دانشچی پورتال جامع تحقیق و مقاله، مطالب علمی و هنری ، وبگردی و…
با جراحی اسلیو معده، عوارض و مزایای آن آشنا شوید!
اسلیو معده چیست؟
جراحی اسلیو نوعی از جراحی چاقی است که در آن کاهش قابل توجه ظرفیت معده و ایجاد یک محدودیت اجباری و فیزیولوژیک در میزان غذای مصرفی فرد صورت می گیرد. در این نوع جراحی ۷۰ درصد از بخش قابل ارتجاع معده شامل قسمتی از معده که هورمون گرلین (GHERLIN) {هورمونی که نقش بسزایی در ایجاد اشتها دارد یا همان هورمون گرسنگی} ترشح می کند از معده جدا شده و قسمت باقی مانده معده با منگنه های تیتانیومی ویژه این عمل ها ترمیم می شود و ۷۰ درصد بافت معده جدا شده از بدن خارج می گردد.
بیماران بعد از عمل جراحی به دلیل کوچک شدن قابل توجه معده و حذف هورمون گرلین به صورت فیزیولوژیک، تمایل بسیار کمی به مصرف خوراکی داشته و حتی در صورت تمایل، توان مصرف بیش از حد خوراکی را ندارند. این محدودیت با تغییراتی نامحسوس تا پایان عمر باقی می ماند و جراحی در یک سال اول باعث کاهش وزن قابل توجه فرد شده و در ادامه این کاهش وزن را به همین صورت نگه می دارد.
اسلیو معده اولین باردر سال ۱۹۹۳ در استرالیا توسط دکتر Jamieson و بعد از ان توسط دکتر Johnston در سال ۱۹۹۶ درانگلستان انجام شد. گاسترکتومی اسلیو از سال ۲۰۰۴ به بعد به عنوان یکی از روشهای جراحی در کاهش وزن در تمام دنیا گسترش یافت.
این عمل جایگزین عمل باندینگ درافرادی است که BMI بین ۳۵ تا ۴۰ دارند وخصوصاً درکسانی است که مشکل اصلی آنها احساس گرسنگی مکرر می باشد. همچنین در افرادی که BMI خیلی بالایی دارند (بین ۵۰ تا ۶۰) جهت کاهش وزن شدید در فاز اول عمل دئودنال سوئیچ، انجام می شود. پس از آن که کاهش وزن قابل توجهی دراین بیماران ایجاد شد و BMI آنها به زیر ۵۰ رسید مرحله دوم که دئودنال سوئیچ است انجام می پذیرد.
افرادی که بیماری های زمینه ای نظیر آنمی، کرون و آسم شدید دارند و یا بیمارانی که از داروهای ضد التهابی غیر استیروئیدی استفاده می کنند بدلیل آنکه به اولسر ما رژینال (زخم حاشیه آنا ستوموز) مستعد هستند، بجای آنکه تحت عمل بای پس معده قرارگیرند ، بهتر است گاسترکتومی اسلیو شوند.
بیمارانی که مایل بداشتن جسم خارجی مثل حلقه نیستند و از مراجعات مکرر برای تنظیم حلقه پرهیز دارند، انجام عمل گاسترکتومی اسلیو جایگزین بسیار خوبی است. اسلیو گاسترکتومی (کوچک کردن معده یا معده آستینی)یکی از بیشترین اعمال محدود کننده متداول و موثردر درمان جراحی در کاهش وزن است.
دراین عمل تمایل این است که بیمار احساس سیری وپری از مصرف یک وعده غذای محدود، بدون سوء جذب، داشته باشد. پس از اسلیو گاسترکتومی به دلیل کاهش چشم گیر حجم معده، بیمار با مصرف مقدار کم غذا احساس سیری می کندودر نتیجه کالری مصرفی کاهش یافته و کاهش وزن رخ می دهد.
میزان کاهش وزن در جراحی اسلیو معده
انتظار این است که با انجام عمل جراحی اسلیو که فرد بین ۷۰ تا ۹۰ درصد اضافه وزن خود را طی ۱۸ ماه یا به طور متوسط حداکثر ۴۵ کیلوگرم را طی مدت ۱۸ ماه از دست بدهد.
