دانشچی پورتال جامع تحقیق و مقاله، مطالب علمی و هنری ، وبگردی و…
درباره زندگی جوجه تیغی ها چقدر می دانید؟
جوجه‌تیغی یا خارپشت به جانورانی از رده پستانداران است که در خانواده خارپشت‌ها (نام علمی: Erinaceidae) قرار می‌گیرند. گاه تَشی نیز به دلیل خارهایی که بر پشت آن قرار دارد جوجه تیغی و خارپشت نامیده می‌شود اما تشی جانوری کاملاً متفاوت از راسته جوندگان است، در حالی که جوجه‌تیغی‌ها کوچکتر و همه‌چیزخوار و از راسته پستانداران حشره‌خوار هستند.
در مجموع ۱۷ گونه جوجه تیغی در نقاط مختلف آسیا، اروپا، آفریقا شناسایی شده که در پنج سرده زیستی جای می‌گیرند. این حیوان بومی بر جدید یعنی استرالیا و آمریکا نیست. نزدیکترین خویشاوندان این جانور حشره‌خوارها یعنی اعضای خانوادهٔ Soricidae هستند که ظاهری بسان موش کور دارند اما مثل جوجه تیغی‌ها به راسته حشره‌خوارها تعلق دارند. جوجه تیغی‌ها از پستانداران اولیه به شمار می‌روند و مثل اغلب آن‌ها به زندگی شب‌زی و رژیم غذایی حشره‌خواری خو گرفته‌اند.
زندگی جوجه تیغی (خارپشت)
◊ روش دفاعی جوجه تیغی ها
این جانور به‌وسیلهٔ خارهای که برپشتش قرار دارد از خود دفاع می‌کند. این خارها در واقع موهایی توخالی هستند که کراتین موجود در آن‌ها باعث تیزی و سفتی شده‌است و بر خلاف باور عمومی سمی نیست. جوجه‌تیغی‌ها اغلب در هنگام احساس خطر خود را به صورت گلوله درمی‌آورند به طوریکه تمام تیغ‌های آن‌ها رو به سمت بیرون قرار می‌گیرد. تمام گونه‌های جوجه تیغی از این مکانیسم دفاعی بهره‌مند هستند اما موفقیت آن‌ها بستگی به میزان تیغ‌هایشان دارد. به همین دلیل گونه‌هایی از جوجه‌تیغی که برای وزن کمتر از تیغ‌های کمتری برخوردارند بیشتر تمایل دارند تا از دشمن فرار کرده و گاهی به او حمله کنند و از تیغ‌هایشان به عنوان آخرین حربه استفاده کنند.
◊ تغذیه جوجه تیغی
جوجه‌تیغی‌ها در طول روز می‌خوابند، عصرها در جستجوی غذا به بیرون می‌روند، حتی گاهی تا نیم فرسنگ از پی غذا راه طی می‌کنند. جوجه تیغی عمدتاً حشره‌خوار است و غذای اصلی آن را بی‌مهرگان مانند حشرات و لارو آن‌ها و حلزون و کرم خاکی تشکیل می‌دهد. گاهی از مهره‌داران کوچک مثل قورباغه، موش و مارمولک و تخم پرندگان، و همین‌طور غذاهای گیاهی مثل ریشه علف‌ها، میوه‌ها و قارچ نیز تغذیه می‌کنند. جوجه‌تیغی‌ها غذای خود را عمدتاً به کمک حس بویایی می‌یابند. جوجه‌تیغی‌ها در مقایسه با اندازه جثه‌شان زیاد غذا می‌خورند.
◊ کاربرد جوجه تیغی
از جوجه تیغی هم به عنوان حیوان خانگی هم در بعضی فرهنگها به عنوان غذا استفاده می‌شود. (به عنوان مثال در مصر به عنوان غذا به مصرف می‌رسیده است) اما مهمترین استفاده‌ای که می‌توان از جوجه تیغی کرد در کنترل آفات در کشاورزی است به طوریکه هر عدد جوجه تیغی قادر است ۲۰۰ گرم حشره را در هر شب خورده و بدین طریق به کنترل آفات و حشرات در کشاورزی کمک کند.
◊ رفتار و عادات طبیعی
جوجه تیغی‌ها حیواناتی منزوی هستند که عموما به تنهایی زندگی می‌کنند. این حیوانات بسیار به خوابیدن علاقه دارند و قادرند تا ۱۸ ساعت در روز بخوابند! جوجه تیغی شبانه شکار می‌کنند و کل روز را به استراحت کردن می‌پردازند.
