تحقیق در مورد مسجد گوهرشاد

همه چیز درباره مسجد گوهرشاد و واقعه تحصن در مسجد

گوهرشاد آغا، در زمره زنان بسیار سیاستمدار، ثروتمند و دانشمند دوره ی حکومت تیموریان بوده است. وی در دربار تیموریان، همسر سلطان شاهرخ بود. این زن خردمند ،در طول عمر پربار خود علاوه بر انجام امور خیریه و ساخت بناهای مذهبی و تاریخی اثر مهمی بر پیشرفت زبان فارسی و فرهنگ ایرانی داشت. اثر به یاد ماندنی گوهرشاد بیگم “مسجد گوهرشاد” در مشهد است. در این مقاله به معرفی آن خواهیم پرداخت.

مسجد گوهرشاد

مسجد گوهرشاد در سال ۸۲۱ هجری در قسمت جنوبی حرم امام رضا علیه السلام در مشهد ساخته شد. این بنای مذهبی، به دلایل مختلفی جز آثار برجسته معماری محسوب می شود.

بنای مسجد

ساخت این بنا توسط استاد قوام الدین شیرازی صورت گرفته است. این مسجد دارای یک صحن به مساحت ۲۸۰۰ متر مربع است و به مانند بسیاری از مساجد در این دوره چهار ایوانی و دربردارنده هفت شبستان است. هر ایوان دارای نامی است. ایوان شمالی مسجد دارالسیاده، دیوان شرقی اعتکاف، ایوان غربی شیخ بهاءالدین و معروف ترین ایوان در این مسجد ایوان جنوبی است که ایوان مقصوره نام دارد.
در ایوان مقصوره کتیبه‌ای وجود دارد که نام “گوهرشاد”بر روی کاشی معرق به خط ثلث توسط خوشنویس مشهور “شاهزاده بایسنقر” نوشته شده است.

منبر مسجد

در قسمت جنوبی ایوان مقصوره محراب بزرگی قرار دارد. این محراب در زمان ساخت مسجد در آن قرار نگرفته است، بلکه در سال ۱۲۴۳ در زمان فتحعلی شاه قاجار ساخته شد.
جنس آن از چوب گلابی و گردو است و در تزیین آن از هنر منبت و قلمزنی بهره برده شده است. ارتفاع این منبر زیبا که به منبر صاحب الزمان شهرت دارد هفت و نیم متر و دارای ۱۴ پله است.

بازسازی و مرمت

مسجد گوهرشاد در طی قرن های متمادی چندین بار تخریب شد. فی المثل در سال ۱۸۰۴ در اثر زمین لرزه ایوان جنوبی آسیب دید که مرمت شد. بار دیگر در زمان بمباران مشهد توسط روس ها، قسمت‌هایی از گنبد و ایوان‌ها تخریب شدند ولی مجدد بازسازی شد.در مجموع چهار بار قسمت‌های مختلف مسجد تعمیر و بازسازی شده است.

واقعه مسجد گوهرشاد

واقعه مسجد گوهرشاد در زمان رضاشاه به علت اعتراضات به کشف حجاب اجباری در ۱۳۱۴ اتفاق افتاده است. در این زمان، به دنبال بازداشت سیدمحمدطباطبایی در مشهد به دلیل اعتراض به قانون کشف حجاب، در تیرماه ۱۳۱۴ مردم به رهبریت شیخ بهلول در مسجد گوهرشاد تحصن کردند.

وقتی خبر تحصن به گوش رضا شاه رسید دستور داد که اگر تا روز بعد مردم پراکنده نشده بودند به بدترین روش نظامی که همان قتل عام بود دست میزند. روز بعد علیرغم تلاش ماموران مردم به تحصن ادامه دادند و در این زمان رضاشاه دستور تیراندازی به تحصن کنندگان را صادر کرد. در این واقعه تعداد زیادی از مردم و حتی نظامی ها کشته شدند که اجساد آنها بدون رعایت تشریفات مذهبی در گوری دست جمعی در باغهای مشهد دفن شد.

کلام پایانی

مسجد گوهرشاد تجلی هنر و قدرت یک زن در درباری خشن و جنگ طلب میباشد و گوهرشاد آغا میتواند برای هر زنی الگویی از رفتار و منش باشد.

پیشنهادی: مسجد زیبای نصیر الملک