عوارض اسلیو معده
بعضی از عوارض عمل جراحی اسلیو مانند بسیاری از عمل های جراحی دیگر است مانند عفونت محل زخم، حساسیت به نخ بخیه و … که این عوارض ممکن است در هر عمل دیگری هم که لزوما ربطی به دستگاه گوارش یا چاقی ندارد، اتفاق بیفتد. البته این موارد با توجه به شیوه لاپاراسکوپیک و کوچک بودن محل برش ها احتمال بروز کمتری دارند و در صورت بروز نیز شدت عارضه خفیف تر خواهد بود.
عوارض دیگر مانند آمبولی، خونریزی و لیک یا نشت از محل جراحی تا حدودی قابل پیشگیری بوده و مختص اسلیو نیست و تا حدود زیادی هم به انجام مشاوره های قبل از عمل و وضعیت و میزان تحرک خود بیمار بستگی دارد.
از جمله سایر فاکتورهایی که در میزان بروز خونریزی و نشتی بعد از اسلیو موثر می باشد:
۱- جنس منگنه ها و برند آن ها
۲- تکنیک جراحی استاندارد توسط جراح با تجربه و تحصیلات آکادمیک ( فلوشیپ فوق تخصصی لاپاراسکوپی و جراحی چاقی)
اگر چه ممکن است این جراحی های فوق تخصصی توسط افراد غیر فوق تخصص رعایت شود ولی دقت به جزئیات و توانایی در کنترل عمل در صورت اتفاقات ناخواسته از توان این پزشکان خارج بوده و باعث افزایش ضریب خطا و خطرات و عوارض و حتی مرگ می شود.
۳- ترمیم بافتی بدن بیمار: که با بررسی های جامع قبل از عمل تلاش می شود تا به سطح ایده آل قبل از عمل برسد.
مزایای عمل اسلیو معده
• کاهش حجم معده – عمل جراحی گاسترکتومی آستینی یکی از بیشترین اعمال محدود کننده متداول و موثردر درمان جراحی در کاهش وزن است.
• نرمال بودن عملکرد معده پس از عمل
• انجام عمل به شیوه لاپاروسکوپی
• ساده بودن روش جراحی و کوتاه بودن زمان جراحی
• کوتاه بودن مدت اقامت بیماران در بیمارستان
• عدم وجود جسم خارجی در معده مانند روش حلقه
• در این عمل عوارض اعمال بزرگی مانند بای پس و انحراف بیلیوپانکراتیک، نظیر زخم حاشیه آناستوموز، کمبود ویتامین ها، انسداد روده و استئوپروز وجود ندارد. همچنین مشکلات ناشی از سر خوردن حلقه، اروژن (خوردگی وسوراخ شدن معده) وانسداد معده و نیز مراجعات مکرر پس از عمل که در عمل باندینگ ممکنست ایجاد شود وجود ندارد.
• در صورت عدم پاسخ مناسب به درمان، براحتی قابل تغییر به روشهای دیگر نظیر بای پس و دئودنال سوئیچ است.
• به لحاظ برداشت بخش عمده معده که مسئول ایجاد اشتها و گرسنگی است و ذخیره غذا در این قسمت انجام می شود، در کاهش وزن موثرتر از گاستریک بندینگ است.
• میزان کاهش وزن طی ۳ سال پس از عمل بین ۶۰ تا ۸۰ % از اضافه وزن بدن می باشد.
معایب عمل اسلیو معده
• میزان کاهش وزن کمتر از روش باي پس معده است.
• شیرینی خور شدن بیماران منجر به کندی سیر کاهش وزن می شود.
• برگشت ناپذیر بودن روش – ۸۵% معده دراین عمل رزکت می شود واز شکم خارج می گردد لذا عمل غیر قابل برگشت است.
• قابلیت گشاد شدن و افزایش حجم قسمت باقیمانده پس از ۵ سال
• مشکلات ناشی از استاپلینگ نظیر نشت باید مورد تأمل قرار گیرد.
