بیماری لوپوس را بیشتر بشناسید!
بیماری لوپوس یکی از انواع بیماری خود ایمنی است و زمانی رخ می دهد که سیستم ایمنی بدن بیمار شروع به حمله بافت ها و اندام های بدن خود فرد می کند. این حملات باعث التهاب، ورم و آسیب دیدن نقاط مختلف بدن همچون مفاصل، پوست، کلیه ها، خون، قلب و ریه می شود.
از آنجاییکه علایم لوپوس مشابه علایم بیماری های مختلف دیگری نیز می باشد، تشخیص لوپوس سخت می باشد. بعضی افراد مستعد ابتلا به این بیماری بدنیا می آیند و عوامل ساده و معمولی همچون عفونت ها، مصرف بعضی دارو های خاص و یا حتی نور خورشید محرک ابتلای آنها به لوپوس می شود. هرچند درمان کاملی برای لوپوس وجود ندارد، اما انواع درمان ها برای کنترل بیماری و کاهش شدت آن موجود می باشد.
علت بیماری لوپوس
سبب بیماری نقص ایمنی پوست و ارگانهای داخلی است که منشأ آن تاکنون شناخته نشدهاست، را اطلاق میگردد. در نوع رایجتر آن «ال. ئی. کرونیکوس دیسکوئیدس»∗ که فقط محدود بهپوست میشود، اکثراً روی صورت و بینی لکهای سرخ رنگ به شکل پروانه نقش میبندد.
نوع حاد∗ آن، که بهندرت بهمرگ میانجامد و بیشتر در زنان و در دههٔ سوم سنین زندگی بروز میکند، بهارگانهای داخلی مانند کلیه، قلب و مفاصل نیز سرایت مینماید. پس از بروز (.L. E)، در خون بیمار، عوامل دفاعی پدیدار میگردد که علیه سلول های حفاظتکننده و گلبولهای موجود در خون اقدام کرده و بهنابودی آنها میپردازد و منجر بهتقلیل گلبولهای سفید و قرمز خون میشود.
در این مقطع، سلولهای ایمنی حاصل از این فعل و انفعالات، در جدارهٔ رگها و سایر نقاط بدن رسوب نموده که این خود بهدگرگونی ارگانهای مربوطه میانجامد. به زبان سادهتر، این بیماری مظهر نوعی برادرکشی است که طی آن گلبولهای سفید – که به منزله سیستم دفاعی بدن هستند – شروع به از بین بردن یکدیگر و در مراحل پیشرفته بافتهای گوناگون بدن میکنند و در نتیجه تعداد آنها کاهش یافته و شدت بیماری را سبب میشوند.
گرچه منشأ و عامل بروز این بیماری تاکنون ناشناخته ماندهاست لیکن پژوهشگران حدس میزنند که عامل بروز این بیماری احتمالا نوعی ویروس یا پرتو فرابنفش است. علاوه بر فرضیه فوق، نتایج حاصله از آزمایشهای دیگر، حاکی از این است که عامل ژنتیکی نیز در این بیماری مؤثر است:
- خویشاوندان درجه اول و دوم یک فردِ مبتلا بهلوپوس، بیش از دیگران در معرض ابتلا قرار میگیرند.
- احتمال اینکه یک شخص مبتلا بهلوپوس حداقل دارای یک خویشاوند درجهٔ اول مبتلا بههمین بیماری بودهباشد، در حد ٪۳ تا ٪۱۰ ثابت شدهاست.
- آمار موجود درباره دوقلوهای تک تخمکی مبتلا بهلوپوس ۲۵ درصد است.»∗
- آمار دوقلوهای دوتخمکی مبتلا بهلوپوس فقط ٪۵ است.
وجود آنتی بادیهای علیه اجزای هسته نشانه شاخص سرولوژی در بیماری SLE میباشد.
فرضیهای مبنی بر اینکه اختلال در عملکرد ماکروفاژهای رفتگر (Scavenger) باعث انباشته شدن سلولهای آپاپتوز شده در بافتها و ایجاد التهاب است. همچنین در اختلالات نادر ژنتیکی در عملکرد اجزای سیستم کمپلمان(شامل C1q,C2وC4) باعث ایجاد SLE می گردند.
انواع بیماری لوپوس
چهار نوع بیماری لوپوس داریم :
۱-پوستی(Discoid Lupus Erythematosus )DLE
یک بیمارى مزمن پوستى است که در صد کمى از آنها مبتلا به SLE نیز هستند و بقیه فقط مشکل پوستى دارند.
