کرم شب تاب و نحوه تولید نور آن
کرمِ شبتاب بر خلاف نامش از خانواده حشرات و زیرمجموعه سوسکها و زیرشاخه غلاف پران یا قاب بالان میباشد. کرمهای شب تاب نور سرد تولید میکنند که فاقد طیفهای فروسرخ و فرابنفش میباشد. این نور که طول موج آن از ۵۱۰ تا ۶۷۰ نانومتر متغیر است میتواند به رنگهای زرد، سبز یا قرمز کمرنگ دیده شود.
علت تولید نور توسط کرم شب تاب
دانشمندان پیشتر بر این عقیده بودند که این حشرات با نور شفقی فسفری شان موجب جلب توجه جنس مخالف برای جفتگیری و یا صید برای شکار میشوند. اما تحقیقاتی که اخیرا توسط گروهی از محققین با سرپرستی دانشمند بلژیکی، رافائل دی کاک انجام شده است نشان میدهد که کرمهای شب تاب از نوردهی به عنوان یک سیستم دفاعی برای مقابله با شکارچیان استفاده میکنند. تاکنون در حدود ۲۰۰۰ گونه از این نوع حشرات در نواحی معتدل و گرمسیری شناسایی شده است. در بین بیشتر گونهها هر دو جنس نر و ماده توانایی پرواز دارند. اما در بین بعضی گونهها، جنس ماده قادر به پرواز نمیباشد.
مکانیسم تولید نور توسط کرم شب تاب
کرم شب تاب قادر است در زمان بسیار کوتاهی به میزان قابل توجهی نور تولید کند. تولید نور به وسیله اینگونه حشرات با روش خاصی انجام میگیرد. آنها نور را توسط یک ماده شیمیایی یا پروتیینی بهنام “لوسی فرین” تولید میکنند که این ماده جالب تقریبا شبیه به کلروفیل موجود در گیاهان است و همانگونه که انرژی نور توسط کلروفیل به مواد شیمیایی تبدیل میشود، در این حشرات عکس این عمل با کمک مادهایخاص انجام میپذیرد. از واکنش “لوسی فرین” با اکسیژن نور زرد-سبز رنگی تولید میشود. البته برخلاف نور تولیدشده در لامپها و یا شمعها، نوری که توسط اینگونه جانداران تولید میشود هیچگونه گرمایی را به همراه ندارد.
این واکنش شیمیایی در قسمت شکم حشره و زیر پوست آن انجام میشود. قسمت داخلی شکم کرم شب تاب طوری ساخته شده است که نور ایجاد شده را به راحتی به بیرون منعکس میکند. تخم بعضی از کرم های شب تاب حتی درخشش خاص خود را دارند و قبل از اینکه از پیله بیرون بیایند نور افشانی میکنند.
کرم شب تاب غذای سمی برای پرندگان
با نزدیک شدن به فصل گرم و تابستان زمان خوبی برای دیدن حشره بسیار زیبایی به اسم کرمشب تاب است که شبها زیباییش چند برابر می شود.ولی این حشره زیبا از دشمنان بزرگ سلامتی حیوانات خانگی به خصوص پرندگان است. سالها تحقیقات رو این حشره زیبا انجام شد تا دلیل مرگ حیوانات بعد از تماس با این حشره کشف شود.
نتیجه این بود که این کرم دارای سم کشنده برای حیوانات هست سم یک کرم شب تاب می تواند یک سمندر را به راحتی از پا در آورد. قورباغه های درختی بسیاری بعد از شکار این کرم مردهاند.
کرمی که از خود نور پرتو می کند کرم نر می باشد که به ۲ دلیل اینکار را انجام می هد دلیل اولو عمده آن جلب کرم شب تاب ماده است. دلیل دیگر در واقع این نور زنگ خطری برای ترشح ماده بسیار سمی می باشد که باید از آن دوری کرد.کرم شب تاب دارای زهریست که در دوزیستان , پرندگان، و سایر حیوانات باعث مسمومیت و مرگ می شود.نام این زهر lucibufagins است که از نظر شیمیایی مانند سمیست که در برخی گیاهان سمی یافت می شود
زیستگاه کرم شب تاب
کرم های شب تاب در مناطق مردابی و جنگلی، جایی که لاروهایشان به منابع غذایی دسترسی داشته باشند زندگی میکنند.
کاربرد نور برای کرم شب تاب
۱ـ ارتباط: کرم های شب تاب با الگوی خاصی به نورپردازی می پردازند که اغلب برای یافتن یک جفت است.
۲ ـ پیدا کردن غذا: در قسمت تاریک روشن اقیانوس، برخی از ماهیها از نورشان برای پیدا کردن غذا استفاده می کنند.
۳ ـ جذب کردن صید: برخی از گونه های موجودات دریایی، طعمه ی شب تابی برای جذب کردن یک ماهی دیگر استفاده می کنند.
