دانشچی پورتال جامع تحقیق و مقاله، مطالب علمی و هنری ، وبگردی و…
جواب به سوالات و فعالیت درس هجدهم فارسی دهم ( پاسخ ها به صورت گام به گام )
پاسخگویی به سوالات درس هجدهم کتاب فارسی دهم عظمتِ نگاه صفحه ۱۴۲، ۱۴۳، ۱۴۸، ۱۴۹ با دانشچی همراه باشید.
جواب سوالات فارسی دهم درس هجدهم عظمتِ نگاه ( پاسخ گام به گام )
کارگاه متن‌پژوهی درس ۱۸ ص ۱۴۲
قلمرو زبانی ص ۱۴۲
۱- کدام واژه‌ها، در متن درس، برای شما جدید و غیرتکراری است؛ معنای هر یک را بنویسید.
📗 پاسخ:
ناتانائیل: داده خدا
معطوف: مورد توجه واقع شده
فسفر: عنصری غیرفلز و شیمیایی و زردرنگ که قابلیت اشتعال فراوان دارد
ارمغان: هدیه
بینش: بصیرت
شبنم: ژاله، رطوبتی که شب روی گیاه ظاهر می‌شود
تملّک: مالک شدن، تصرف
تصاحب: صاحب شدن، تصرف
تمایز: با هم تفاوت داشتن
بامداد پگاه: صبح زود
گستره: پهنه، عرصه
۲- یک بند بنویسید و در آن، سه نشانۀ ندا به کار ببرید.
📗 پاسخ: پروردگارا آشنایی با تو از خلق دورم کرد. ای خدای آسمان و زمین تو مرا از درگاه خود برانی چه کسی پناه من خواهد شد؟! یا رب از هرچه غیر خودت بی‌نیازم کن.
۳- در جملۀ زیر، نقش دستوری واژه‌های مشخّص شده را بنویسید.
«ناتانائیل، من به تو شور و شوقی خواهم آموخت.»
📗 پاسخ:
ناتانائیل ← منادا
من ← نهاد
شور و شوق ← مفعول
قلمرو ادبی ص ۱۴۲
۱- عبارت زیر را از نظر آرایه‌های ادبی بررسی کنید.
آسمان را دیده‌ام که در انتظار سپیده‌دم می‌لرزید. ستاره‌ها یک یک، رنگ می‌باختند. چمنزارها غرق در شبنم بودند.
📗 پاسخ:
آسمان در انتظار / ستاره‌ها رنگ می‌باختند ← تشخیص
لرزیدن آسمان ← کنایه از شور و شوق و اشتیاق زیاد
رنگ باختن ← کنایه از محو شدن
آسمان و سپیده‌دم و ستاره / چمنزار و شبنم ← تناسب، مراعات نظیر
چمنزارها غرق در شبنم بودند ← اغراق
غرق در چیزی بودن ← کنایه از کاملاً تحت تأثیر آن چیز قرار گرفتن
۲- در بند چهارم از متن درس، یک «کنایه» بیابید و مفهوم آن را بنویسید.
📗 پاسخ: سوختن، کنایه از ایثار و فداکاری بسیار یا تحمل رنج و مشقت بسیار
قلمرو فکری ص ۱۴۳
۱- نیکوترین اندرز نویسنده چیست؟ دربارۀ آن توضیح دهید.
📗 پاسخ: «تا آنجا که ممکن است بار بشر را به دوش گرفتن» یعنی تا جایی که در توان است به مردم خدمت کردن و یاور آنها بودن در گرفتاری‌ها و سختی‌ها
۲- نویسنده دربارۀ «انتظار» چه دیدگاهی دارد؟
📗 پاسخ: همه موجودات و آفریده‌ها را در انتظار توصیف می‌کند و آرزو می‌کند که هیچ انتظاری رنگ هوا و هوس و خواسته‌های نفسانی به خود نگیرد و به تسلیم در برابر پروردگار و تقدیرات او توصیه می‌کند.
۳- هر یک از موارد زیر، با کدام بخش ازمتن درس، تناسب معنایی دارد؟
به جهان خرّم از آنم که جهان خرّم از اوست عاشقم بر همه عالم که همه عالم از اوست
سعدی
📗 پاسخ: هرگز هیچ زیبایی لطیفی را در این جهان ندیده‌ام که بی‌درنگ نخواسته باشم، تمامی مهرم را نثارش کنم. ای زیبای عاشقانه زمین، شکوفایی گستره تو دل‌انگیز است!