در شب، جوجه تیغی‌ها به دنبال غذا می‌گردند. حس بینایی جوجه تیغی‌ها ضعیف است و این پستانداران بیشتر از حس بویایی و شنوایی خود برای شکار استفاده می‌کنند. جوجه تیغی‌ها ۴۴ عدد دندان دارند!
هنگامی که شرایط آب و هوایی محل زندگی جوجه تیغی‌ها به هم می‌ریزد و نامساعد می‌شود، ای پستانداران در محلی امن می‌خوابند تا شرایط به حالت طبیعی خود بازگردد. هنگامی که جوجه تیغی‌ها احساس خطر می‌کنند، کاملا جمع می‌شوند به‌طوریکه کل سطح بدنشان را تیغ فرا بگیرد و اینگونه جانور از دست شکارچی در امان می‌ماند. هنگامی که جوجه تیغی‌ها به صورت یک توپ جمع می‌شوند، باید در جای خود ثابت بمانند. این پستانداران قادر نیستند تا هنگام جمع شدن قل بخورند.
- جوجه تیغی‌ها ۴۴ عدد دندان دارند!
◊ تولید مثل
جوجه تیغی‌ها سالی یک بار تولید مثل می‌کنند و در هر نوبت بین ۴ تا ۷ فرزند به دنیا می‌آورند. وزن نوزادان هنگام تولد بین ۳ تا ۲۵ گرم است. به صورت معمول، جوجه تیغی ماده وظیفه محافظت و نگهداری از فرزندان را بر عهده می‌گیرد در حالی که جوجه تیغی نر سعی در خوردن بچه‌ها دارد! گاهی اوقات هنگامی که شرایط بسیار بحرانی می‌شود، جوجه تیغی مادر، خود به یک شکارچی تبدیل شده و فرزندانش را می‌خورد!
پس از گذشت سه تا هفت هفته، بچه‌ها به حال خود رها می‌شوند و مستقل خواهند شد. جوجه تیغی‌ها به طور میانگین حدود سه تا هشت سال در دل حیات وحش عمر می‌کنند.
◊ وضعیت بقا
طبق گزارشات سازمان بین المللی حیات وحش، جوجه تیغی‌ها در دسته «کمترین نگرانی» قرار می‌گیرند. این بدان معناست که جوجه تیغی‌ها از نظر وضعیت بقا در حالت بسیار خوبی قرار دارند و به هیچ وجه در معرض خطر انقراض نیستند.
◊ زیستگاه جوجه تیغی (خارپشت)
طبق گزارشات نشنال جئوگرافیک، جوجه تیغی‌ها در اروپا، آسیا، آفریقا و نیوزلند یافت می‌شوند. این پستانداران در وسیعی از نقاط زندگی می‌کنند و تقریبا قادرند تا با هر جو آب و هوایی کنار بیایند. از مناطق خشک و کویری گرفته تا جنگل‌های بارانی، جوجه تیغی‌ها بسته به گونه‌شان تقریبا در هر نقطه‌ای یافت می‌شوند.
جوجه تیغی‌ها لانه‌های خودشان را می‌سازند و این لانه‌ها می‌تواند در دل خاک کنده شود یا اینکه با شاخ و برگ درختان بر روی سطح زمین ساخته شود. در بعضی مواقع مشاهده شده است که جوجه تیغی‌ها در لانه‌های متروکه‌ی دیگر حیوانات نیز زندگی کرده‌اند.
◊ جوجه تیغی به عنوان حیوان خانگی
گرفتن یک جوجه تیغی و نگهداری از آن به عنوان یک حیوان خانگی، در اکثر شهرها و ایالت‌های آمریکا ممنوع و غیرقانونی است اما در بسیاری از شهرها و کشورها این مسئله انجام می‌شود و جوجه تیغی‌ها برای بعضی از افراد حکم حیوان خانگی را دارند. هرچند همانطور که پیش‌تر مطرح شد، از آنجایی که این حیوانات کل روز را می‌خوابند و شب‌ها به فعالیت می‌پردازند، نگهداری از آن‌ها به عنوان حیوان خانگی کار چندان مناسبی به حساب نمی‌آید.
دانستنی هایی درباره لاک پشت هازندگی جوجه تیغی ها _ دانشچی
