با کبوترها آشنا شویم
کبوتر چیست؟
کبوتر، کفتر، کوتر یا کپتر به گروهی از پرندگان متوسط تا بزرگ جثه از خانواده کبوتریان در راسته کبوترسانان گفته میشود که به دو صورت وحشی و اهلی یافت میشود و رنگها و نژادهای مختلفی دارد که معروفترین آنها کبوتر خانگی، کبوتر چاهی و کبوتران خانگی وحشی شده است.
هر دو واژه کبوتر و کفتر در نوشتار و گفتار پذیرفته شده است به گونهای که کفتر در شاهنامه هم آمده با این وجود در نوشتار کبوتر بیشتر به کار میرود و در گفتار بسته به گویشور ممکن است «کبوتر» یا «کفتر» واژه پرکاربردتر باشد. با این حال کفتر در ترکیباتی مانند کفترباز و کفتربازی از کبوتر کاربرد بیشتری دارد.
تغذیه کبوتران بالغ
غذای کبوتران بالغ در طبیعت ، عمدتآ دانه های غلات و ارزن می باشد و بعضی از گونه های حشرات و کرم ها و حلزون ها را نیز می خورند. اما در سیستم صنعتی از خوراک های کنسانتره و پلت شده فرموله شامل ذرت، کنجاله سویا و … و همچنین انواع ویتامین ها و اسید های آمینه و پودر صدف و پودر صدف و استخوان و نمک طعام و سنگ ریزه استفاده می شود. قبل از به دنیا آمدن جوجه ها جیره غذایی والدین مخلوطی از گندم جو و ارزن درشت و همچنین مخلوط های ساییده شده مرکب از مواد معدنی و مولتی ویتامین بوده همچنین باید ظرف های محتوی شن و سنگریزه و نمک در کنار ظروف دان آنها قرار داد.
شن سنگریزه های داخل سنگدان را جهت ساییدن مواد غذایی تامین میکند و نمک علاوه بر تامین سدیم و کلر مورد نیاز سبب اشتها و تا حدی موجب ضدعفونی چینه دان پرنده می شود بعد بعد از به دنیا آمدن جوجه ها اگر هدف پرورش آنها جهت استفاده از گوشت آنها باشد باید به جیره غذایی والدین دان هایی که جهت پرورش مرغ های گوشتی مورد استفاده قرار می گیرد اضافه گردد به عنوان مثال می توان به منظور پرورش جوجه ها از خوراک پیش دان مرغ گوشتی استفاده نمود غذای کبوتران باید در جای خشک و محفوظ نگهداری شود زیرا نم کشیدن باعث فساد شده و اثرات سویی در آنها یا جوجه هایشان باقی میگذارد.
تغذیه جوجه کبوترها
جوجه ها کفتر تا حدود ۶ هفتگی توسط مادران تغذیه می شوند و در ۴-۵ روز اول تولد غذای جوجه ها را شیرابه چینه دان تشکیل میدهد. جوجه ها منقار نازک خود را در دهان والدین فرو برده و آنگاه مایع شیری رنگ از داخل گلوی والدین بیرون آمده و به داخل منقار نوزاد هدایت می شود و جوجه با کمال اشتیاق و ولع این ماده شیری رنگ را فرو می برد این شیرابه بسیار مغذی بوده و توسط سلولهای چین خورده چینه دان ترشح می شود . چینه دان در تعدادی از گونه های پرندگان خصوصآ در خانواده کبوترها مولد شیر مخصوص چینه دان است تکثیر سلولهای مخاطی و کنده شدن و تولید شیر توسط آنها بوسیله هورمون پرولاکتین صورت گرفته و کنترل می شود این پرندگان شیر ایجاد شده در چینه دان را به دهان بازگردانده و جوجه ها را به وسیله آن غذا میدهند.
ساختمان میکروسکوپ یک چینه دان مشابه به ساختمان در مری است. ترشح شیرابه تا ۸ روز پی از تولد جوجه ها نیز می تواند ادامه یابد بعد از گذشت چند روز (حدود ۵ روز ) ماده فوق جای خود را به قطعات بسیار ریز دان که با آب مخلوط شده می دهد که در واقع غذای خورده شده توسط والدین در این حالت پس از خرد شدن و ریز شدن در معده و در حالتی که تقریباقابل جذب است وارد چینه دان جوجه ها میگردد با گذشت زمان خرد شدن مواد غذایی خورده شده توسط والدین کاهش یافته و به عبارت دیگر غذا پس از مرطوب شدن در چینه دان وارد دهان جوجه ها می شود از این مرحله به بعد جوجه ها کم کم آمادگی آن را می یابند که از ظروف دانخوری دانه برچینند در این حالت جوجه ها را که از عمرشان حدود ۳۰ تا ۴۰ روز گذشته است میتوان از آشیانه جدا نمود این امر با توجه به نژاد و وزن جوجه ها متغییر خواهد بود.