رژیم غذایی در عمل اسلیو معده
از عوامل مؤثر كاهش وزن در عمل جراحي اسليو، محدوديت‌هاي غذايي، تغييرات هورموني و تخليه سريع معده مي‌باشد. توجه به تغذيه بيمار قبل از جراحي و پس از آن به جهت حفظ و نگهداري توده عضلاني بدون چربي، در طول دوره كاهش وزن و به حداقل رساندن عوارض جراحي (ريفلاكس يا برگشت غذا، حالت تهوع و اسهال) از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. رژيم غذايي در عمل اسيلو به دو بخش قبل از جراحي و پس از جراحي طبقه بندي مي‌شود.
رژیم غذایی قبل از جراحی
– بيماران ۶-۲ هفته قبل از جراحي، تحت رژيم غذايي مشخص قرار مي‌گيرند. اين سبك از رژيم غذايي لوله گوارش و كبد بيمار را آماده براي جراحي مي‌كند و همچنين فرد را براي پذيرش در تغيير شيوه زندگي و نوع رژيم غذايي در طول دوره درمان و پس از آن آماده مينمايد. به همين لحاظ آمادگي۶ هفته‌اي بيشتر تأثيرگذار است.
– غذاهایي كه در اين دوره ۶-۲ هفته مي‌بايستي بيمار از آنها اجتناب كند يا بسيار محدود استفاده كند عبارتند از:
- دسرها و شيريني‌جات
- غذاهاي چرب
- غذاهاي سرخ شده
- نوشابه‌هاي كربناته
- الكل
- فرآورده‌هاي شيري پرچرب
شكر و مواد قندي حاوي كربوهيدرات‌هاي ساده . (در طي اين دوران بيماران به استفاده از مواد غذايي زير توصيه مي‌شوند: جو دو سر، ماست، پنيرهاي جعبه‌اي كم چرب، ميوه‌ها و سبزيجات تازه، گوشت‌هاي بدون چربي، سفيده پخته تخم مرغ (بدون زرده)، ژله‌هاي بدون شكر، غلات كامل و مكمل‌هاي پروتئيني.)
استفاده از سه وعده غذايي كوچك حاوي پروتئين‌هاي مناسب كه دو وعده آن حاوي مكمل‌هاي پروتئيني و يك وعده شامل سالادهاي سبزيجات و يا ميوه همراه با گوشت بدون چربي است، توصيه مي‌گردد.
– بايستي وعده‌هاي غذايي در زمان مناسب استفاده شود.
– جويدن صحيح و مناسب غذا و استفاده فراوان از آب و اجتناب از نوشابه‌هاي كربناته، قهوه و همچنين عدم استفاده از داروهاي ضد التهابي غير استروئيدي و داروهاي گياهي و سنتي يك هفته قبل از جراحي و عدم استفاده از هيچ ماده غذايي هشت ساعت قبل از جراحي از موارد قابل توصيه است.
رژيم غذايي در مرحله بعد از جراحی
مرحله اول – مايعات صاف شده
اين مرحله بلافاصله پس از عمل آغاز مي‌گردد. با وجودي كه بيمار ممكن است حالت تهوع داشته باشد استفاده از مايعات بسيار كم و صاف شده جهت جلوگيري از دهيدراته شدن (كم آبي) بدن توصيه مي‌گردد. استفاده از اين مايعات تا ۴۸ ساعت ادامه مي‌يابد. رژيم غذايي در اين مرحله شامل:
آب، چاي سبز، آب گوشت يا مرغ بدون چربي و صاف شده، نوشيدني‌هاي يخي با شيريني طبيعي (بدون افزدون شكر)، نوشابه‌هاي غير كربناته و نوشابه‌هاي بدون كافئين؟!! (كه در اين زمينه هنوز به تحقيقات بيشتري نياز مي‌باشد).
مايعات در حجم كم و به آهستگي بايد مصرف شوند و قبل از احساس پري معده متوقف گردند.
دريافت مايعات فراوان از طريق (ني) مي‌تواند منجر به افزايش حجم معده شود.