۲- لوپوس منتشر
لوپوس منتشر یا لوپوس اریتماتوس سیستمیک (Systemic Lupus Erythematosus) با علامت اختصاری SLE گونهای از انواع بیماری های خود ایمنی است که در آن سیستم دفاعی بدن، علیه ارگانها و بافتهای پیوندی خودی عمل کرده و بهآنها آسیب میرساند.
بانوان در مقابل این بیماری دهبرابر بیشتر از مردان آسیبپذیرند. این بیماری اغلب پوست و چندین اندام داخلی را درگیر میکند و با وجود اتوآنتی بادی در خون همراه است. سیر بالینی لوپوس شامل دورههای فعالیت و بهبود است.
۳-دارویی Drug – Induced
بیمارى است با علائم مشابه لوپوس که در اثر مصرف بعضى داروها ایجاد میگردد و با قطع (تذکر: قطع این بعضى از داروها باید توسط پزشک باشد ) دارو بر طرف میشود. در این بیمارى آنتى بادی هایى تولید میشود که بجاى عمل کردن علیه باکتری ها ، بر علیه سلولهاى بدن فرد وارد عمل میشوند . حاصل عملکرد آنتى بادی ها علیه سلول هاى بدن تولید کمپلکس هاى ایمنى است که با گردش در جریان خون و رسوب در بافت هاى مختلف سبب تخریب بافت ها میگردند.
اگر چه لوپوس یک بیمارى چند ارگانى ( مولتى سیستم ) است که ارگان هاى مختلف بدن را میتواند درگیر سازد ، بیشتر بیماران به فرم هاى شدید بیمارى مبتلا نمیشوند.سیر بیمارى به صورت دوره هاى عود و بهبود میباشد . درگیرى شدید ارگان هاى حیاتى ( کلیه ، قلب ، ریه ، مغز ) نادر است و بیشتر بیماران زندگى عادى خواهند داشت .
۴- نوزادی – جنینی Neonatal Lupus
یک بیمارى نادر است که نوزادان به ان مبتلا میشوند و با علائم پوستى ، قلبى و کاهش پلاکت هاى خون تظاهر میکند.
علائم بیماری لوپوس
❍ علایم و نشانههایی که ممکن است زنگ خطری برای عود بیماری لوپوس باشد. این علائم عبارتند از:
❍ خسته شدن بیش از حد انتظار
❍ احساس ضعف مداوم
❍ احساس درد در تمام بدن
❍ داشتن تب به صورت خفیف یا شدید
❍ بی اشتهایی مداوم
❍ کاهش وزن ناخواسته
❍ افزایش ریزش مو
❍ خونریزی از بینی به صورت مکرر
❍ زخمهای سقف دهان بهطوریکه پس از خوردن غذاهای تند دچار سوزش شود
❍ بثورات پوستی در نقاط مختلف بدن
❍ درد مفاصل
❍ تورم مفاصل
❍ خستگی مفاصل هنگام برخاستن از خواب
❍ درد قفسه سینه با افزایش تنفس
❍ تنگی نفس
❍ سرفه همراه با خلط خونی
❍ سردردهای غیرمعمول و مداوم
❍ احساس حالت تهوع و استفراغ
❍ احساس ناراحتی و درد در شکم بهطور مداوم
❍ ورم کردن پاها بهطور مداوم
❍ ورم کردن پلکها
❍ دیده شدن خون در ادرار
❍ در صورت بالا رفتن مقدار pt علامت مشخصه لوپوس است
تشخیص بیماری لوپوس
به طور کلی این ها علائم و نشانه هایی هستند که اغلب همراه هم بروز کرده و پزشک به این علائم اکتفا نمی کند. تست های خونی که سطح آنتی بادی های خون را مورد بررسی قرار می دهند، علاوه بر تشخیص بیماری، اندام های درگیر شده و تحت آسیب بیماری را نیز مورد بررسی قرار می دهند. این آنتی بادی های خودی، بر علیه بافت های خودی به پا خاسته اند و از این رو با آنتی بادی هایی که در زمان وجود باکتری ها، ویروس ها و قارچ ها در بدن ایجاد می شوند، متفاوتند.