۴ ـ استتار: در قسمت های تاریک تر اقیانوس، دیدن اجسام در زیر محلی که قرار دارید، سخت است، اما دیدن نیمرخ سیاه رنگ اجسام بالای سر شما آسان است . ( وقتی چیزی بالای سر شما باشد، موجب دیده نشدن نور کم خورشید که از بالا می آید می شود و این کار موجب ایجاد یک نیمرخ سیاه می شود ). به همین دلیل برخی از گونه ها، لکه های نورانی در زیر بدن خود تولید می کنند که موجب محو شدن، شکل اجمالی ( یا خطوط بیرونی شکل بدن آنها ) می شود و به آنها اجازه می دهد که با نور بالای سر ترکیب شوند. این کار به عنوان خنثی کننده روشنایی یا Counter – illumination شناخته می شود.
۵ ـ همرنگی استتاری: یک نوع کوسه وصله ای تاریک در زیر بدن خود دارد که وقتی از زیر به آن نگاه می کنیم، به یک ماهی کوچکتر شبیه است. وقتی که یک شکارچی بزرگ تر نزدیک می شود، کوسه می تواند یک گاز بزرگ بگیرد و فرار کند. این کار به کوسه کمک می کند که حیواناتی را که از خودش بزرگتر و قوی تر هستند، شکار کند.
۶ ـ دفاع: وقتی که برخی از حیوانات می ترسند، یک ابر سیال نور دهنده از خود منتشر می کنند. مانند: وقتی که اختاپوس ها از خود ابری از جوهر منتشر می کنند. دیگر حیوانات از یک نور خیره کننده برای کور کردن شکارچی استفاده می کنند.
علاوه بر اینکه استفاده های متفاوتی از نور می شود، اعضای تولید کننده ی نور شب تاب، مواد مختلف زیادی را برای تولید نور، ترکیب می کنند. در قسمت بعد به مبانی این فرآیند نگاهی می اندازیم.
جانورانی که از خود نور تولید میکنند
جانوران شب تاب بیشتر در مناطقی از اقیانوس زندگی می کنند که نور خورشید زیادی به آنجا نمی رسد .
بیشتر شب تاب های دنیا در اقیانوس زندگی می کنند نه بر روی زمین. اشکال زنده ی شب تاب ها در سر تا سر اعماق اقیانوس ها زندگی می کنند. اما بیشتر آنها در یک قسمت مشخص زندگی می کنند. در قسمت تاریک روشن ( Twilight) این قسمت به نام قسمت بی نور ( Dis photic) هم شناخته می شود (یا با نام کم نور).
این قسمت از لایه ی نورگیر آب یا euphotic عمیق تر است. اما از قسمت تاریک مطلق اقیانوس بالاتر است. عمق دقیق این ناحیه به چند عامل بستگی دارد، ترکیبات آب و خصوصیات کف اقیانوس. اما در کل، قسمت تاریک روشن بین ۶۶۰ فوت تا ۳۳۰۰ فوت ( ۲۰۱ متر تا ۱۰۰۶ متر ) از عمق اقیانوس قرار دارد.
تنها میزان کمی از نور خورشید به این عمق از اقیانوس می رسد. آب دریا نورهای قرمز، نارنجی و زرد را می گیرد و نور بنفش را پراکنده می کند. بنابراین نوری که به این ناحیه می رسد نوری آبی سبز است. این به خاطر آن است که نور آبی ـ سبز طول موج کمتری ( انرژی بیشتری ) دارد، بنابراین می تواند با این انرژی اضافه به درون آب نفوذ کند.
خیلی از حیوانات شب تاب در این عمق زندگی می کنند. مثل: ستاره ی دریایی، کرم های دریایی، ماهی ها، میگوها و غیره .
بیشتر آنها نوری با طول موج تقریبی ۴۴۰ تا ۴۷۹ نانومتر تولید می کنند. این، با نور آبی ـ سبز خورشید که در این قسمت اقیانوس وجود دارد، مطابقت دارد. نور و درخشش این حیوانات می تواند مسافت زیادی را طی کند و با نور آمده از بالا، ترکیب شود. در برخی از نواحی اقیانوس، این حویانات منبع نور اصلی هستند و خورشید نقشی ندارد.
پیشنهادی: درباره کرم ابریشم بیشتر بدانید
مطالب خیلی مفید بود
فقط می خواستم بدونم توی ایران کجا میشه کرم شب تاب پیدا کرد؟
جایی خاصی ذکر نشده فقط اینکه کرم شب تاب در مکان های تاریک و دور نور زندگی میکند.
در مناطق شمالی کشور و معمولا از تیر ماه تا یکی دو ماه بعد
سلام می خواستم بدونم کرم شب تاب در چه فصل هایی هست
کرم شب تاب چی میخوره؟
از شهد و گرده گیاهان تغذیه میکنند و لاروهای کرم شب تاب از کرم و حلزون ها تغذیه میکنند.