چربي هاي حيواني و گوشت قرمز روغن هاي جامد امعاء و احشاء گوسفند بايد آن رادر خون كنترل نمود.

چرا زود تشخيص دادن ديابت مهم است ؟

۵ سال قبل از بروز علائم ممكن است ديابت وجود داشته باشد. پس تخريب ناشي از قند خون بالا در بدن وجود دارد. پس هرچه زودتر ديابت تشخيص داده شود تغيير در روش زندگي (اصلاح رژيم غذائي، ورزش، كنترل وزن و مصرف دارو) زودتر انجام شده و تخريب ناشي از قند خون بالا ديرتر اتفاق ميافتد.

 

روش جدید برای لاغر شدن دیابتی‌ها

برای آنكه وزن‌تان را كاهش دهید، به طور حتم باید كالری كمتری مصرف كنید و فعالیت بدنی‌تان را افزایش دهید. جالب است بدانید در این میان یك كلید جادویی هم وجود دارد. طبق تحقیقی كه در مجله Diabetic Care به چاپ رسید، مشخص شد، زنان دیابتی كه می ‌خواهند وزن كم كنند، وقتی فرصت صحبت‌ كردن با شخص دومی را پیدا می ‌كنند، راحت ‌‌تر لاغر می ‌شوند. متخصصان به این ترتیب روش جدیدی ابداع كرده و نام آن را مكالمات انگیزشی گذاشته‌اند. در واقع طی یک گفتگو، مشاور سؤالاتی كاملاًً روشن درباره موانع و مسائل فرد چاق از او می ‌پرسد و هیجان و تمایل كم‌ كردن وزن را در او افزایش می‌ دهد.

محققان آركانزاس دانشگاه علوم پزشكی در آمریكا برای ۲۱۷ زن مبتلا به دیابت نوع ۲ كه از اضافه وزن رنج می ‌بردند، این موضوع را آزمایش كردند. تمامی این افراد، میزان كالری مصرفی خود را پایین آورده و به ‌طور مرتب ورزش كردند. نیمی از این زنان نیز هر دو یا سه ماه یك بار تمایل داشتند با یك مشاور صحبت كنند.

 

بیمار قند (دیابت) _ دانشچی