ترجمه و معنی درس هشتم عربی دهم نظری صفحه ۸۹
در ادامه با ترجمه و معنی درس هشتم از کتاب عربی دهم رشته های رياضی – فيزيک و علوم تجربی با عنوان صِناعَةُ التَّلميعِ في الْأَدَبِ الْفارِسيِّ آشنا میشوید. با دانشچی همراه باشید.
ترجمه درس ۸ عربی دهم
صِناعَهُ التَّلمیعِ فی الْأَدَبِ الْفارِسیِّ: آرایه دو زبانگی (صنعت تلمیع) در ادبیات فارسی
إنَّ اللُّغَهَ الْعَرَبیَّهَ لُغَهُ الْقُرآنِ وَ الْأَحادیثِ وَ الْأَدعیَهِ فَقَد اسْتَفادَ مِنهَا الشُّعَراءُ الْإیرانیّونَ وَ أَنشَدَ بَعضُهُم أَبیاتاً مَمزوجَهً بِالْعَرَبیَّهِ وَ الْفارِسیَّهِ وَ سَمَّوها بِالْمُلَمَّعِ؛
ترجمه: بی تردید زبان عربی زبان قرآن، احادیث و دعاها است که شاعران ایرانی از آن بهره بردند (استفاده کردند) و بعضی از ابیات خود را آمیخته با عربی و فارسی سرودند و آن را تلمیع (دوزبانگی) نامیدند.
لِکَثیرٍ مِنَ الشُّعَراءِ الْإیرانیّینَ مُلَمَّعاتٌ، مِنهُم حافِظٌ الشّیرازیُّ وَ سَعدیٌّ الشّیرازیُّ وَ جَلالُ الدّینِ الْمَعروفُ بِالْمَولَویِّ.
ترجمه: بیشتر شاعران ایرانی تلمیعات دارند؛ از جمله حافظ شیرازی، سعدی شیرازی و جلال الدین مشهور به مولوی.
مُلَمَّعُ حافِظٍ الشّیرازیِّ لِسانِ الْغَیبِ
ترجمه: ملمّع حافظ شیرازی (ملقّب به) لسان الغیب
۱- از خون دل نوشتم نزدیک دوست نامه
إنّی رَأَیتُ دَهْراً مِنْ هَجْرِکِ الْقیامَه
ترجمه: با خون دل نامهای برای یار نوشتم که:
“دوری تو برایم قیامت است.” (روزگار را در دوری تو همچون قیامت می بینم.)
۲- دارم من از فِراقش در دیده صد علامت
لَیْسَتْ دُموعُ عَینی هٰذی لَنا الْعَلامَه؟
ترجمه: صدها نشانه از درد فراق او در چشمانم دارم،
آیا اشک چشمانم گواه این درد نیست؟
۳- هر چند کازمودم از وی نبود سودم
مَنْ جَرَّبَ الْمُجَرَّب حَلَّتْ بِهِ النَّدامَه
ترجمه: بارها او را آزمودم اما سودی نداشت
کسی که آزموده را دوباره بیازماید، پشیمان میشود.
۴- پرسیدم از طبیبی احوالِ دوست گفتا
فی بُعْدِها عَذابٌ فی قُربِهَا السَّلامَه
ترجمه: از طبیبی درباره یار پرسیدم، گفت:
“دوری از او عذاب و نزدیکی به او سلامت و آرامش است.”
۵- گفتم ملامت آید گر گِرد دوست گردم
وَاللّٰه ما رَأَیْنا حُبّاً بِلا مَلامَه
ترجمه: گفتم اگر به دنبال یار باشم، سرزنش خواهم شد
به خدا قسم که عشق بدون سرزنش ندیدهایم.
۶- حافظ چو طالب آمد جامی به جان شیرین
حَتّیٰ یَذوقَ مِنْهُ کَأْساً مِنَ الکَرامَه
ترجمه: حافظ چون عاشقی آمد که جان شیرینش را فدای جامی کند
تا جرعهای از لطف و کرامت (یار) بنوشد.