جایگاه و محل نگهداری کبوتر
جایگاه نگهداری کبوترها بسیار متفاوت میباشد و برحسب محل نگهداری آنها در منازل، پشت بامها و یا برجهای مخصوص در مزارع متغیر است، ولی به هرحال این جایگاه به صورت یکی از اشکال زیر میباشد:
۱. در صورت نگهداری کبوتر در خانه، معمولاً جایگاه آنها را از قفسهای چوبی، فلزی، جعبههای حلبی، سنگهای ساختمانی و یا چیزی نظیر آن میسازند. این جایگاهها معمولاً کوچک بوده و برای یک تا دو جفت پرنده ساخته میشود.
۲. کبوترهایی که بر روی پشت بامها و یا در مزرعه نگهداری میشوند. در قفسهای بزرگی که از چوب یا فلز و یا حلبی ساخته شده، جای داده میشوند. این قفسهای بزرگ معمولاً دارای یک یا چند در کوچک یا بزرگ است که به کبوترها اجازه ورود و خروج میدهد و گاهی اوقات آشیانههای کوچکی به اندازه ۴۰×۵۰×۴۰ سانتیمتر برای هر دو جفت کبوتر در داخل آن تعبیه میشود. اندازه قفسهای بزرگ معمولاً ۳×۲×۲ متر است که گنجایش ۵۰ جفت کبوتر را دارد.
انواع کبوتر
- کبوتر وحشی (چاهی ـ صحرایی)
- کبوتر خانگی
- کبوتر نامه بر
کبوتر وحشی
دستهای از کبوتران هستند که به صورت گروهی در شهرها و حومه شهر دیده میشوند و بعد از بلوغ (حدود ۸ تا ۱۲ ماه پس از تولد بسته به نژاد) با انتخاب جفت، زادوولد حیرتانگیزی میکنند که در نوع خود جالب است. عموماً کبوتران وحشی، خاکستری و گاه سیاه خاکستری هستند که با آمیخته شدن با نسل کبوتران خانگی که وحشی شدهاند، اینگونه کبوتران را با تلفیقی از رنگهای کبوتران وحشی و خانگی میتوان شناخت.
مانند همه گونهها ۲ تخم میگذارند و بعد از ۱۴ تا ۱۹ روز (بسته به شرایط محیط) جوجهها به دنیا میآیند و تا دو روز از نوعی شیر مخصوص (پرنده محتویات معده را که کاملاً آسیاب شده و با آب مخلوط کرده، به نوعی شیره تبدیل میکند) جوجههایش را تغذیه میکند. نوع نر پرنده، معمولاً بزرگتر (به لحاظ جثه و حجم جمجمه) از نوع ماده، قابل شناسایی است. نوع ماده با جثهای کوچکتر و نوکی درازتر از نوع نر قابل شناسایی است.
کبوتر خانگی
از قدیم از پرندگان خانگی بوده و دارندگان این حیوان را کبوتر باز میگویند. کبوتران خانگی به علت تغذیه مناسب و شرایط استراحت گاه (از لحاظ جثه) از همنوعان وحشی خود بزرگترند. کبوتران خانگی را معمولاً آموزش میدهند تا خانه صاحبش را مرکز قطب نمای درونی خود قرار دهد و جلد شود. از این غریزه ذاتی برای آموزش آنها استفاده میشود و مسابقاتی نیز برای محک زدن این قدرت برگزار میشود که معمولاً کبوتران بازنده به صاحب کبوتران برنده میرسند.
برای جلد کردن کبوتر، معمولاً پرهای کبوتر را (به غیر از شه پر) میبرند (قیچی میکنند) و مدتی بسته به خصوصاً نژاد حیوان نگهداری میکنند تا قطب نمای درونی حیوان تغییر مرکز داده و خانه جدید را مرکز قطب نما کند. کبوتر بازان خاطرات فراوانی از کبوترانی دارند که بعد از سالها به خانه قبلی خود بازگشتهاند و هیچگاه این قطب نما تغییر نکردهاست. اساساً نژاد کبوتران اصیل را در ظاهر و جمجمه و میزان وفاداری (جلد بودن) به اولین خانه میدانند.
کبوتر نامهبر
کبوترهای نامهبر دو نوع هستند از لحاظ جثه که گونه اول جثهای بسیار بزرگتر از کبوتران چاهی و خانگی دارد که پاهای بزرگ و قرمز شفاف از ویژگیهای خاص این نوع است که رفته رفته در خطر انقراض قرار گرفتهاست. گونه دوم کاملاً شبیه به کوتران وحشی است که فقط توانایی دوقطبی بودن را دارد. یعنی حیوان بر اثر آموزش توانایی دارد که دو نقطه جغرافیایی را مرکز قطب نمای خود قرار داده و از یاد نبرد.
کبوترها لانه خود را بر درخت و یا روی زمین و یا در ساختمانها میسازند.
به ندرت اتفاق میافتد کبوترها درون تنه درختان، یا داخل سوراخهای زمین آشیانه بسازند. طرز لانه ساختن آنها بسیار سادهاست. کبوترهای ماده حداکثر ۲ و حداقل یک تخم میگذارند، رنگ تخم بیشتر کبوترها سفید است.
پیشنهادی: همه چیز درباره پرندگان