گنجشک ها را بهتر بشناسیم !
گُنْجـِشْکْ به پرندگان خانوادهٔ گنجشکیان گفته میشود که خود در راستهٔ گنجشکسانان میگنجند. گنجشک خانگی معروفترین گونهٔ گنجشک است که در تعداد بسیار زیاد در تمامی قارههای جهان و بیشتر در مناطق شهری زندگی میکند. گنجشکها را نزدیکترین حیوان وحشی به انسان توصیف میکنند.
گنجشک چیست؟
گنجشک پرندهای است کوچک با منقار کلفت و مخروطی و پاهای نسبتاً کوتاه که اغلب پر و بال رنگارنگ ندارد. گنجشکان بیشتر به صورت اجتماعی به سر میبرند و به طور گروهی زاد و ولد میکنند. پروازی نیرومند دارند. در سوراخهای درختان، شکاف دیوار و صخرهها لانه میسازند. بیشتر از دانهها و مواد گیاهی و گاه جانوری تغذیه میکنند.
منشأ اصلی گنجشک ها
از لحاظ تاریخی، گنجشکهای واقع در سراسر اروپا و در بخشهایی از آسیا و شمال آفریقا یافت میشدند. بااینحال، مسافرانی که به قارههای دیگر ازجمله استرالیا و آمریکا سفر کردند، گنجشک را به این مناطق معرفی کردند و آنها در حال حاضر تبدیل به بخشی از حیاتوحش بومی آنجا شدهاند.
زیستگاه گنجشک ها
زیستگاه مناطق مسکونی، کشاورزی، و به ندرت دور از محل آدمی زندگی میکند. در سوراخها و پرچینها، روی شاخههای درخت و در مناطق مختلف لانه میسازد. گنجشک امروزه تقریباً در همه جای دنیا یافت میشود. بیشتر گنجشکان آوازی دلفریب و موزیکال دارند.
اغلب گنجشکان لانه خود را در بوتهزارها و علفزارها میسازند، اما نوعی گنجشک لانهاش را در جاهای بلندتری نسبت به گنجشکان دیگر میسازد. گاهی لانه را بر فراز درختان همیشه سبز تا ۸ متر ارتفاع میسازد. لانه آنها از خار و خاشاک و الیاف گیاهی، و گاهی از شاخههای کوچک درختان است. همچنین میشود گنجشک هارا در باغهای کشاورزی یافت و علاقه نسبتاً زیادی به نشستن روی درختهای بید مجنون دارند.
تغذیه گنجشک ها
گنجشکها پرندگان همهچیزخواری هستند که بهطور عمده دانه میخورند و میتوانند رژیم غذایی خود را با انواع توتها، میوهها، و حشرات کوچک جایگزین کنند. بعضی از گونههای گنجشکها نیز مانند مرغان نوروزی و کبوترها به زندگی در شهر عادت کردهاند. این پرنده کوچک و تپل، تقریباً هر چیزی که بتوانند پیدا کنند را میخورند.
تولیدمثل و نگهداری از نوزادان
گنجشکها وقتی هوا در بهار شروع به گرم شدن کرد تولیدمثل میکنند و گنجشکهای ماده روی درختان و تیرکها لانه میسازند تا تخم خود را در آن بگذارند (بهطور متوسط ۴-۵ عدد). گنجشک ماده روی تخمهای خود مینشیند و این تخمها در تنها چند هفته باز میشوند، و جوجههای آسیبپذیر تا زمانی که بهاندازه کافی برای پرواز و ترک لانه قوی شوند، مراقبت میشوند.
موسم تخمگذاری گنجشک
موسم تخمگذاری و جفتگیری گنجشک ها معمولاً از نیمه فصل بهار آغاز میشود و تا اواخر بهار ادامه دارد. ماده از ۴ تا ۶ تخم سفید رنگ با نشانههای سرخ-قهوهای میگذارد. گنجشکهایی که در ناحیههای معتدل به سر میبرند، گاه با فرارسیدن پاییز و زمستان به سوی ناحیههای گرمسیر مهاجرت میکنند. زمان شکار گنجشک از ۱ تیر ماه آغاز و تا اواخر فصل زمستان اسفند ادامه دارد.
روش شناسایی و اندازه
گنجشکها بهطورکلی پرندگان کوچکی هستند که میتوان آنها را بهراحتی با سر گرد و صافشان شناسایی کرد. گنجشکها در اندازههای مختلف وجود دارند، از گنجشک شاهبلوطی موجود در آفریقا که فقط بیش از ۱۰ سانتیمتر قد دارد گرفته، تا گنجشک منقار طوطی (اینگونه هم در آفریقا یافت) که تا بیش از ۱۸ سانتیمتر رشد میکند.
انواع گنجشک
- گنجشک معمولی
- گنجشک سینهسیاه
- گنجشک باغی
- گنجشک برفی
- گنجشک درختی
- گنجشک رودخانهای
- گنجشک کویری
- گنجشک خاکی
- گنجشک گلوزرد
- گنجشک کوهی
عالی