درباره حبیب یغمایی موسس مجله یغما
شاعر معاصر، پژوهشگر ادبی و روزنامه نگار برجستهی ایرانی حبیب یغمایی در سال ۱۲۸۰ خورشیدی در خور ناحیهی جندق جندق و بیابانک به دنیا آمد. او در زمانی میزیست که ایران دستخوش تحولات سیاسی گستردهای بود که انعکاس این تحولات در آثار وی نیز دیده میشود.
یغمایی در شعر پیرو سبک سعدی بود و اشعار او روان و با مفهوم است. شعرهای بسیاری از وی در کتابهای درسی به چاپ رسیده است مانند شعر “روباه و زاغ” که همهی بچههای دبستانی با این شعر آشنایی دارند. دیوان اشعار یغمایی حدودا هفت هزار بیت شعر دارد.
زندگی نامه حبیب یغمایی
پدرش منتخبالسادات از شاعران و ادیبان محلی بود که اشعار بسیار و چند منظومه از وی مانند مثنوی فـتحنامه سـردار جنگ کاشانی به یادگار مانده است. حبیب یغمایی دوران کودکی خود را در خور گذراند و در مکتبخانهها نزد ملایان محلی نخست قرآن را آموخت و سپس به کسب دانشهای مقدماتی روی آورد. او در سال ۱۲۹۵ عازم دامغان شد تا در مدرسه ناظمیه به تحصیل مشغول شود.
در سال ۱۳۰۰ از دامغان رهسپار تهران شد. نخست در مدرسهی آلیانس به تحصیل پرداخت. سپس وارد دارالمعلمین مرکزی برای تحصیل در رشتهی ادبی شد. در آنجا از محضر استادان نامی همچون ابوالحسن فروغی (رئیس دارالمعلمین) و عباس اقبال بهره برد، و عباس اقبال کسی بود که او را به کار نویسندگی و تحقیقات ادبی راهنمایی نمود. در همین دوره با مجتبی مینوی آشنا شد. مینوی سالها بعد به اروپا رفت و زمانی که حبیب یغمایی مجلهی یغما را به راه انداخت از همان ابتدا به همکاری با مجلهی یغما پرداخت و در سالهای نخست در هر شماره مقالهای علمی نام مجتبی مینوی درج شده است.
یغمایی پس از پایان تحصیل در دارالمعلمین و مدرسه عالی حقوق، ابتدا مدت کوتاهی بهعنوان رئیس اداره آمار به خور رفت، و سپس به استخدام وزارت معارف درآمد و بهعنوان رئیس معارف سمنان به آن شهر انتقال یافت و اولین مدرسه را در زادگاه خود تأسیس کرد. در سال ۱۳۰۹ به تهران انتقال یافت و دبیری چند مدرسه از جمله دارالفنون و عضویت اداره انطباعات به عهده او گذارده شد. وزیر معارف وقت یحیی خان اعتمادالدوله قراگزلو برای تألیف کتابهای درسی، یغمایی را به کار گماشت و بدین سبب برخی اشعار سادهاش از جمله شعر «زاغ و روباه» او در کتب درسی فارسی ابتدایی راه یافت و باعث شهرت او بین دانشآموزان شد. علاوه بر آن شعر نخل او نیز در ادبیات فارسی، به دلیل موضوع و استفاده به جا و متناسب از واژگان محلی جایگاه ویژهای دارد.
در سال ۱۳۱۲ همکاری مستمر او با محمدعلی فروغی آغاز شد که تا پایان عمر فروغی در ۱۳۲۱ ادامه یافت. در این دوران کلیات سعدی به تصحیح فروغی با همکاری یغمایی انتشار یافت. همزمان یغمایی گرشاسبنامه اسدی طوسی را ویرایش و چاپ و کتابی محققانه به نام سعدینامه گردآوری کرد و جزو انتشارات مجلهی آموزش و پرورش به چاپ رساند. یغمایی کار در زمینهی تصحیح متون را طی دهههای بعد نیز پی گرفت و موفق به تصحیح ترجمه تفسیر طبری در ۷ جلد بین سالهای ۱۳۳۹ تا ۱۳۴۴ شد. آخرین اثر او تصحیح غزلیات سعدی در سال ۱۳۶۱ انتشار یافت.