مرحله دوم – نوشيدني‌هاي پروتئينه
در اين مرحله كه دو هفته پس از جراحي مي‌باشد، بيمار هنوز قادر به دريافت غذاهاي پوره و يا جامد نمي‌باشد لذا دريافت مايعات حاوی ۸۰-۶۰ گرم پروتئين روزانه توصيه مي‌گردد. مايعات توصيه شده در اين مرحله عبارتند از:
آب گوشت، چاي سبز، آب، آب ميوه‌ها و آب سبزيجات بدون نكتار، سوپ صاف شده، سوپ‌هاي حاوي كرم‌هاي كم چرب، شير سويا، شير سرشير گرفته شده، ماست كم چرب، ژلاتين‌هاي بدون شكر و نوشيدني‌هاي پروتئينه.
مرحله سوم – غذاهاي پوره شده و نرم
اين مرحله كه ۸-۳ هفته پس از جراحي شروع مي‌شود، استفاده از غذاهاي كمكي كودكان و يا پوره و بسيار نرم توصيه مي‌گردد. از مصرف غذاهاي تكه تكه شده و يا كمي سفت خودداري كنيد، زيرا تكه‌هاي غذا در محل ورودي به ابتداي معده گير كرده و منجر به دردهاي شكمي و حالت تهوع و استفراغ مي‌شوند.
در اين دوره استفاده از غذاهایي كه كاملاً نرم و آميخته شده و بافت يكنواختي را دارند توصيه مي‌گردد. مواد غذايي توصيه شده در اين مرحله شامل:
گوشت ماكيان وگوشت قرمز كاملاً نرم و پوره شده، تن ماهي با مايونز كم چرب، پوره ميوه‌ها و سبزيجات بدون پوست، پوره ماهي، مخلوط ميوه‌هاي بدون پوست و پوره شده (موز، هلو و انبه)، سس سيب شيرين نشده و ماست.
استفاده از نوشيدني‌هاي پروتئينه در بين سه وعده غذايي توصيه مي‌گردد.
مرحله چهارم – غذاهاي با بافت نرم
در اين مرحله كه ۱۲-۹ هفته پس از جراحي آغاز مي‌شود، بيمار قادر به دريافت غذاي نرم مي‌باشد. در اين مرحله توصيه مي‌شود از افزودن شكر و چربي به رژيم غذايي خودداري گردد. مواد غذايي در اين مرحله شامل:
پنيرهاي جعبه‌اي كم چرب، بلغور جو دو سر، سبزيجات پخته و مخلوطي از سبزيجات نرم، پودينگ‌هاي بدون شكر، ماهي پخته بدون تيغ، خاگينه، كنسرو ميوه‌ها، تكه‌هاي نرم ميوه تازه، كنسرو سبزيجات، غلات در صورت تحمل، قطعات و تكه‌هاي ترد و نازك گوشت و جايگزين‌هاي گوشت (تخم مرغ و پنير).
هر وعده غذايي شامل تكه‌هاي كوچكي از غذاست كه زمان مناسب هر وعده ۳۰ دقيقه بوده و فاصله بين وعده‌ها ۵-۴ ساعت مي‌باشد و بدين ترتيب با تغيير يافتن شيوه دريافت غذا، فرد وارد مرحله جديدي از زندگي خود مي‌شود.
مرحله پنجم – رژيم غذايي نرمال يا معمولي
در اين مرحله كه ۴ ماه پس از جراحي مي‌باشد، بيمار تقريباً قادر به تحمل يك رژيم غذايي معمول و نرمال است و در آن استفاده از گوشت‌هاي بدون چربي، تخم مرغ آب پز، ميوه، سبزيجات و غلات توصيه مي‌گردد.
برنج، ماكاروني، پاستا يا نان ممكن است هنوز در اين مرحله به خوبي تحمل نشوندكه به دليل مقادير بالاي نشاسته مي‌باشد و بهتر است كه محدود شوند.
در اين دوره فرد مي‌بايستي ۶-۵ بار در روز وعده‌هاي غذايي بسيار كوچك دريافت كند كه اين وعده‌هاي غذايي با رعايت فاصله زماني مناسب و برنامه ريزي شده مي‌باشد. كاهش وزن به اين علت رخ مي‌دهدكه بيمار نمي‌تواند مايعات و جامدات را همزمان با هم مصرف كند.
