تحقیق درباره قالب شعری تک بیتی

همه چیز درباره قالب شعری تک ‌بیتی + تک بیتی از سعدی

در این مقاله به قالب شعری تک بیتی می پردازیم، اولین سوالی که ذهن را در این باره مشغول می کند این است که تک بیت یعنی چه؟ با دانشچی همراه باشید.

قالب شعری تک بیتی چیست؟

شعری تک بیتی یا مفرد، قالب شعری است که از یک بیت و گاهی هم ممکن است دو بیت باشد امّا هر بیت قافیه متفاوتی دارد، در شعر تک بیتی شاعر تمام منظور خود را در یک بیت می گنجاند و خواننده نیز با خواندن همان یک بیت متوجه منظور شاعر می شود به طوری که ما در بیشتر ضرب المثل های کهن فارسی تک بیتی ها را مشاهده می کنیم که در زندگی روزانه بین افراد به کار برده می شود.

تک بیت به این معنی نیست که یک بیت با وزن و محتوای درست بگوییم و نامش را تک بیتی بخوانیم. شاعر ممکن است در بین گفتن غزل و یا مثنوی یا هر سبکی از شعر، تک بیتی زیبا و نابی را بسراید، مضمون تک بیتی که در بین اشعار سرائیده می شود به مانند ستاره ای درخشان می باشد.

بیشتر بدانید: قالب شعری مثنوی

تک بیت یکی از سبک شعر های زبان فارسی است که قدمتی دیرینه دارد، از معروفترین سرایندگان تک بیتی در زبان فارسی می توان به سعدی، هاتف اصفهانی و صائب تبریزی و بخارائی و عنصر المعالی و شیخ بهائی اشاره کرد.

برخی از شاعران مفرد یا تک بیتی خود را مطلع یک مطلع یک غزل و یا یک شعر نا تمام می دانند. امروزه می توان از صائب تبریزی به عنوان پدر تک بیتی نام برد، شاعران سبک هندی نیز علاقه مند به سرودن تک بیتی هستند.

مفردات یا همان تک بیتی ها در ضرب المثل ها و کنایه های ادبی بیشتر دیده می شوند و اساتید زیبائی شناسی زبان فارسی با بیان و یا نوشتن تک بیتی ها دانش و معلومات خود را به رخ کشیده و از آن ها استفاده می کنند، تک بیتی ها به تنهائی بار احساسی، ادبی را به دوش کشیده و خواننده را تحت تأثیر قرار داده و در ذهن می مانند.

تک بیت محتوا دارد، هرگز کهنه نمی شود، از شنیدن آن شگفت زده می شویم و ضرب المثلی می شود برای استدلال بخشیدن به کلاممان.

گرنگهدارِمن آنست که من می دانم        شیشه را در بغل سنگ نگه می دارد

ملاپناه واقف

بیشتر بخوانید: ضرب المثل‌های فارسی

تک بیتی هایی از سعدی:

قدی که بهر خدمت مردم علم شود
بهتر زقامتی که بمحراب خم شود

🌸 🌸 🌸

تا خدا یار است با سلطان مپیچ
گر خدا برگشت صد سلطان به هیچ

🌸 🌸 🌸

دشمن خود را نباید زد تبر
گر توانی کشت او را با شکر

🌸 🌸 🌸

به صد سال یک دوست آید به دست
به یک روز توان کرد دشمن به شصت

🌸 🌸 🌸

از دشمنان برند شکایت به دوستان
چون دوست دشمن است شکایت کجا بریم

🌸 🌸 🌸

مکن ترک تازی بکن ترک آز
به قدر گلیمت بکن پا دراز

🌸 🌸 🌸

تک بیتی هایی از صائب تبریزی:

من از روییدن خار سر دیوار فهمیدم
که ناکس کس نمی گردد از این بالانشینیها

⭐️⭐️⭐️

بی کمالیهای انسان از سخن پیدا شود
پسته بی مغز چون وا شود رسوا شود

⭐️⭐️⭐️

دل که رنجید از کسی خرسند کردن مشکل است
شیشه بشکسته را پیوند کردن مشکل است

⭐️⭐️⭐️

هر چه دلم خواست نه آن میشود
هر چه خدا خواست همان میشود