بسوز ای دل که تا خامی، نیاید بوی دل از تو کجا دیدی که بی‌آتش، کسی را بوی عود آمد
مولوی
📗 پاسخ: اعمال ما وابسته به ماست؛ همچنان که روشنایی فسفر به فسفر، راست است که ما را می‌سوزاند امّا برایمان شکوه و درخشش به ارمغان می‌آورد، و اگر جان ما ارزشی داشته باشد، برای این است که سخت‌تر از برخی جان‌های دیگر سوخته است.
غیبت نکرده‌ای که شوم طالب حضور پنهان نگشته‌ای که هویدا کنم تو را
فروغی بسطامی
📗 پاسخ: هر آفریده‌ای نشانه خداوند است امّا هیچ آفریده‌ای نشان‌دهنده او نیست.
خدا در همه جا هست؛ در هرجا که به تصوّر درآید، و «نایافتنی» است… هر جا بروی، جز خدا نخواهی دید… به خود بگو که تنها خداست که گذرا نیست.
بدان که در لحظه لحظه روز می‌توانی خدا را به تمامی در تملّک خویش داشته باشی.
تنها خداست که نمی‌توان در انتظارش بود. در انتظار خدا بودن، یعنی درنیافتن اینکه او را هم‌اکنون در وجود خود داری.
۴- کدام عبارت درس، با مفهوم آیه شریفه «لَا تُدْرِکهُ الْأَبْصَارُ وَهُوَ یدْرِک الْأَبْصَارَ» (انعام، آیه ۱۰۳) ارتباط معنایی دارد؟
📗 پاسخ: معنی آیه: «دیده‌ها او را نمی‌بینند ولی او دیده‌ها را درک می‌کند»
هر آفریده‌ای نشانه خداوند است امّا هیچ آفریده‌ای نشان‌دهنده او نیست… خدا در همه جا هست؛ در هرجا که به تصوّر درآید، و «نایافتنی» است.
۵- جملۀ «ای کاش عظمت در نگاه تو باشد.» را با سرودۀ زیر از سهراب سپهری مقایسه کنید.
«چشم‌ها را باید شست، جور دیگر باید دید.»
📗 پاسخ: همه پدیده‌ها نشانه‌خداوند هستند اگر انسان از درک آن عاجز است به خاطر نگاه نادرستی است که به جهان هستی دارد. اگر چشم‌ها شسته شود، نگاه با عظمت می‌شود یعنی اگر فکر و اندیشه انسان پرورش یابد، قادر به درک اسرار هستی می‌شود و در مسیر رسیدن به کمال قدم برمی‌دارد و از هلاکت، نجات می‌یابد. دو عبارت سؤال، با دو بیان متفاوت، به همین معنا اشاره دارد.
۶- در متن زیر، نویسنده بر چه چیزی تأکید دارد؟
برای من «خواندن» اینکه شن ساحل‌ها نرم است، بس نیست؛ می‌خواهم پاهای برهنه‌ام این نرمی را حس کنند؛ به چشم من، هر شناختی که مبتنی بر احساس نباشد، بیهوده است.
📗 پاسخ: نویسنده، بر به‌دست آوردن دانش و شناخت از راه تجربه، تأکید دارد. او توصیه می‌کند شنیده‌ها و ادراکات با تمام وجود حس شوند تا دارای فایده گردند.
درک و دریافت ص ۱۴۸
۱- کدام شخصیّت داستان، بیشتر مورد توجّه شما قرار گرفت؟ چرا؟
📗 پاسخ: راهب، زیرا بسیار دانا و با فضیلت بود، مقام و موقعیت تزار در او تغییری ایجاد نکرد. سؤالات تزار را شنید و اجازه داد تا تزار با تجربه و با تمام وجودش پاسخ‌ها را بیابد. دانشی که از این راه به‌دست آید، ماندگار و کاربردی خواهد بود.
۲- پاسخ شما به پرسش سوم تزار چیست؟
📗 پاسخ: وجود صفات پسندیده در روح انسان و به کار گرفتن عملی آنها، هم برای زندگی شخصی خود انسان و هم برای دیگران در دنیا و آخرت مفید خواهد بود. پس مهم‌ترین کار، آموختن و پرورش فضایل اخلاقی است.
نیایش «الهی» ص ۱۴۹
دانش‌آموز عزیز برای خواندن معنی نیایش «الهی» در سایت دانشچی بر روی لینک زیر ضربه بزنید.
جواب درس‌های بعدی فارسی دهم دانلود PDF کتاب فارسی دهم
