حلزون ها را بهتر بشناسیم!
حَلَزون یا لیسَک نوعی نرمتن در ردهٔ شکمپایان است. علت اینکه حلزون را در رده شکمپایان قرار دادهاند؛ این است که در حقیقت تمام قسمت زیرین بدنش، پای آن به شمار میرود.
حلزون چیست؟
زیستشناسان تا به امروز بیش از ۳۰ هزار گونه حلزون را شناسایی کردهاند. حلزون از محیط زیست بسیار متنوعی برخوردار میباشد. محل زندگی بعضی از گونه حلزون ها در دریا بوده و بعضی از گونههای آن در آبهای شیرین و یا در باغها زندگی میکنند. حلزون از انواع گیاهان تغذیه میکند.
ظاهر حلزون
بدن شامل قسمتهای زیر است: سر که دارای یک جفت بازوی حسی است، یک پای شکمی و پهن عضلانی که نوعی عمل خزیدن را انجام میدهد و یک توده احشایی پشتی و گنبد مانند که بیشتر اندامهای داخلی در آن جای داشتهاند. (حلزونها معمولاً صدف دارند اما برخی از گونههای بیصدف آن نیز مشاهده شدهاست.)
چشم حلزون معمولاً بر روی دو تا شاخک بر روی سر آن قرار گرفتهاست مرحله لاروی حلزون ولیگر نام دارد که مجهز به یک کمربند مژکی ظریف است و آن را به عنوان عضو شنا بکار میبرد. قسمت پشتی ولیگر بعداً کاملاً بزرگ میشود و توده احشایی در حال رشد به سمت پشت برآمدگی میبابد. اما این رشد رو به بالا در طرف راست و چپ بطور یکسان صورت نمیگیرد و نتیجه آن پیچخوردگی توده احشایی و صدفی است که روی این توده را میگیرد.
نحوه راه رفتن حلزون
حلزون با آنکه پا ندارد ولی خیلی راحت بر روی زمین جابجا میشود. حلزون را نرمتنی شکمپا مینامند چرا که در حقیقت تمام قسمت زیرین بدنش، پای آن بشمار میرود. پس حلزون پایی دارد بسیار پهن و صاف و به کمک عضلات آن خود را بر روی زمین میلغزاند و به این گونه روی زمین راه میرود.
این جانور برای آنکه حرکات خود را آسانتر انجام دهد، از غدههایی که در پا-شکم خود دارد مادهای چسبناک میتراود و جاده خود را لیز و هموارتر میکند. این مادهٔ چسبناک باعث میشود تا حتی اگر حلزون از روی یک لبه تیغ عبور کند بدنش آسیبی نبیند و در صورت عبور از یک سطح لیز نیز سر نخورد.
دشمنان حلزون
حلزونها دشمنان زیادی در طبیعت دارند. از جمله سوسک های زمینی- مار ها- قورباغه ها و وزغ ها- لاک پشت ها و پرندگانی مثل مرغ – اردک و غاز.
تغذیه حلزون و شکارچی های آن
حلزونها معمولاً گیاهخوار هستند و در اصل از سبزیجاتی مانند برگها، سافه ها و گل ها تغذیه میکنند. اما برخی از گونههای بزرگتر حلزون حیوانات شکارچی بوده و همه چیز خوار یا در برخی موارد کاملاً گوشتخوار هستند.
شکارچیان حلرون: به علت اندازه نسبتاً کوچک حلزون و حرکت آهسته آن، حلزون توسط بسیاری از حیوانات از جمله جوندگان، پرندگان، دوزیستانی مانند قورباغه و وزغ شکار میشوند. علاوه بر این، حلزونهایی که در محیط آبی و دریایی زندگی میکنند، توسط ماهیها شکار میشود.
شگفتیهای حلزون
حلزون جانوری شگفتانگیز است. حلزون می تواند تا سه سال به نوعی در خواب فرو رود، حلزون هیچگاه گم نمیشود زیرا از غریزه ویژهای برخوردار است که هر چه از جایگاه خود دور شود دوباره به راهنمایی این غریزه به همان محل باز میگردد. دیگر از شگفتیهای حلزون آن است که هر چند اندامش فقط حدود ۱۰ گرم وزن دارد ولی قادر است چیزی به وزن ۴۵۰ گرم را کشانکشان بر روی زمین به دنبال خود ببرد.
از شگفتی های دیگر حلزون، زبانش است. این جانور زبانی دارد که مانند سوهان صدها دندانه ریز بر روی آن روییدهاست. این همان آلت برنده حلزون است که با آن خوراکش را قطع و ریز ریز میکند. خوراک بیشتر حلزونها انواع گوناگونی از گیاهان است.
اصول نگهداری از حلزون در منزل
۱- انتخاب محل نگهداری و زیستگاه حلزون ها: آکواریوم ها انتخاب مناسبی هستند ولی شاید گران باشند. اگر دنبال یک گزینه ارزانتر می گردید، یک فضای نگهداری جعبه مانند انتخاب کنید. بعد روی دریچه ی محل نگهداری را سوارخ کنید، یا اینکه خودتان با تخته سه لا و چیزهای دیگر محفظه ای را برای نگه داری از حلزون ها بسازید.
از انگشت شستتان برای اندازه گیری استفاده کنید، اندازه های مناسب چیزی در حدود ۱۰ برابر اندازه ی صدف حلزون برای ارتفاع، و ۸ برابر صدف حلزون برای طول و عرض محفظه است. اگر بیشتر از یک حلزون نگهداری می کنید ، بهتر است که این اندازه ها را افزایش بدهید.
۲- لایه ای به عنوان بستر اضافه کنیم: خاک گلدان بدون کود بهترین انتخاب است. شما باید خاکی را بخرید که به آن هیچ ماده ی شیمیایی و یا کود هایی با PH (درجه ی بازی یا اسیدی بودن) بالاتر از ۷ اضافه نشده باشد. چند سانتی متر از خاک کافیست. حلزون ها در زیر خاک حسابی تونل می سازند!
۳- جایی برای پنهان شدن حلزون قرار بدهید: از آنجا که حلزون ها موجوداتی شبانه هستند، مکان هایی را برای پنهان شدن احتیاج دارند. بعضی از حلزون ها با اینکه در خاک تونل حفر کنند یا حتی زیر صدفشان قایم شوند مشکلی ندارند و راحت هم هستند ، اما این فکر خوبیست که جایی اضافه برای پنهان شدنشان هم قرار بدهیم. و برای این کار می توانید از یک گلدان کوچک استفاده کنید.
پیشنهادی: با کفشدوزک ها بیشتر آشنا شوید