همه چیز در مورد تاریخچه و بررسی علل اهمیت جاده ابریشم
از زمانی که بشر به اهمیت داد و ستد پی برد، راهها و جادهها یکی از مهمترین عوامل موفقیت یک تمدن برای تجارت به شمار میرفت. قدیمیترین راهها که از زمانهای گذشته به جامانده کم نیستند. لیکن در میان تمام این جادهها “جاده ابریشم” به عنوان استراتژیکترین و مهمترین شاهراه مواصلاتی برای تجارت مطرح است. در مقاله پیش رو به تاریخچه و بررسی علل اهمیت این جاده میپردازیم.
معرفی جاده ابریشم
جاده ابریشم در حدود ۱۱۴ سال پیش از میلاد با هدف ایجاد یک مسیر مطمئن و تاثیرگذار برای تجارت و بازرگانی ساخته شد، این سلسله راهها شرق و غرب و جنوب آسیا را از یک سو و شمال آفریقا و شرق اروپا را از سوی دیگر به هم متصل میکرد. این جاده به مدت ۱۷۰۰ سال مهمترین مسیر بازرگانی کشورهای مختلف بود و تا دهه ۱۴۵۰ میلادی مورد استفاده بود.
کشورها و مسیرهای استفاده کننده از جاده ابریشم
جادهی ابریشم ازشهر “توآن هنگ” در چین آغاز و پس از ورود به آسیای مرکزی، از سمرقند و بخارا عبور میکرد، سپس در ایران، سرخس، نیشابور، گرگان، رشت، قزوین، زنجان، همدان، تبریز را پشت سرگذاشته و وارد ایروان میشد و در ترابوزان پایان مییافته و در قسمت فرعی از راه سمرقند به هشترخان و سپس از کنار رود “دن” به دریای آزوف میرسید و پایان مییافت.
این مسیر طولانی، سبب ارتباط بازرگانی قوی و پر سودی برای کشورهای خاورمیانه به وجود آورده بود.
بیشتر بخوانید: درباره آداب و رسوم تبریزعلت نامگذاری
ارزشمندترین کالایی که از چین وارد ایران میشد و ایرانیان با خرید آن از چین و فروش آن به کشورهای حاشیهی مدیترانه، بازرگانی خود را رونق میدادند، ابریشم خام بود. در سال ۱۸۷۷ یک جغرافیدان آلمانی به نام “فردیناند ریختوفن” نام جاده ی ابریشم را برای این شاهراه به کار برد و این نام بر این جاده ماندگار شد.
اهمیت جاده ابریشم در بین امپراتوریها
در دوره ساسانی، ایران قسمت واسطه برای صادرات ابریشم از چین به اروپا بود و ابریشم در آن زمان ارزشی برابر با طلا داشت، اما اهمیت این جاده برای ایران تنها بازرگانی کالا نبود بلکه این گذرگاه باعث تسلط سیاسی و نظامی ایران بر امپراتوری بیزانس در اروپای شرقی میشد.
بیزانس بارها و بارها تصمیم گرفت بدون واسطه قرار دادن ایران اقدام به واردات ابریشم کند اما با توجه به نفوذ ایران در منطقههای شرقی مانند هند و حبشه نتوانست موفقیتی به دست بیاورند.
پیشنهادی: علت سقوط حکومت ساسانیاناهمیت فرهنگی جاده ابریشم
جاده ابریشم تنها وسیله انتقال کالا نبود و شاید بتوان اذعان داشت که بیش از کالاها آنچه از طریق این جاده انتقال پیدا میکرد ،فرهنگ، مذهب و اعتقادات و غیره بوده است.
برای مثال یکی از مهمترین علل گسترش مسیحیت در دنیا همین وجود جاده ابریشم بود. از سوی دیگر اعتقادات رایج بین هندوها و بوداییان وارد ایران شد. کوچ نشینان ایرانی با پرورش دامهای خود و صادرات آنها به کشورهای شمالی آفریقا فرهنگ و صنعت خود را گسترش دادند. به همین دلیل میتوان گفت جاده ابریشم یکی از مهمترین علل اختلاط ادیان و فرهنگها بوده است. به طوری که تا همین امروز تاثیرات ورود اعتقادات و مذاهب مختلف را به فرهنگهایی مانند چین و هند می بینیم.
تاثیرات منفی
همانطور که انتقال فرهنگ و مذهب میتواند مفید فایده باشد، وجود چنین شاهراهایی سبب انتقال برخی موارد منفی نیز میشده است. یکی از تاثیرات منفی، رواج بیماریها در کشورهای مختلف بود. مهمترین این بیماریها طاعون بود که باعث از بین رفتن افراد زیادی در چین و مدیترانه و ایران شد.
از دیگر تاثیرات منفی این جاده بر فرهنگ ملل مختلف، میتوان به رواج خرافات و جادوگری اشاره نمود که از مذاهب هندی به کشورهای مدیترانه و ایران منتقل شد. این خرافات تا همین امروز نیز در برخی کشورها از جمله شهرهای ایران رواج داشته است و جهالت را گسترش داده.
جاده ابریشم نو
در سال ۲۰۱۷ در چین در مجمعی رسمی و بین المللی چین جاده ابریشم جدید افتتاح نمود که ایران را از واسطه بودن حذف میکرد و باعث پیشرفت تجارت چین با کشورهایی شد که به علت تحریم ایران نمیتوانستند از راه های مواصلاتی ایران با چین استفاده کنند. این مسیر جدید راه را برای صعود چین به بالاترین جایگاه اقتصادی دنیا هموار نمود.
مسیرهای جاده ابریشم
برای جلوگیری از عبور از بیابان های مرکزی چین، این مسیر به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم می شد. مسیر شمالی که موسوم به راه ابریشم است از روستای توان هوانگ شروع شده و پس از عبور از ایالت های مختلف در چین و قبل از رسیدن به بیابان بزرگ چین، به سه راه مختلف تقسیم می گردید که دو تای آن راه ها از شمال بیابان و یکی از جنوب آن می گذشت.
مسیر جنوبی با عبور از مرزهای چین، وارد قرقیزستان کنونی شده و از آن به اوزکند و سپس اوش می رفته و پس از آن وارد فرغانه شده و پس از گذر از سمرقند و بخارا و جیحون به مرو و سپس سرخس کنونی می رسید. از سرخس تا نیشابور منازل رباط شرف، رباط ماهی، رباط چاهک، توس نوغان، طرق، شریفآباد، الحمراء و دیز باد وجود داشت. منازل نیشابور تا ری و استان سمنان. مسیر جنوبی راه ابریشم که مسیر ثابتی است، پس از گذشتن از ری، تاکستان، ساوه، کبودرآهنگ مزدقان (جرفادقان)، همدان، و گردنهٔ اسدآباد، کنگاور، صحنه، بیستون، فرمیس (کرمانشاه)، مازورستان، حلوان، قصر شیرین، جلولاء، دسکره الملک (دستگرد ساسانی) و نهروان وارد بغداد شده و در کرانه رود فرات ادامه یافته و به حدیثه میرسد و سپس در ساحل دریای مدیترانه به شهر انکاکیه وارد شده که آخرین منزل راه زمینی بود.
یا اشتباه کردید یا دروغ نوشتید . جاده از سمنان میگذره .الانم سمنان سفیر و نماینده جاده ابریشم ایران و خاورمیانه است .