بیماریزایی
بیماریزایی و ابتلا به لوپوس:
❍ ۹۰٪ از کل مبتلایان را زنان تشکیل میدهند – اکثراً بین ۱۵ تا ۴۵ سالگی مبتلا میشوند
❍ ۷۰٪ بیماران لوپوس منتشر است. در ۵۰٪ بیماران یک عضو اصلی شان درگیر است
❍ لوپوس پوستی تقریباً ۱۰٪ همه انواع بیماران لوپوس است
❍ ۲۰٪ ژنتیک است در خانواده درجه یک
❍ فقط ۵٪ از بچههایی که از پدر و مادری که مبتلا به لوپوس هستند، مبتلا به لوپوس میشوند
❍ در سیاه پوستان ۲ تا ۳ برابر بیشتر از بقیه افراد است
عوارض بیماری لوپوس
التهابی که توسط بیماری لوپوس به وجود می آید می تواند باعث نارسایی کلیه و آسیب دیدن کلیه ها، اختلالات حافظه، کم خونی، خونریزی و یا التهاب رگ ها، بیماری های ریوی و بیماری های قلبی شود. همچنین ابتلا به بیماری لوپوس خطر عفونت، سرطان و مشکلات بارداری را افزایش دهد.
درمان لوپوس
بیماران باید بطور مرتب به پزشک مراجعه کنند و تحت نظر باشند. پزشک معالج برحسب وضعیت بیماری نوع درمان ها را بطور مرتب تغییر میدهد. مهمترین اقدامات درمانی در لوپوس عبارتند از :
داروهای ضد التهاب: داروهای ضد التهاب مثل ایندومتاسین، بروفن، سلکسیب، پیروکسیکام، ملوکسیکام، مفنامیک اسید، ناپروکسن و یا مفنامیک اسید هستند که درد مفاصل و عضلات بیمار را کاهش میدهند.
هیدروکسی کلروکین Hydroxychloroquine :در درمان ضایعات پوستی، احساس خستگی و درد مفاصل بکار برده میشود. بعد از شروع مصرف این دارو اثر آن معمولا پس از ۱۲-۶ هفته ظاهر میشود. ممکن است لازم شود این دارو برای مدت های طولانی مصرف شود.
گاهی اوقات این دارو روی چشم اثر نامطلوب دارد پس بیمارانی که این دارو را مصرف میکنند باید معاینه چشم پزشکی شوند.
کورتیکوستروئید :مصرف کورتیکوسترویید یا کورتن در موارد شدید بیماری است.
داروهای ضعیف کنند سیستم ایمنی : مانند آزاتیوپرین، سیکلوسپورین، سیکلوفسفامید، متوترکسات و میکوفنولات در بعضی از مبتلایان به لوپوس مصرف میشوند. این داروها سیستم دفاع ایمنی بدن را تضعیف میکنند و مصرف آنها احتمال بروز عفونت در بیماران را بیشتر میکند.
بیماران مبتلا به لوپوس ممکن است به علت مصرف کورتن دچار نکروز سر استخوان ران شوند. این نکروز ممکن است نیاز به عمل جراحی دکمپرشن یا در موارد پیشرفته نیاز به تعویض مفصل رانداشته باشد.
بیماران مبتلا به لوپوس باید تا حد ممکن از تابش نور خورشید دوری کنند چون آفتاب موجب تشدید بیماری آنها میشود. این بیماران باید بسیار بیش از دیگران مراعات کنند تا دچار عفونت در جایی از بدن نشوند و از تماس با بیماران عفونی اجتناب کنند. در حالت شدید بیماری بارداری برای بیمار توصیه نمیشود و مصرف بعضی از داروهای ضد بارداری هم برای این بیماران مضر است.
درمان خانگی بیماری لوپوس
در صورت ابتلا به بیماری لوپوس با تغییراتی در سبک زندگی و رعایت مواردی می شود تاحدودی جلوی شعله ور شدن های بیماری را گرفته و راحت تر با بیماری زندگی نمود. این عوامل شامل:
- استراحت کافی
- محافظت از پوست در برابر آفتاب
- ورزش منظم
- ترک سیگار
- رژیم غذایی سالم
درمان لوپوس با طب سنتی
بعضی اوقات مصرف بعضی از داروهای طب جایگزین بهمراه داروهای تجویز شده می تواند به درمان این بیماری کمک نماید. قبل از مصرف این داروها با پزشکتان در اینباره مشورت نمایید. درمان های مکمل و جایگزین برای لوپوس عبارتند از:
- استفاده از مکمل های حاوی آندروسترون (DHEA)
- استفاده از تخم کتان چراکه این بذر می تواند تا حدودی التهاب را کاهش دهد.
- استفاده از روغن ماهی چرا که امگا ۳ درون این روغن برای درمان لوپوس مفید می باشد.
- مصرف ویتامین D هم ممکن است تاثیری بر درمان این بیماری داشته باشد.
بیماری لوپوس _ Lupus _ دانشچی