دريافت وعده‌هاي كوچك غذا، جويدن مناسب و تشويق بيماران به ادامه رژيم غذايي و مراجعه به مشاور تغذيه از اهميت ويژه‌اي برخوردار هستند.
مرحله ششم – رژيم غذايي كامل
اين مرحله كه ۲ سال پس از جراحي مي‌باشد مقدار كالري دريافتي فرد به ميزان ۸۰۰-۶۰۰ كيلو كالري در روز محدود مي‌باشد بيشترين كاهش وزن در طي يك سال اول پس از جراحي اتفاق مي‌افتد.
بيماراني كه تحت عمل جراحي اسليو (Sleeve) قرار مي‌گيرند از نظر تحمل دريافت غذا در سطوح مختلفي قرار مي‌گيرند و با توجه به اين تفاوت، اضافه كردن مواد غذايي يا محدود كردن آنها از فردي به فرد ديگر متفاوت است. قبل و بعد از جراحي رعايت رژيم غذايي مشخص، به كاهش وزن بيشتر بيمار كمك مي‌كند و از دوباره وزن گرفتن وي جلوگيري مينمايد.
همين طور ديده شده است كه مقادير مناسب كاهش وزن زماني كه دريافت كالري به ۱۲۰۰-۱۰۰۰ كيلو كالري در روز افزايش مي‌يابد، اتفاق مي‌افتد.
اين دسته از افراد كه تحت جراحي اسليو قرار مي‌گيرند در طول زندگي خود فقط قادر به دريافت وعده‌هاي بسيار كوچك غذا مي‌باشند و از مصرف غذاهاي پر كالري، نوشيدني‌هاي كربناته و غيره مي‌بايستي جداً خودداري كنند.
پروتئين مورد نياز
ميزان پروتئين مورد نياز ۸۰-۶۰ گرم در روز و يا ۱/۲-۵/۱ گرم به ازاي هر كيلوگرم وزن ايده‌آل بدن يا ۹۱/۰ گرم به ازاي هر كيلوگرم از وزن مناسب بدن مي‌باشد.
دريافت ۳۰ گرم پروتئين در هر وعده غذايي توصيه مي‌گردد، چون منجر به نگهداري عضلات بدن مي‌شود و نقش مهمي در سلامتي و احساس سيري بر عهده دارد.
منابع غذايي پروتئيني با حداقل مقدار كالري شامل مرغ، توفا، شير بدون سرشير، لوبيا و كره بادام زميني مي‌باشد.
زمان بهبودی
• بستری در بیمارستان کمتر از ۴۸ ساعت
• برگشت به فعالیت روزمره کمتر از ۱ هفته
• بهبود کامل کمتر از ۲ هفته
مراقبت های پس از عمل اسلیو معده
روز دوم پس از عمل از بیماران در بخش رادیولوژی، گاستروگرافین میل بعمل می آید و چنانچه معده، بدون لیک از محل استاپلینگ باشد، درن شکمی که در مجاورت آن قرار دارد خارج و رژیم مایعات صاف شده و رقیق شروع می شود بیماران تا دو هفته پس از عمل فقط بایستی از مایعات صاف شده با حجم کم و با فاصله از یکدیگر استفاده کنند؛ طی ۲-۱ ماه پس از عمل تدریجاً جامدات بمیزان ۶۰۰ تا ۸۰۰ کالری در روز به رژیم غذایی آنها اضافه می شود.
بیماران اکیداً بایستی از مصرف غذاها با حجم زیاد و نیز نوشابه های گازدار (به دلیل ایجاد ناگهانی حجم) خودداری کنند، در غیر این صورت خصوصاً در روز های اول پس از عمل منجر به فیستول معده و به طور دیر رس منجر به درد معده و افزایش تدریجی حجم آن می شود و کاهش وزن را با کندی و یا توقف مواجه می نماید.
هزینه عمل جراحی اسلیو معده
هزینه عمل اسلیو معده با توجه به وسایل مصرفی ۱۶ الی ۲۰ میلیون است، یک هفته طول درمان دارد.
بیشتر بخوانید: در مورد دستگاه گوارشی انسان