حبیب یغمایی در سال ۱۳۲۷ مجلهی یغما را تأسیس نمود. همچنین چند سال در مدارس عالی مشغول تدریس بدیع، قافیه و صناعات ادبی بود و رسالهای به منظور تدریس قافیه تألیف کرد که چند بار تجدید چاپ شد. در سال ۱۳۳۱ او در زمان وزارت فرهنگ دکتر مهدی آذر، رئیس ادارهی انطباعات شد. به پیشنهاد یغمایی نام اداره به ادارهی نگارش تغییر یافت.
در شهریور ۱۳۵۶ در دانشگاه کرمان و آخرین مجمع کنگرهی تحقیقات ایرانی ، مقارن با سیامین سال انتشار مداوم مجلهی یغما، در یکی از جلسات از مجله و مدیر آن حبیب یغمایی به اتفاق چند تن دیگر تجلیل گردید. در سال ۱۳۵۶ دانشگاه تهران طی مراسمی به چند تن از دانشمندان کشور چون حبیب یغمایی و دکتر رعدی آذرخشی دکترای افتخاری در رشتهی ادبیات اعطا کرد.
چاپ و نشر مرتب مجلهی یغما طی سی و یک سال در ۳۶۶ شماره، بزرگترین خدمت حبیب یغمایی به زبان فارسی و حوزهی پژوهشهای ایرانی است. یغمایی اولین بار در ۱۳۰۱ امتیاز انتشار مجله را از وزارت معارف دریافت کرد، اما سپس تا چندین سال از انتشار مجلهی مستقل منصرف شد. او پس از کسب تجریه در اواخر سال ۱۳۲۶ تقاضای امتیاز مجلهٔ یغما را کرد. اولین شماره در فروردین ۱۳۲۷ و آخرین شماره در اسفند ۱۳۵۷ منتشر گردید. نویسندگان و ادیبان برجستهای چون جلالالدین همایی، محیط طباطبایی، باستانی پاریزی، مجتبی مینوی، حسین سعادت نوری و دکتر محمد معین نتایج تحقیقات خود را در یغما منتشر میکردند بهطوریکه در سالهای ۱۳۲۷ تا ۱۳۵۷ دورهی مجله یغما از مهمترین منابع ادبی ایران و مجموعهای از آثار بزرگترین محققان معاصر ایران است. مجلهی یغما پس از سی و یک سال انتشار منظم و پس از نشر آخرین شماره با اعلام رسمی خود او تعطیل شد.
حبیب یغمایی در تاریخ ۲۴ اردیبهشت سال ۱۳۶۳ در تهران درگذشت و در آرامگاه احداثی وی در شهرستان خور و بیابانک به خاک سپرده شد.
آثار یغمایی
تألیف و تصحیح
- قصصالانبیا، ابواسحاق نیشابوری (تصحیح)
- دخمه ارغون:داستان * گلستان سعدی (تصحیح)
- منتخب شاهنامه (تصحیح)
- علم قافیه
- جغرافیای جندق و بیابانک
- گرشاسبنامه، اسدی طوسی (تصحیح)
- نمونه نظم و نثر فارسی
- فردوسی در شاهنامه
- غزلیات سعدی (تصحیح)
- ترجمه تفسیر طبری (تصحیح)
به اهتمام حبیب یغمایی
- مقالات فروغی، جلد اول
- مقالات فروغی، جلد دوم
- یادنامه تقیزاده، به اهتمام حبیب یغمایی، انجمن آثار ملی
- مقالات فروغی درباره شاهنامه فردوسی
- نامهی مینوی
- عامری نامه