مُلَمَّعُ سَعدیٍّ الشّیرازیّ
ملمّع سعدی شیرازی
۱- سَلِ الْمَصانِعَ رَکْباً تَهیمُ فِی الْفَلوَاتِ
تو قدرِ آب چه دانی که در کنارِ فُراتی
ترجمه: از آب انبارها درباره سوارانی که در بیابان ها تشنه اند، بپرس؛
تو که در کنار فرات هستی، قدر آب را نمیدانی.
۲- شبم به روی تو روزست و دیدهام به تو روشن
وَ إنْ هَجَرْتَ سَواءٌ عَشیَّتی و غَداتی
ترجمه: شب من با دیدن تو روز است و چشمانم با تو روشن میشود
واگر مرا ترک کنی، شب و روز برایم یکسان است.
۳- اگر چه دیر بماندم امید بر نگرفتم
مَضَی الزَّمانُ وَ قَلبی یَقول إنَّکَ آتی
ترجمه: گرچه مدتها منتظر ماندم، اما امیدم را از دست ندادهام
زمان گذشت و قلبم میگوید که تو خواهی آمد.
۴- من آدمی به جمالت نه دیدم و نه شنیدم
اگر گِلی به حقیقت عَجین آب حیاتی
ترجمه: من انسانی به زیبایی تو نه دیدهام و نه شنیدهام
اگر گِلی حقیقتاً با آب حیات سرشته شده باشد، آن تو هستی.
۵- شبان تیره امیدم به صبح روی تو باشد
وَ قَدْ تُفَتَّشُ عَینُ الْحَیاهِ فِی الظُّلُماتِ
ترجمه: شبان تاریک من امید به صبح روی تو دارد
گاهی در تاریکیها چشمه زندگی جستجو میگردد.
۶- فَکَمْ تُمَرِّرُ عَیشی وَ أَنتَ حامِلُ شَهْدٍ
جواب تلخ بدیع است از آن دهان نباتی
ترجمه: چقدر زندگیام را تلخ میکنی، درحالیکه خودت حامل شهد و عسل هستی،
جواب تلخت نیز از آن دهان چون نبات شیرین است.
۷- نه پنج روزۀ عمرست عشق روی تو ما را
وَجَدْتَ رائِحَهَ الْوُدِّ إنْ شَمَمْتَ رُفاتی
ترجمه: عشق به تو برای ما یک عمر است، نه فقط پنج روز
اگر خاک قبر مرا ببویی، بوی عشق را خواهی یافت.
۸- وَصَفْتُ کُلَّ مَلیحٍ کَما تُحِبُّ وَ تَرْضیٰ
محامد تو چه گویم که ماورای صفاتی
ترجمه: هر با نمکی را آنگونه که دوست داری و میپسندی توصیف کردم
اما درباره تو چه ستایشی کنم که فراتر از صفاتی.
۹- أَخافُ مِنکَ وَ أَرْجو وَ أَسْتَغیثُ وَ أَدنو
که هم کمند بلایی و هم کلید نجاتی
ترجمه: از تو میترسم و به تو امید دارم، پناه میبرم و نزدیک میشوم
تو هم کمند بلایی و هم کلید نجاتی.
۱۰- ز چشم دوست فتادم به کامۀ دل دشمن
أَحِبَّتی هَجَرونی کَما تَشاءُ عُداتی
ترجمه: از چشم دوست افتادم و به کام دل دشمن
عزیزانم، مرا ترک کردند، همانگونه که دشمنانم میخواهند.
۱۱- فراقنامۀ سعدی عجب که در تو نگیرد
وَ إنْ شَکَوْتُ إلَی الطَّیرِ نُحْنَ فِی الْوُکَناتِ
ترجمه: عجیب است که نامه فراق سعدی در تو اثری نمی گذارد
حتی اگر به پرندگان شکایت برم، در لانه هایشان شیون کنند.
اختصاصی-دانشچی
ترجمه درس هفتم عربی ۱۰